Elmdə qadınlar

Elmdə qadınların mövcudluğu elm tarixinin ən erkən dövrlərini əhatə edir, burada onlar mühüm töhfələr vermişlər. Gender və elmə maraq göstərən tarixçilər qadınların elmi səylərini və nailiyyətlərini, üzləşdikləri maneələri və işlərinin əsas elmi jurnallarda və digər nəşrlərdə nəzərdən keçirilməsi və qəbul edilməsi üçün həyata keçirilən strategiyaları araşdırmışlar. Bu məsələlərin tarixi, tənqidi və sosioloji tədqiqi özlüyündə akademik bir fənnə çevrilmişdir.

Evklidin Başlanğıclar adlı orta əsrlərə aid təzhibindəki həndəsə öyrədən qadın təsviri

Qadınların tibbə cəlb edilməsi bir neçə erkən qərb sivilizasiyasında baş verdi və qədim Yunanıstanda təbiət fəlsəfəsinin öyrənilməsi qadınlar üçün açıq idi. Eramızın birinci və ya ikinci əsrlərində qadınlar kimyagərlik elminə töhfə vermişdilər. Orta əsrlərdə dini monastırlar qadınlar üçün mühüm təhsil yeri idi və bu icmaların bəziləri qadınların elmi tədqiqatlara töhfə verməsi üçün imkanlar yaradırdı. XI əsrdə ilk universitetlərin meydana çıxmağa başladı və qadınlar əksər hallarda universitet təhsilindən kənarda qaldılar. Akademiyadan kənarda botanika erkən müasir dövrlərdə qadınların töhfələrindən ən çox faydalanan elm idi. İtaliyada qadınların tibb sahəsində təhsil almasına münasibət digər yerlərə nisbətən daha liberal görünürdü. Elmi tədqiqatlar sahəsində universitetdə vəzifə tutmuş ilk qadın XVIII əsr italyan alimi Laura Bassi idi.

XVIII əsrdə gender rolları əsasən determinist idi və qadınlar elmdə əhəmiyyətli irəliləyişlər əldə edirdilər. XIX əsrdə qadınlar əksər formal elmi təhsildən kənarda qaldılar, lakin bu dövrdə onlar elmi cəmiyyətlərə qəbul olunmağa başladılar. XIX əsrin sonlarında qadın kollecinin yüksəlişi qadın alimləri iş yerləri və təhsil imkanları ilə təmin etdi. Mariya Küri elm adamlarına radioaktiv parçalanmanı tədqiq etmək üçün yol açdı və radium və polonium elementlərini kəşf etdi. Küri fizikaçı və kimyaçı kimi çalışaraq radioaktiv parçalanma ilə bağlı qabaqcıl tədqiqatlar apardı və Fizika üzrə "Nobel" mükafatı alan ilk qadın və Kimya üzrə "Nobel" mükafatı alan ilk şəxs oldu. 1901–2022-ci illər arasında 60 qadın Nobel mükafatına layiq görülüb. Fizika, kimya, fiziologiya və ya tibb üzrə iyirmi dörd qadın Nobel mükafatına layiq görülüb.

İstinadlar

  1. Whaley, Leigh Ann. . Santa Barbara, Calif: ABC-CLIO. 2003. ISBN 978-1-57607-230-1.
  2. . The Slavonic and East European Review. 13 (39): 673–676. 1935. ISSN . 2024-03-19 tarixində . İstifadə tarixi: 19 mart 2024.
  3. . NobelPrize.org. 30 May 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 7 April 2023.

Əlavə ədəbiyyat

  • Borum, Viveka, and Erica Walker. "What makes the difference? Black women's undergraduate and graduate experiences in mathematics." Journal of Negro Education 81.4 (2012): 366-378 .
  • Burek, Cynthia; Higgs, Bettie. . Geological Society. 2007. ISBN 978-1-86239-227-4.
  • Byers, Nina; Williams, Gary. . Cambridge UP. 2006. ISBN 978-0-521-82197-1.
  • Chapman, Angela, et al. "'Nothing is impossible': characteristics of Hispanic females participating in an informal STEM setting." Cultural Studies of Science Education (2019): 1–15.
  • Charleston, LaVar J., et al. "Navigating underrepresented STEM spaces: Experiences of Black women in US computing science higher education programs who actualize success." Journal of Diversity in Higher Education 7#3 (2014): 166–76.
  • Contreras Aguirre, et al. "Latina college students' experiences in STEM at Hispanic-Serving Institutions: framed within Latino critical race theory." International Journal of Qualitative Studies in Education (2020): 1–14.
  • Croucher, John S. Women in Science: 100 Inspirational Lives. Gloucestershire UK 2019. ISBN 9781445684727
  • Dominus, Susan, "Sidelined: American women have been advancing science and technology for centuries. But their achievements weren't recognized until a tough-minded scholar [Margaret W. Rossiter] hit the road and rattled the academic world", , vol. 50, no. 6 (October 2019), pp. 42–53, 80.
  • Etzkowitz, Henry; Kemelgor, Carol; Uzzi, Brian. . Cambridge UP. 2000. ISBN 978-0-521-78738-3.
  • Fara, Patricia. . London: Pimlico. 2004. ISBN 978-1-84413-082-5.
  • Gates, Barbara T. Kindred Nature: Victorian and Edwardian Women Embrace the Living World. U of Chicago Press. 1998. ISBN 978-0-226-28443-9.
  • Hanson, S. L. "African American women in science: Experiences from high school through the postsecondary years and beyond. NWSA Journal (2004) 16:96–115. JSTOR 
  • Henley, Megan M. "Women's success in academic science: Challenges to breaking through the ivory ceiling." Sociology Compass 9.8 (2015): 668–680.
  • Herzenberg, Caroline L. . Locust Hill Press. 1986. ISBN 978-0-933951-01-3.
  • Hill, Catherine, Christianne Corbett, and Andresse St Rose. Why so few? Women in science, technology, engineering, and mathematics (American Association of University Women, 2010).
  • ; Their Day in the Sun: Women of the Manhattan Project. Temple UP. 1999. ISBN 978-1-56639-719-3.
  • Jack, Jordynn. Science on the home front: American women scientists in World War II (U of Illinois Press, 2009).
  • . . New Haven: Yale UP. 1985. ISBN 978-0-300-06595-4.
  • McGee, Ebony O., and Lydia Bentley. "The troubled success of Black women in STEM." Cognition and Instruction 35.4 (2017): 265-289 .
  • Morton, Terrell R., Destiny S. Gee, and Ashley N. Woodson. "Being vs. Becoming: Transcending STEM Identity Development through Afropessimism, Moving toward a Black X Consciousness in STEM." Journal of Negro Education 88.3 (2020): 327-342 .
  • , "Calculating Women" (review of , Hidden Figures: The American Dream and the Untold Story of the Black Women Mathematicians Who Helped Win the Space Race, William Morrow; , The Glass Universe: How the Ladies of the Harvard Observatory Took the Measure of the Stars, Viking; and , Rise of the Rocket Girls: The Women Who Propelled Us, from Missiles to the Moon to Mars, Little, Brown), , vol. LXIV, no. 9 (25 May 2017), pp. 38–39.
  • National Academy of Sciences. . Washington, D.C.: The National Academies Press. 2006. ISBN 978-0-309-10320-6.
  • Ogilvie, Marilyn Bailey. . MIT Press. 1993. ISBN 978-0-262-65038-0.
  • , "Academia's Gender Problem", , vol. 314, no. 1 (January 2016), p. 11.
  • Rosser, Sue. Breaking into the Lab: Engineering Progress for Women in Science. NYU Press. 2014. ISBN 978-1-4798-0920-2.
  • Rossiter, Margaret W. . Baltimore: The Johns Hopkins UP. 1982. ISBN 978-0-8018-2509-5.
  • Rossiter, Margaret W. . Baltimore: The Johns Hopkins UP. 1995. ISBN 978-0-8018-4893-3.
  • . The Mind Has No Sex? Women in the Origins of Modern Science. Cambridge, Massachusetts: Harvard UP. 1989. ISBN 978-0-674-57625-4.
  • Shteir, Ann B. Cultivating Women, Cultivating Science: Flora's Daughters and Botany in England, 1760 to 1860. Baltimore: The Johns Hopkins University Press. 1996. ISBN 978-0-8018-6175-8.
  • Wagner, Darren N., and Joanna Wharton. "The Sexes and the Sciences." Journal for Eighteenth‐Century Studies 42.4 (2019): 399-413 .
  • Warner, Deborah Jean. . Conspectus of History. 1 (7). 1981: 12–22.
  • Watts, Ruth. Women in science: a social and cultural history (Routledge, 2007), comprehensive history of gender and women in science.
  • . The Exceptions: Sixteen Women, MIT, and the Fight for Equality in Science (ingilis). . 27 April 2023. ISBN 978-1-398-52000-4.

Xarici keçidlər

Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023