|
Bu məqaləyə hansısa kateqoriya əlavə edilməmişdir. Məqaləyə kateqoriyalar əlavə edərək töhfə verə bilərsiz.
|
Hürufi-münfasilə (osman. حروف منفصله), xətti-cədid, xətti-Ənvəri, Ənvər yazısı, Ənvəriyyə, ordu əlifbası və yaxud alman yazısı — Ənvər Paşanın Osmanlı türkcəsinin yazılmasını asanlaşdırmaq üçün ərəb əlifbasını dəyişdirərək əldə etdiyi yazı sistemi. Sistem də töhfəsi ilə uzun müddət istifadədə qaldı. Bu sistemə görə hərflərin son formaları bir-biri ilə əlaqələndirmədən yazılır və saitlər də göstərilirdi. Ənvər Paşa 1917-ci ildə bu sistemi öyrətmək üçün Əlifba adında bir oxu kitabı hazırladı. Yazının rəsmi olaraq sona çatması, yoxsa kortəbii şəkildə tərk edilməsi bilinmir. Bu yazı sistemi 35-i samit və 10 sait-i olmaqla cəmi 45 hərfdən ibarətdir.
, Mustafa Kamalın 1918-ci ildə bu sistemlə bağlı fikirlərini bu cür bildirir:
Bu iş, xoş bir niyyətlə görülmüş olmasına baxmayaraq, alayarımçıq və vaxtsız hazırlanmışdır... Savaş zamanı, hərflərlə əlləşiləsi zamanmıdır? Nə üçün? Ünsiyyəti asanlaşdırmaq üçünmü? Bu sistem xəbərləşməni öncəki sistemə görə yavaşlatmış və çətinləşdirmişdir. Sürətin əhəmiyyətli olduğu bir zamanda işləri yavaşladan ve insanları çaşbaş qoyan bu təşəbbüsün üstünlüyü nədədir? Ancaq madam ki bir işə başladınız, heç olmaya bunu əməlli-başlı yerinə yətirəcək cəsarəti göstəriniz.
Qaynaqlar
- G. L. Lewis (1999). Türk Cumhuriyeti'nde Bir Uygarlık Ögesi Olarak Atatürk'ün Dil Devrimi. Jacob M. Landau (Yay. Haz.) (1999). Atatürk ve Türkiye'nin Modernleşmesi, İstanbul: Sarmal, ISBN 975-8304-18-6 (s. 251–272) içinde. s.253.
- Ruşen Eşref Ünaydın (1956). Hatıralar. Ankara. s. 28–29