Zərif meşənovruzu

Zərif meşənovruzu
Zərif meşənovruzu
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superasteridlər Klad: Asteridlər Dəstə: Erikaçiçəklilər Fəsilə: Novruzçiçəyikimilər Yarımfəsilə: Myrsinoideae Cins: Meşənovruzu Növ: Zərif meşənovruzu
Beynəlxalq elmi adı
	Cyclamen elegans Boiss. & Buhse, 1860;
ITIS	836252

Zərif meşənovruzu (lat. Cyclamen elegans) — bitkilər aləminin erikaçiçəklilər dəstəsinin novruzçiçəyikimilər fəsiləsinin meşənovruzu cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Kritik təhlükə həddində olanlar" kateqoriyasına aiddir – CR B2 ab (i,ii,iii,). Azərbaycanın nadir növüdür.

Qısa morfoloji təsviri

Çoxillik ot bitkisidir. Kök yumrusu yastılaşmış dairəvi, bəzən diskvari, 3-7 sm dimaterindədir. Yarpaqlar kökyanı rozetdədirlər. Yarpağın lövhəsi dairəvi-yumurtavari, dairəvi-oval və ya oval–tumurcuqlu, əsasda ürəkvari, 3-3,5 sm uzunluqda, 3,5 -6 sm enində, üst tərəfdə tünd–yaşıl, alt tərəfdə bənövşəyi-qırmızıdır. Kasacıq qonur-qırmızı, 5 enli-lansetvari, iti dilimli, 4-5 mm uzunluqdadır. Çiçəklər iri, çəhrayı və ya bənövşəyi-çəhrayı, çıxıntının dar hissəsində bənövşəyi ləkəlidir. Erkəkciklər 5, bunların saplaqları qısa, tozcuqlar sraı, lansetvari, est tərəfdə tili yoxdur. Yumurtalıq üst tərəfdə, 1 yuvalıdır. Sütuncuq uzun, tacı enli əsnəyindən çıxır. Qutucuq dairəvi, 8 dişiciklə açılandır.

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

Çiçəkləmə-meyvə əmələgətirmə dövrü yanvar-dekabr aylarına təsadüf edir. Palıd-dəmirağac, fıstıq, ağcaqyaın meşələrində, dağ dərələrində, çaykənarı meşələrdə rast gəlinir. Dərman bitkisidir.

Yayılması

Lənkəran ovalığı və Lənkəran dağlıq hissəsidir.

Sayı və tendensiyası

Populyasiyanın təbii bərpası azalır, yegane lokalitetində mənfi iqlimə və antropogen təsirlrə həssaslıq müşahidə olunur.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Antropogen amillər (otarılma, tapdalanma) və iqlim dəyişikliyidir.

Mühafizə tədbirləri

Yayılma yerlərində antropogen təsirlərin azaldılması və mütəmadi monitorinqlərin aparılması təklif olunur.