Mozaika eramızdan əvvəl IV əsrin ikinci yarısında Durresdə yaradılmışdır. Mozaika 1916-cı ildə, Birinci Dünya Müharibəsinin ortalarında, Dürresin Avstriya-Macarıstan qüvvələri tərəfindən işğal edildiyi zaman aşkar edilmişdir. Avstriya-Macarıstan ordusunun hava hücumu üçün sığınacaqların tikintisi işləri zamanı hərbi mühəndislər, Durres şəhərinin günümüzdə mərkəzində yerləşən "Varoş" küçəsində bir evin bünövrəsində qazıntı işləri zamanı təqribən 3.8 metr dərinlikdə mozaika ilə qarşılaşdılar. 1918-ci iin aprel ayında Avstriyalı arxeoloq ^[ing.] sığınacağın tikintisi bitməmişdən öncə həmin mozaikanı araşdırdı. O 1920-ci ildə çap olunmuş öz "Mozaika və Mallakastra: Mərkəzi Albaniyada Arxeoloji Araşdırmalar" (alm. Muzakhia und Malakastra: archäologische Untersuchungen in Mittelalbanien‎) məqaləsində mozikanın quruluşundan bəhs etmişdir.

Müharibə bitdikdən sonra mozaikanın ötrülmüş və gözdən itmişdi. 1947-ci ildə Durresli arxeoloq Vangjel Toçi tərəfindən yenidən kəşf edildi. Bu mozaika yalnız 1959-cu ildən sonra geniş ictimaiyyətə tanındı. 1982-ci ildə mozaika DÜrresdən Tirandakı Milli Tarix Muzeyinin əsas zalına köçürüldü. Günümüzdə də orada sərgilənir.

2400 ildən çox yaşı olan bu mozaika təxminən 9 kvadrat metr sahəni əhatə edir. Mozaika emal olunmamış rəngli çınqıllardan hazırlanmışdır və günümüzdə də öz vəziyyətini qoruyub saxlayır. Elliptik formadadır, ən genişdə yerində təqribən 5,1 metr, ən dar yerində isə təxminən 3 metr enindədir. Öz janrında dünyanın ən ifadəli mozaikalarından biri hesab olunur. Dizayn baxımdan bir vaxtlar Qədim Makedoniyanın bir hissəsi olan Pellada aşkar edilmiş eyni dövrün mozaikalarına bənzəyir.

Mozaikada kimin təsvir olunduğu ilə bağlı ən azı iki nəzəriyyə var. Tarixçi və arxeoloq Moikom Zeqonun fikrincə, mozaikada təsvir edilən qadın Apuliyada tapılan arxetip amfora qabların üstündə həkk olunmuş qadınla eynidir. Onun sözlərinə görə, Durres Gözəlliyi körpələrin sağlam doğulmasına kömək edən doğuş ilahəsi olan ^[ing.] təsviridir. Arxeoloq Afrim Hoti qadının ov ilahəsi Artemidanın rəfiqəsi Aurora olduğu qənaətindədir.

Qadın fiqurunu əhatə edən dizayn öz kompozisiyasına görə unikaldır və mozaikanın fonu qara rəngdədir. Qadın fiqurunun ətrafı sünbül və zanbaq kimi bir neçə növ bitkilərlə, həmçinin budaqlar, qönçələr və ləçəklər kimi digər çiçək elementləri ilə əhatə olunmuşdur.

2004-cü ildə Albaniya Milli Bankı həm üz, həm də arxa tərəfdə Dürresin Gözəlliyi və onun dekorativ elementləri təsvir olunmuş sikkə buraxmışdır. Nominal dəyəri 50 lek olan 24.25 millimetr diametrində və 5,50 qram ağırlığında olan bu sikkə əlvan metallardan hazırlanmışdır. 75%-i misdən 25%-i isə nikedən ibarət luan bu sikkə 200000 nüsxədə buraxılmışdır.

Albaniya

Albaniyada turizm

Albaniya tarixi

Albaniya memarlığı