Dəqiqi

Dəqiqi, tam adı Əbu Mənsur Məhəmməd bin Əhməd (fars. ابو منصور محمد بن احمد دقیقی‎, d. 935/942-ö. 976/980, Tus) — İran şairi.

Həyatı

Samanilər dönəminin ən tanınmış şairlərindəndir. İslam öncəsi İran dönəminin tarixini şeirə döndərən ilk şairdir.

Nisbəsinə baxılaraq onun ya da atasının dəyirmançı olduğu sanılmaqdadır. Öncələri Mavəraünnəhrdə hökm sürən Çağaniyan ya da Al-i Muhtac əmirlərindən Fəxrüddövlə Əbu Səid Mənsura mədhiyələr yazdı. Samani hökmdarları Mənsur bin Nuh (hökmdarlığı 961-976) və II Nuh bin Mənsur (hökmdarlığı 976-997) dönəmində məşhur oldu. Gənc yaşda köləsi tərəfindən öldürüldü.

Dəqiqi, əsl ününü sağlayan əsəri, II Nuh bin Mənsurun əmriylə yazmağa başladığı və ölümüyle yarım qalan 1.000 beytlik Quştaspnamə'dir. Bir destan qəhrəmanı olan Qustaşpın hökmdarlıq dönəmindən, Zərdüştün ortaya çıxışına qədərki olayları mövzu edilən əsər, Əbülqasim Firdovsi tərəfindən Şahnamə'nin baş tərəfinə olduğu kimi alındı.

Eşq və şərabla ilgili şeirlərindən ancaq bir bölümü günümüze çata bilən şairin bir beytinden Zərdüştçülükə bağlı olduğu anlaşılmaqdadır.