Bəşir Hacı Şükür oğlu Rzayev 1868-ci ildə Şuşa şəhərində doğulmuşdu. İbtidai təhsilini məhəllə mollaxanasında almışdı. Sonra Şuşa şəhər məktəbində təhsilini davam etdirmişdi. Ticarətlə məşğul olmuşdu. Hacı bəşir II Gildiya tacir idi.

Ailəsi

Hacı Bəşir Rzayev Rübabə xanımla ailə həyatı qurmuşdu. Onların bu nikahdan İsmayıl, Əli, Cəmil, Saleh adlı oğlanları, Həcər, Xurşid adlı qızları vardı.

Hacı Bəşir Rzayev Rusiyanın bir çox şəhərləri ilə, Iran və Osmanlı dövləti ilə ticarət edirdi. Onun Şuşanın Rastabazarında topdansatış və parakəndə satış dükanları var idi. Əsasən xalça, meyvə qurusu, qurğuşun satırdı. XIX və XX əsrin əvvəllərində Qarabağ xalçaları siyasi xadim, əyan-əşraflara verilən ən qiymətli hədiyyələrdən sayılırdı.

Hacı Bəşir Rzayev ömrünün daha irəlidəki illərində ipək ticarəti ilə məşğul idi. Onun bir deyimi hələ də Qarabağda məsəl kimi işlənir. “Min batman qurğuşundan, bir xərvər ipək sərfəlidir”.

Hacı Bəşir Rzayevin Şuşada bir neçə imarəti vardı. Bunlardan biri atası Hacı Şükürdən qalmış, digərlərini özü tikdirmişdi. Evlərdən birinin xarabalığı hələ də Şuşa şəhərinin Mərdinli məhəlləsində durur.

Hacı Bəşir Rzayev öz evlərində, İsa bulağında tez-tez Şuşa xanəndələrinin konsertlərini təşkil edirdi. Firudin Şuşinski bu haqda yazır: "Birinci dərəcəli xanəndələr ürəfa məclislərinə çağırılardı. Buraya başqa adamlar buraxılmazdı. Belə məclislərdə klassik şərq musiqisinə və muğamata dərindən bələd olan «mümtazlar», bir də tacirlər və əsilzadələr iştirak edərdilər. Burada xanəndələr muğamları tamam-dəstgah oxuyardılar. Oyun havaları çalınmazdı. Hacı Bəşir ən çox Xanlıq Şükürün ifalarını sevərdi.