Gövdəsiz yastıbaş (Elmi adı -Jurinella subacaulis) — IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU A2c + 3c; B1ab(i, iii, iv). Azərbaycanın nadir növüdür.
Qısa morfoloji təsviri
Çoxillik gövdəsiz bitkidir. Yarpaqları kökətrafı rozetdədir, çox saylı, saplaqlı, üstdən çılpaq, altdan ağımtıl torvari-yunlu, lələkvari bölünmüşdür. Yarpaqların saplaqları qaidədə qına genişlənmişdir. Səbətləri 1-3 sayda, yarımşar formada, 2-3 sm enində oturaqdır. Sarğının xarici yarpaqcıqları lansetvari, sivriləşmiş, daxildəkilər –uzun düz, çılpaq, al-qırmızı rənglidir. Çiçəkləri al-qırmızıdır. Toxumcuqları 4-5 sm uzunluğunda qaramtıl, qırışlı, uçağan ağ, qısa lələkli qıllıdır.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləmə may-iyun, meyvəvermə iyun-iyul aylarına təsadüf edir. Alp qurşağının töküntülərində rast gəlinir.
Yayılması
Kiçik Qafqazın cənubu, şimali və mərkəzi, Naxçıvanın dağlıq hissəsidir.
Sayı və tendensiyası
Populyasiyanın təbii bərpasında azalma tendensiyasının səbəbi, mənfi iqlim amillərinin təsirlərin dəyişilməsinə həssaslıqla izah olunur.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Antropogen amillər (otarılma, tapdalanma) və iqlim amillərinə həssaslıq, çox ekstremal iqlimə malik əarazilərdə yayılması.
Mühafizə tədbirləri
Populyasiyanın nəzarətə götürülməsi, mütəmadi monitorinqlərin apaqılması tələb olunur.
İstinadlar
- ↑ Azərbaycan Respublikasının Qırmızı kitabı " Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri " II nəşr, Bakı 2013
- [ölü keçid]
- ↑ Флора Азербайджан, 1961