Fin-uqor xalqları - , Şimali AsiyaOrtadunay düzənliyində yaşayan fin-uqor dilli xaqlar. Bu xalq somoedlərdən fərqli olaraq Ural dillərində danışırlar. Fin-uqor xaqlarının çoxusu onlardan fərqli dil ailələrinə mənsub olan xalqlarla əhatələniblər. Fin-uqor konsepsiyası etnikdən daha çox, linqvistik məna daşısa da, fin-uqor dilli xalqlarda, xüsusilə də arasındakı etnik qardaşlıq düşüncəsi 20-ci əsrdə inkişaf etmişdi.

Fin-uqor xalqları
Fin-uqor dilli xalqların yaşadığı ərazilər
Ümumi sayı
~26,505,000
Yaşadığı ərazilər
 Macarıstan 9,982,000
 Finlandiya 5,500,000
 Rusiya 2,322,000
 ABŞ 2,288,100
 Rumıniya 1,227,623
 Estoniya 936,000
 Slovakiya 520,500
 İsveç 507,600
 Kanada ~450,000
 Serbiya 253,899
 Ukrayna 156,600
 Norveç 60,000–100,000
Dili

Fin-uqor dilləri

Dini

Xristianlıq, şamanizmanimizm

Qohum xalqlar

Somoedlər

Sayına görə 4 ən böyük fin-uqor xalqı macarlar (13–14 milyon), finlər (6–7 milyon), estonlar (1.1 milyon) və mordvalardır(744,000). İlk üç xalqın öz müstəqil dövləti olsa da (Macarıstan, FinlandiyaEstoniya), mordvalar Rusiya Federasiyası tərkibindəki Mordoviya muxtar respublikasında yaşayır.

RF içərisində muxtar respublikası olan digər fin-uqor xalqları: (Kareliya Respublikası), komilər (Komi Respublikası), udmurtlar (Udmurtiya), marilər (Mari El) və mordvalar (mokşaerzyanlar - Mordoviya). Xantılarmansilər Xantı-Mansi muxtar dairəsində yaşayırlar. Komilərin subqrupu olan komi-permyaklar əvvəllər yaşasalar da, bu gün bu ərazi Perm diyarının daxilində xüsusi statusu olan bir bölgədir.

Yerli saam xalqlarının ənənəvi yaşayış ərazisi Şimali Finno-Skandinaviya və Şimal-qərbi Rusiyadakı Kola yarımadasıdır və bu ərazilər ümumi şəkildə Laplandiya olaraq adlandırılır.

Etnik qruplar

Xalq Qrup Ənənəvi dil Dil qrupu Mədəni ərazi Sayı Ən vacib ərazi Digər ənənəvi ərazilər Subqruplar
Xantılar Xantı dili böyük ehtimalla Uqor Arktika mədəniyyət ərazisi 31,000 Xantı-Mansi Yamalo-Nenets
Mansilər Mansi dili böyük ehtimalla Uqor Arktika mədəniyyət ərazisi 12,000 Xantı-Mansi
Macarlar (Magyar) Macar dili böyük ehtimalla Uqor Dunay mədəniyyət ərazisi 13,000,000–14,000,000 Macarıstan Rumıniya, Slovakiya, Serbiya, Ukrayna Sekellər, ,
Komilər Komi dili Arktika mədəniyyət ərazisi 323,000 Komi Respublikası Perm diyarı Komi-permyaklar
Udmurtlar Udmurt dili Volqa mədəniyyət sahəsi 552,000 Udmurtiya
Marilər Mari dili Volqa mədəniyyət sahəsi 548,000 Mari El Başqırdıstan , ,
Mordvalar Erzyanmokşa dilləri Mordva dilləri Volqa mədəniyyət sahəsi 744,000 Mordoviya Samara vilayəti, Penza vilayəti, Ulyanovsk vilayəti, Orenburq vilayəti Erzyanlar, Mokşalar
Finlər Fin dili Baltik dənizi mədəniyyət sahəsi 6,200,000–7,000,000 Finlandiya Leninqrad vilayəti, Kareliya Respublikası, İsveç, Norveç , , , İngermanlandlılar, , , , Gerçək finlər
Karel dili Baltik dənizi mədəniyyət sahəsi 61,000 Kareliya Respublikası Tver vilayəti, Murmansk vilayəti, Leninqrad vilayəti , ,
Vepslər Veps dili Baltik dənizi mədəniyyət sahəsi 5,900 Kareliya Respublikası Leninqrad vilayəti, Voloqda vilayəti
İnqriya dili Baltik dənizi mədəniyyət sahəsi 300 Leninqrad vilayəti
Vot dili Baltik dənizi mədəniyyət sahəsi 60 Leninqrad vilayəti
Estonlar Eston dili Baltik dənizi mədəniyyət sahəsi 1,100,000 Estoniya Latviya, Leninqrad vilayəti, Pskov vilayəti ,
Livon dili Baltik dənizi mədəniyyət sahəsi 180 Latviya
Saamilər Saamilər Arktika mədəniyyət ərazisi 80,000 Norveç İsveç, Finlandiya, Murmansk vilayəti ,

İstinadlar

  1. Korhonen, Mikko: Uralin tällä ja tuolla puolen. In the book Laakso, Johanna (edit.): Uralilaiset kansat, p. 23.
  2. oktyabr 12, 2013, at the Wayback Machine

Mənbə

  • Mile Nedeljković, Leksikon naroda sveta, Beograd, 2001.
  • People of Volga and Uralic regions. -Zyrians. Komi-Permyaks. . . . Moscow, 2000. (rus. Народы Поволжья и Приуралья. Коми-зыряне. Коми-пермяки. Марийцы. Мордва. Удмурты. М., 2000.)
  • . Myths of Finno-Ugric Peoples. Moscow, 2005. 463 p. (rus. Петрухин В. Я. Мифы финно-угров. М., 2005. 463 с.)
  • World Outlook of Finno-Ugric People. Moscow, 1990. (rus. Мировоззрение финно-угорских народов. М., 1990.)
  • . Riho Grünthal, Volker Heyd, Mika Lavento, Johanna Nichols & Janne Saarikivi with the help of Satu Keinänen. Editing and layout by Bianca Preda. .
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023