Eak (həmçinin Ayak və ya Oyak, q.yun. Αἰακός, lat. Aeacus) — qədim yunan mifologiyasında personaj, Zevsin oğlu və Egina adasının hökümdarı. O, güclü ədalət və dindarlıq hissləri ilə seçilirdi. və Ayaks Telamonidin də daxil olduğu Eakidlər sülaləsinin əcdadıdır. Bir mifə görə, vəfatından sonra axirət dünyasında oldu.
| Eak | |
|---|---|
| q.yun. Αιακός | |
 | |
| Mifologiya | qədim yunan mifologiyası |
| Cinsi | kişi |
| Atası | Zevs |
| Anası | Egina |
| Qardaşı | |
| Arvadı | , Psamafaya |
| Uşaqları | Peley, Fok, Telamon |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Mifologiyada
Eakın anası Egina idi, hansı ki çay tanrısı Asopun qızı və Saronikos körfəzində yerləşən adanın eponimi olmuşdur (qədim müəlliflərindən yalnız biri Eakın anası kimi digər qadını Avropanı qeyd edir). Elə məhz bu adada Eak dünyaya göz açdı. Hesiod tərəfindən yazılmış mifin köhnə versiyasına görə, o, orada yeganə insan idi; Zevs onun istəyi ilə yerli qarışqaları insanlara çevirdi və beləliklə yeni xalqı yarandı və Eak onların hökümdarı oldu. Sonrakı dövrlərdə yaşayan müəlliflər yazırlar ki, qısqanc Hera Eginaya azar göndərdi, bunun nəticəsində bütün yerli sakinlər öldü. Elə onda da Zevs palıd və ya əncir ağacının yanında sürünən qarışqaları insanlara çevirdi. Pavsaninin rəvayətinə görə, Zevs Eak üçün insanları torpaqdan yaratdı.
Mirmidonlar hökümdarı insanlar arasında ən dindarı hesab olunurdu; xüsusilə Mavr Sevi Honoratın məlumatlarına əsasən, məhz Eak Zevsin ilk ibadətgahını qurmuşdur (Arkadiyada). Egey tərəfindən və ya Pelops tərəfindən öldürülməsi səbəbindən Elladada ciddi məhsul qıtlığı başlayanda, Eak Zevsə dua etdi və bu fəlakət dayandı. Pindara əsasən, Eak Poseydon və Apollonla birgə Troya divarlarının inşasında iştirak etmişdir. İş başa çatdıqda üç ilan divarlara dırmaşdı və onlardan ikisi yerə yıxılaraq öldü, üçüncüsü isə Eakın ərazisinə sürünərək şəhərə keçə bildi. Bu hadisə belə izah edildi ki, Eakın nəsilindən olan insan Troyanı həmlə ilə zəbt edəcək.
Eakı Dionisin Hindistan kampaniyasının iştirakçısı və hökmdarı şərəfinə qurulan dəfn oyunlarında hakim kimi qeyd edir: o, araba yarışlarında hakim idi, özü isə nizə atma və güləş yarışlarında iştirak edirdi. Eakı Fessaliya regionunda yeləşən Diya şəhərinin qurucusu, Servi isə bütövlüklə bu ölkənin hökümdarı adlandırır. Nəhayət, Böyük Pliniyə əsasən, Eak gümüşü kəşf etmişdir (çox güman ki, qədim insanlar Eginanın sikkə döyülməsində birinciliyini bu cür izah edirdilər).
Eak öldükdən sonra tanrılar onu Minos və Radamantla birgə ölülər dünyasının hakimlərindən biri kimi təyin etdilər.
Eakın həyat yoldaşı, Skiron və isə qızları idi, sonuncu Telamon (Ayaks Telamonidin atası) və Peleyi ( atası) dünyaya gətirmişdir. Digər mənbələrdə, Fokun (Fokidanın eponimi) anasınereida Psamafaya Eakın sevgilisi kimi göstərilir. Telamon və Peley analarının tapşırığı ilə atadan bir-anadan ayrı qardaşlarını öldürdülər və buna görə Eak onları qovdu.
Xatirəsi
Tarixi dövrdə Egində Eakion yerləşirdi, mərmər divarların arxasında yerləşən bu müqəddəs məntəqədə Eaka aid qəbir daşı var idi. Adanın sakinləri əfsanəvi hökümdarlarının xatirəsinə oyunlar təşkil edirdilər Afinada Eak şəxsiyyətinə pərəstiş mövcud idi. və hökümdarları nəsillərini bu qəhramandan başladığını iddia edirdilər, Makedoniyalı İsgəndər isə Pirridlərdən. Eak Aristofanın "" komediyası və Lukianın bir neçə dialoqlarında Ölülər aləminin hakimi kimi təsvir olunub. Qədim rəssamlar onu bu obrazda tez-tez təsvir edirdilər.
Tədqiqatçılar inanırlar ki, qədim müəlliflər Salamin hökumdarı Telamonu Eakın oğlu kimi göstərməklə Egina sakinlərinin Salaminə olan haqlarını əsaslandırmağa çalışırdılar.
İstinadlar
- Любкер Ф. (rus.). // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга, Ф. Гельбке, П. В. Никитин, В. А. Канский, пер. А. Д. Вейсман, Ф. Гельбке, Л. А. Георгиевский, А. И. Давиденков, В. А. Канский, П. В. Никитин, И. А. Смирнов, Э. А. Верт, О. Ю. Клеменчич, Н. В. Рубинский СПб: Общество классической филологии и педагогики, 1885. С. 21.
- ↑ , III, 12, 6
- , Мифы, 52
- , Metamorfozlar, VII, 518—614
- , I, 66, 3
- , II, 29, 2
- , s. 923
- , Tesey, 10
- , IV, 61, 2
- , Olimpiya nəğmələri, VIII, 31—46
- , s. 923—924
- , XIII, 198
- , XXXVII, 238
- , XXXVII, 769
- , XXXVII, 564
- , VII, 197
- ↑ , s. 924
- ↑
- , s. 925
- , s. 924—925
- , II, 29, 8
- , s. 17
- , s. 926
Mənbə və ədəbiyyat
Mənbələr
- Psevdo-Apollodor. . Л.: Наука. Перевод, заключительная статья, примечания, указатель . 1972.
- Herodot. История. М.: Ладомир. 2001. ISBN 5-86218-353-1.
- Гигин. . СПб.: Алетейя. Перевод, комментарий Д. Торшилова под общей редакцией . 2000. ISBN 5-89329-198-0.
- Siciliyalı Diodor. . СПб.: Алетейя. Перевод, статья, комментарии и указатель О. Цыбенко. 2005. ISBN 5-89329-716-4.
- . Деяния Диониса. СПб.: Алетейя. 1997. ISBN 5-89329-033-х.
- Ovid. . İstifadə tarixi: 2019-09-01.
- Pavsani. Описание Эллады. М.: Ладомир. 2002. ISBN 5-86218-298-5.
- . Алетейя. Перевод, вступительная статья и комментарии . 2000. ISBN 5-89329-210-3.
- Pindar. . . М.: Наука. 1980.
- Böyük Plini. . İstifadə tarixi: 2019-09-15.
- Plutarx. Сравнительные жизнеописания. 2. М.: Наука. 1994. ISBN 5-306-00240-4.
Ədəbiyyat
- V. Yarxo. Эак // Мифы народов мира . 2. 1988. 654.
- Hattendorff C. Alexander // Historische Gestalten der Antike. Rezeption in Literatur, Kunst und Musik. Stuttgart/Weimar. 2013. 17—58.
- Wörner E. Aiakos // Ausführliches Lexikon der griechischen und römischen Mythologie. Leipzig: B. G. Teubner. Roscher Wilhelm Heinrich. 1886.