Dördkürəli sürtünmə maşını haqqında məlumat və tətbiq sahəsi

Dördkürəli sürtünmə maşını sənaye — transmissiya yağlarının iş xüsusiyyətlərinin sınaqlarını aparmaq üçün Alman Sənaye Standartı tərəfindən təsdiqlənmiş cihazdır. ЧМТ maşını 1933-cü ildə tərəfindən təklif edilmişdir və sürtkü yağlarının laboratoriya şəraitində siyrilmə və yeyilməyə qarşı xassələrini öyrənmək üçün geniş istifadə olunur. Standart 4-kürəli sürtünmə maşını bir kasaya yerləşdirilmiş üç tərpənməyən (sabit) və onların üstündə bir hərəkətli (çevik) polad kürəciklərdən ibarət olan test aparatıdır. Müəyyən sürətlə və verilmiş yüklə üst kürəcik qalan kürəciklərə görə qaynaq olana qədər fırlanır. Sürtunmə maşınlarının çoxunda diametri 12,7 mm olan polad kürəciklərdən istifadə olunur. Dördkürəli sürtünmə maşını bir neçə dəfə modikfikasiya olunmuşdur, lakin sürtünmə konstruksiyası (bir piramida şəklində 4 kürə) dəyişməmişdir.

Dördkürəli sürtünmə maşını əslində maddələrin sürtünmə zamanı yaranan yüklənməyə qarşı qabiliyyətini qiymətləndirən triboloji analizatordur. Sürtkülərin yeyilməyə qarşı xassələri siyrilmə zamanı böhran yükü ilə və yeyilmə ləkələrinin ölçülməsi ilə qiymətləndirilir. Göstəricilər tətbiq olunan yükdən asılı olaraq dəyişir, buna görə sürtkü nümunələrinin düzgün qiymətləndirilməsi üçün müxtəlif yüklərdə, eyni vaxtda bir neçə sıra sınaq aparılır.

Sürtkülərin yeyilməyə qarşı xassələri tez-tez otaq temperaturunda 1400H ox yükündə və 1420 dövr/dəq üst polad kürəciyin fırlanma tezliyində təyin olunur. Sürtkünün müdafiə təbəqəsi tamamilə məhv olunanda yük qaynaq anına qədər davam edir.

• Qaynaq yükü – Pc,
• böhran yükü – Pk,
• yeyilmə izinin diametri – Ди,
• siyrilmə indeksi — Из.

Qaynaq yükü (Pc) – mexanizmlərin siyrilməsi və sürtünmə cütlüklərinin bərkiməsinə çatdıran ən aşağı yükün təyini.

Böhran yükü (Pk) – siyrilmənin əmələ gəlməməsi metal səth üzərində yağlayıcı təbəqənin davamlığının maksimum gücünü xarakterizə edir.

Yeyilmə izinin diametri (Ди) –bölgü vahidi 0,02 mm-dən az olamayan güclü bir mikroskopla müəyyən edilir. Ölçülər maşının işləməsinin sonunda, ya da maksimum sürtünmə qüvvəsinə çatanda maşın dayandığı zaman aparılır. Plastik sürtkülərin yeyilmə izinin orta diametri 0,8 mm-dən artıq olmamalıdır.

Siyrilmə indeksi (Из) –başlanğıc yükdən qaynaq yükünə qədər metal səthlərində yeyilmə dərəcəsinin ölçüsünü təyin elir. Bu da sürtkünün işləmə qabiliyyətinin son həddini xarakterizə edir. Hesab olununur ki, Berlaqe sürtünmə maşınında əldə edilən nəticələr sürtünmə nöqtələrində sürtkünün xassəsini kifayət qədər etibarlı şəkildə qimətləndirir. Sınaqlar dünya standartlarında reqlament olunur DIN 5151 350/4 və yeni maddələrin xassələrini təyin etmək üçün geniş istifadə edilir.

• ООО "НПП Мапсол". mapsol.ru/4-х-шариковая-машина-трения.