Hindistanda ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısı - Haqqinda Melumat

Hindistanda YUNESKO-nun ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısına 40 obyekt daxildir (2021-ci il üçün), bu, ümumi rəqəmin 3,1%-ni (2021-ci il üçün 1154) təşkil edir. Siyahıya 32 obyekt mədəniyyət meyarlarına görə, 7 obyekt təbii meyarlara görə, 1 obyekt mədəni və təbii meyarlara görə daxil edilib. 13 obyekt insanın yaradıcılığının şah əsəri kimi tanınır (meyar i), 3 obyekt təbiət fenomeni və ya müstəsna təbii gözəlliyə və estetik əhəmiyyətə malik məkan kimi tanınır (meyar vii). Bundan əlavə, 2022-ci ildən ölkədəki 49 obyekt ümumdünya irs siyahısına daxil olmaq üçün namizədlər sırasındadır. Hindistan Ümumdünya Mədəni və Təbii İrsin Mühafizəsi Konvensiyasını 1977-ci il noyabrın 14-də ratifikasiya edib. Hindistandakı ilk obyektlər 1983-cü ildə YUNESKO-nun ümumdünya irs komitəsinin 7-ci sessiyasında siyahıya alınıblar.

Siyahı

Bu cədvəldə obyektlər YUNESKO-nun ümumdünya irs siyahısına əlavə olunduqları ardıcıllıq ilə verilmişdir.

№	Adı	yeri	Yarandığı il	Siyahıya alınma tarixi	Meyarlar
1	Aqrada qala	Uttar-Pradeş ştatı	XVI əsr	1983	III
2	Ajanta mağaraları	Maharaştra ştatı		1983	I, II, III, VI
3	Ellora mağaraları	Maharaştra ştatı		1983	I, III, VI
4	Tac Mahal	Uttar-Pradeş ştatı		1983	I
5	Mahabalipuram şəhərindəki abidələr qrupu	Tamilnad ştatı		1984	I, II, III, VI
6	Konarkdakı Günəş məbədi (ing. Konark Sun Temple	Orissa ştatı		1984	I, III, VI
7	Kaziranqa Milli Parkı	Assam ştatı		1985	IX, X
8	Keoladeo Milli Parkı	Racastan ştatı		1985	X
9	Manas qoruğu	Assam ştatı		1985	VII, IX, X
10	Qoadakı məbədlər və monastırlar	Qoa ştatı		1986	II, IV, VI
11	Fatehpur-Sikri	Uttar-Pradeş ştatı		1986	II, III, IV
12	Hampi xarabalıqları (Vicayanaqar imperiyası)	Karnataka ştatı		1986	I, III, IV
13	Khacuraho abidələri	Madhya-Pradeş ştatı		1986	I, III
14	Elefanta adasının mağara məbədləri	Maharaştra ştatı		1987	I, III
15	Çola məbədləri (ing. Great Living Chola Temples)	Tamilnad ştatı		1987, 2004	II, III
16	Pattadakal abidələri	Karnataka ştatı		1987	III, IV
17	Sundarban Milli Parkı	Qərbi Benqaliya ştatı		1987	IX, X
18	Nanda-Devi və Güllər Vadisi Milli Parkı	Uttarakhand ştatı		1988, 2005	VII, X
19	Sançi Buddist abidələri	Madhya-Pradeş ştatı		1989	I, II, III, IV, VI
20	Hümayun türbəsi	Dehli		1993	II, IV
21	Qütb Minar minarəsi	Dehli		1993	IV
22	Hindistanın Dağ Dəmir Yolları	Haryana, Himaçal Pradeş, Qərbi Benqaliya, Tamilnad ştatları		1999, 2005	II, IV
23	Mahabodhi məbədi	Bihar ştatı		2002	I, II, III, IV, VI
24	Bhimbetkadakı qaya sığınacaqları	Madhya-Pradeş ştatı		2003	III, V
25	Çampaner Pavaqadh Arxeoloji Parkı	Qücərat ştatı		2004	III, IV, V, VI
26	Çhatrapati Şivaçi Vağzalı	Maharaştra ştatı		2004	II, IV
27	Qırmızı Qala	Dehli		2007	II, III, VI
28	Jantar Mantar	ştatı Racastan		2010	III, IV
29	Qərbi Qat	ştatıы Qücərat, Maharaştra, Qoa, Karnataka, Tamilnad və Kerala		2012	IX, X
30	Racastan qalaları	Racastan ştatı		2013	II, III
31	Rani ki vav pilləli quyu	Qücərat ştatı	XI əsr	2014	I, IV
32	Böyük Himalay Milli Parkının qorunan ərazisi	Himaçal Pradeş ştatı	—	2014	X
33	Le Korbuzyenin memarlıq irsi: modernizmə töhfə: а) Çandiqarhda Kapitol Kompleksi	Çandiqarhın ittifaq ərazisi ( Argentina, Belçika, Almaniya, Fransa, İsveçrə, Yaponiya ilə birgə	XX əsr	2016	I, II, VI
34	Nalandada Arxeoloji obyekt Nalanda Mahavihara (Nalanda Universiteti)	ştatı Bihar	E.ə. III əsr — XIII əsr	2016	IV, VI
35	Kançencaqra Milli Parkı	Sikkim ştatı	—	2016	III, VI, VII, X
36	Əhmədabad tarixi şəhəri	ştatı Qücərat	1411	2017	II, V
37	Mumbayda Viktorian stili və art-deko memarlıq ansamblı	Maharaştra ştatı	XIX —XX əsrlər	2018	II, IV
38	Caypur şəhəri	Racastan ştatı	XVIII əsr	2019	II, IV, VI
39	Rudreşvar Məbədi (Ramappa)	Telanqana ştatı	XI—XIV əsrlər	2021	I, III
40	Dholavira: harrap şəhəri	Qücərat ştatı	E. Ə. 3-cü minillik	2021	III, IV

Obyektlərin coğrafi yerləşməsi

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

Hindistanda ümumdünya irsi obyektlərinin siyahısı

İlkin siyahı

Cədvəldə obyektlər ilkin siyahıya əlavə olunduqları ardıcıllıqla düzülür. Bu siyahıda Hindistan hökuməti tərəfindən ümumdünya irs siyahısına əlavə edilmək üçün namizəd olaraq təklif edilən obyektlər göstərilmişdir.

Adı	Yeri	Yaranma tarixi	Siyahıya alınma ili	Meyarlar
Vişnupurdakı məbədlər	Qərbi Benqaliya ştatı	XVII əsr	1998	mədəni
Mattançeri sarayı	Koççi ştatı Kerala ştatı	təxminən 1555	1998	mədəni
Mandudakı abidələr qrupu	Madhya-Pradeş ştatı	XV—XVI əsrlər	1998	mədəni
Qədim Buddist yaşayış məntəqəsi Sarnath	город Bənarəs Uttar-Pradeş ştatı	E.ə III əsr—XVI əsr	1998	mədəni
Qızıl məbəd	Amritsar şəhəri Pəncab ştatı	1588–1604	2004	iii, iv, vi
Assamdakı Brahmaputra çayı üzərindəki Majuli çay adası	Assam ştatı	—	2004	ii, iii, v, vi
Namdapxa Milli Parkı	Arunaçal-Pradeş ştatı	1974	2006	vii, ix, x
Kiçik Kaç Rannıında Hindistan Qulanı qoruğu	Qücərat ştatı	1972	2006	x
"Neora Vadisi" Milli Parkı	Qərbi Benqaliya ştatı	1986	2009	vii, x
Səhra Milli Parkı	Racastan ştatı	1992	2009	vii, viii, x
Hindistanda Böyük ipək yolu obyektləri	Bihar ştatı, Uttar-Pradeş, Pəncab ştatı, Tamilnad, Maharaştra, ittifaq əraziləri Pondiçerri, Cammu və Kəşmir,Dehli	E.ə. III əsrdən	2010	ii, iii, vi
Şantiniketan	Qərbi Benqaliya ştatı	XIX —XX əsrlər	2010	ii, iii, vi
Heydərabadda Qütbşahlar abidələri: Qolkonda qalası, Qütbşahlar türbələri, Çarminar	Telanqana ştatı	XVI—XVII əsrlər	2010	i, ii, iii, iv
Kəşmirdəki Moğol bağları a) Nişat b) Şalimar v)Açabal q)Çeşmə Şahi d) Pəri Mahal e)Verinaq	ittifaq ərazisi Cammu və Kəşmir	XVII əsr	2010	i, ii, iv
Dehli — mədəni və tarixi şəhər	Dehlinin Milli Paytaxt Rayonu	XIX — XX əsrlər	2012	ii, v, vi
Dəkkən sultanlıqlarının abidələr və qalaları а)Qolkondada (Karnataka) Bəhməni abidələri b) Bidarda (Karnataka) Bəhməni sultanlığı və Bidar sultanlığı abidələri v) Bicapurda (Karnataka) Adilşahların abidələri q)Heydərabadda (Andhra Pradeş) Qutb Şahların abidələri	Karnataka ştatı, Andhra Pradeş	XIV—XVII əsrlər	2014	ii, iii
Mobil həbsxana (Andaman adaları)	ittifaq ərazisi Andaman və Nikobar adaları	1893–1906	2014	iv, vi
Hindistanda məşhur sarilərin tikiş klasterləri	Madhya-Pradeş ştatı, Uttar-Pradeş, Maharaştra, Andhra Pradeş, Assam	—	2014	iii, v
Apatani xalqının mədəni mənzərəsi	Arunaçal-Pradeş ştatı	—	2014	iii, v
Şriranqamdakı Şri Ranqanathasvami məbədi	Tamilnad ştatı	IX əsr	2014	i , ii, iii, v
Şriranqapatnam ada şəhərinin abidələri	Karnataka ştatı	IX əsr	2014	i, ii, iii, iv
Çilika gölü	Orissa ştatı	—	2014	ix, x
Padmanabhapuram Palace (Kalkulam Palace)	Tamilnad ştatı	XVI əsr	2014	iii, iv
Hoysalanın müqəddəs ansamblları а) Belurda memarlıq ansamblı b) Halebiddə memarlıq ansamblı	Karnataka ştatı	XII əsr	2014	ii, iii, vi
Satyaqraha obyektləri, Hindistanın azadlığı uğrunda qeyri-zorakı hərəkat	Qücərat ştatı, Maharaştra, Qərbi Benqaliya, Tamilnad, Bihar, Madhya-Pradeş, Kerala, Uttar-Pradeş, Dehli	XX əsr	2014	iv, vi
Möhkəmlənmiş kənd ^[ing.]	Arunaçal-Pradeş ştatı	—	2014	ii, iii, v
Narkodam adası	ittifaq ərazisi Andaman və Nikobar adaları	—	2014	viii, ix, x
Maydam — Ahom sülaləsinin kurqan dəfn sistemi	Assam ştatı	XIII—XVIII əsrlər	2014	viii, ix, x
Ekamra Kşetra — Məbədlər şəhəri, Bhubaneşvar	Orissa ştatı	E.ə. III əsr — XV əsr	2014	i, ii, iii
Burzahom neolit yaşayış məskəni	ittifaq ərazisi Cammu və Kəşmir	E.ə. 3–2-ci minilliklər	2014	ii, iii, v
Harappın liman şəhəri Lotxalın arxeoloji qalıqları	Qücərat ştatı	E.ə. XXIV–XVII əsrlər	2014	v
Hindistanın Dağ Dəmir Yolları (genişləndirmə) а) Matheran dəmir yolu (Matheran Hill Railway) b) Kanqra Vadisi Dəmir Yolu (Kangra Valley Railway)	Maharaştra ştatı, Himaçal Pradeş	1901–1907, 1925–1928	2014	ii, iv
Çettinad (Chettinad), Tamil tacirlərinin kəndləri.	Tamilnad ştatı	XIX—XX əsrlər	2014	ii, v, vi
Yeni Dehlidə Bəhai ibadət evi	Yeni Dehli	1986	2014	i, iv, vi
Məbəd memarlığının inkişafı — Ayehole--	Karnataka ştatı	VI—VIII əsrlər	2015	iii, iv
Hindistanda Soyuq Səhranın (Cold Desert) mədəni landşaftı	ittifaq ərazisi Ladak, Himaçal Pradeş ştatı	—	2015	iii, v, vi, x
Böyük Təkər yolu boyunca obyektlər	Pəncab ştatı, Haryana, Uttarakhand, Racastan, Uttar-Pradeş, Bihar, Charkhand, Qərbi Benqaliya, Dehli	E.ə. IV əsr — XX əsr	2015	ii, iv, vi
Keybul-Lamjao təbiətiqoruma zonası (Keibul Lamjao National Park)	Manipur ştatı	—	2016	v, vii, ix, x
Garo Hills təbiətiqoruma zonası	Meqhalaya ştatı	—	2018	v, vi, viii, x
Orçha tarixi ansamblı	Madhya-Pradeş ştatı	XVI—XVIII əsrlər	2019	ii, iv
Bənarəsdə Qanqın dənizkənarı	Uttar-Pradeş ştatı	XVIII əsr	2021	iii, iv, vi
Kançipuram məbədləri	Tamilnad ştatı	VII—XIII əsrlər	2021	iv, vi
Hirebenakal meqalitik abidə	Karnataka ştatı	E.ə. VIII–III əsrlər	2021	iii, iv
Nərmada çayı vadisində Bedağat-Lametağat təbiət ərazisi	Madhya-Pradeş ştatı	—	2021	vii, viii
Satpura Pələng Qoruğu	Madhya-Pradeş ştatı	—	2021	vii, ix, x
Maharaştranın Maratha hərbi memarlığı	Maharaştra ştatı	XVII—XIX əsrlər	2021	ii, iii, iv
Konkan bölgəsinin Geoqlifləri	Maharaştra ştatı, Qoa	10–1,7 min il əvvəl	2022	i, iii, iv
Canlı körpülərin mədəni landşaftı	Meqhalaya ştatı	—	2022	i, iii, vi
Lepakşidəki Veerabhadra məbədi və monolit öküz (Vicayanaqaranın heykəltəraşlıq və rəssamlıq ənənəsi)	Andhra Pradeş ştatı	XII—XVIII əsrlər	2022	i, ii, vi