Butanal (yağ aldehidi, butilaldehid) – kimyəvi formulu С4Н8О olan alifatik üzvi birləşmədir. Butanon ilə izomerdir. Rəngsiz, kəskin qoxulu, yüksək dərəcədə alovlanan mayedir.
| Butanal | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi | |
| Butanal | |
| Kimyəvi formulu | С4Н8О |
| Molyar kütlə | 72 q/mol |
| Fiziki xassələri | |
| Sıxlıq | 0,8 q/sm³ |
| Termik xüsusiyyətlər | |
| Ərimə nöqtəsi | -99 °S |
| Qaynama nöqtəsi | 75 °S |
| Təsnifatı | |
| CAS-da qeyd. nöm. | |
| PubChem | |
| ChEBI | |
| ChemSpider | |
Alınması
Butanal aşağıdakı üsullardan biri ilə alına bilər.
- butanol-1-in dehidrogenləşməsindən
- kroton aldehidinin hidrogenləşməsindən
- propenin hidroformilləşməsindən
Reaksiyaları
Bütün alifatik aldehidlər kimi, yüksək reaksiya qabiliyyətli və kifayət qədər zəhərlidir. Qaldıqda atmosfer oksigeni ilə yağ turşusuna qədər oksidləşir.
- Yanma
- Birləşmə
- Oksidləşmə
- Karbohidrogen radikalında hidrogen atomlarının əvəz olunması
Əməyin mühafizəsi
Butanal [1], digər aldehidlər [2] kimi, zəhərli bir maddədir: İş sahəsinin havasındakı BBQ 5 mq / m3 (maksimum birdəfəlik)-dir. [3]. Bununla belə, bir sıra tədqiqatlara görə, bu maddənin qoxusunun qəbul etmə hüdudu BBQ -dən daha yüksək ola bilər. Məsələn, tədqiqatda [4] qoxunun orta hədd qatılığı 15 mq / m3-ə çatmışdır. Ona görə də n-butanaldan qorunmaq üçün əhəmiyyətli dərəcədə daha təsirli texnologiya dəyişikliklərindən və kollektiv qoruyucu vasitələrdən istifadə edilməlidir.
Mənbə
- Альдегиды
Qeydlər
- ↑ МКХБ Международная организация труда. МКХБ № 0403. Бутаналь Бутиральдегид. www.ilo.org/dyn/icsc/ (2018). Дата обращения: 10 ноября 2019.
- ↑ Кулибакин Б.В., Кулагина Н.К. Альдегиды // Большая медицинская энциклопедия : в 30 т. / гл. ред. Б.В. Петровский. — 3 изд. — Москва : Советская энциклопедия, 1974. — Т. 1. А — Антибиоз. — 576 с. — 150 000 экз.
- ↑ (Роспотребнадзор). № 405. Бутаналь (бутиральдегид; масляный альдегид) // ГН 2.2.5.3532–18 "Предельно допустимые концентрации (ПДК) вредных веществ в воздухе рабочей зоны" (рус.) / утверждены А.Ю. Поповой. — Москва, 2018. — С. 31. — 170 с. — (Санитарные правила).
- ↑ Pliska V. and G. Janicek. Die Veranderungen der Wahrnehmungsschwellen — Konzentration der Riechstoffe in Einiger Homologischen Serien (нем.) // Heymans Institute of Pharmacology Archives internationales de pharmacodynamie et de therapie. — Gent (Belgium), 1965. — Vol. 156. — S. 211–216. — ISSN 0003–9780.