Qafqaz zirəsi (lat. Carum caucasicum) — bitkilər aləminin çətirçiçəklilər dəstəsinin çətirkimilər fəsiləsinin zirə cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına göre növün kateqoriyası və statusu "Təhlükəli həddə yaxın olanlar" kateqoriyasına aiddir — NT. Azərbaycanın nadir növüdür.
| Qafqaz zirəsi | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
|
Domen:
Klad:
Ranqsız:
Aləm:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Dəstə:
Fəsilə:
Yarımfəsilə:
Triba:
Cins:
Növ:
Qafqaz zirəsi
|
||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
|
||||||||
| ||||||||
Qısa morfoloji təsviri
Çoxillik ot bitkisidir. Kökətrafı yarpaqları uzun-saplaqlı, uzunsov, ikiyə yarılmışlələkvaridir, son ayaları lansetvari və ya xətvaridir, gövdə yarpaqları 1-2 ədəd və ya heç olmur. Çətirlərinin 5 ədəd müxtəlif ölçülü şüaları vardır. Ləçəkləri ağdır. Meyvələri 3 mm uzunluğundadır.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləməsi iyun-iyul, meyvə verməsi iyul-avqust aylarına təsadüf edir. Mezofit bitkidir. Dəniz səviyyəsindən 2000 m-dən yuxarıda tək-tək müşahidə edilir. Əsasən alp və subalp çəmənlərdə rast gəlinir.
Yayılması
Böyük Qafqazın Quba sahəsi (Qusar rayonu — subalp yüksəklikləri) və qərb hissəsi, Kiçik Qafqazın şimal (Daşkəsən rayonu — Xoşbulaq yaylası) və mərkəzi hissələri, Naxçıvanın dağlıq hissəsi (Şahbuz rayonu — Gəmiqaya və Göygöl əraziləri, Ordubad rayonu — Qaraquş ətəkləri).
Sayı və tendensiyası
Məhdud ərazidə yayılan azsaylı populyasiyadır.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Mənfi iqlimə həssaslıq müşahidə olunur.
Mühafizə tədbirləri
Qorunması mühüm olan növdür.