1995 Belarus referendumu və ya dörd-suallı referendum — 14 may 1995 tarixində Belarus Respublikasının prezidenti Aleksandr Lukaşenko tərəfindən keçirilən ölkənin ilk referendumu. Referendumda dörd sual soruşuldu. Birinci sual Belarus və rus dilinin bərabər şəkildə istifadəsi, ikinci sual Rusiya Federasiyası ilə iqtisadi inteqrasiya, üçüncü sual Belarus dövlət bayrağının və dövlət gerbinin dəyişməsi, dördüncü sual isə, Ali Sovetin səlahiyyətlərinin Dövlət Prezidenti tərəfindən sonlandırılması idi. Referendumunda müvafiq olaraq 87%, 79%, 87% və 82% lehinə səs verilmişdir.
Mübahisəli referenduma istifadə olunan bayraqlar və gerblər müzakirə mövzusu olmuşdur.
Suallar və nəticələr
Rus dilinin vəziyyəti
Birinci sual "Siz rus dilini Belarus dili ilə eyni statusa keçirməyi qəbul edirsiz?" idi.
| Seçim | Səslər | % |
|---|---|---|
| Lehinə | 4,017,273 | 86.8 |
| Əleyhinə | 613,516 | 13.2 |
| Xətalı və ya boş səslər | 192,693 | – |
| Ümumi | 4,823,482 | 100 |
| Qeydiyyatdan keçmiş seçici/iştirakçı | 7,445,820 | 64.8 |
| Mənbə: | ||
Rusiya ilə iqtisadi inteqrasiya
İkinci sual "Siz prezidentin Rusiya ilə iqtisadi inteqrasiyanı hədəfləyən hərəkətləri dəstəkləyirsinizmi?" idi
| Seçim | Səslər | % |
|---|---|---|
| Lehinə | 3,622,851 | 78.6 |
| Əleyhinə | 988,839 | 21.4 |
| Xətalı və ya boş səslər | 211,792 | – |
| Ümumi | 4,823,482 | 100 |
| Qeydiyyatdan keçmiş seçici/iştirakçı | 7,445,820 | 64.8 |
| Mənbə: | ||
Dövlət rəmzləri
Üçüncü sual "Yeni Belarus dövlət bayrağı və gerbinin tədqim edilməsiylə əlaqədar təklifi dəstəkləyirsiniz?" idi.
| Choice | Votes | % |
|---|---|---|
| Lehinə | 4,020,001 | 87.0 |
| Əleyhinə | 602,144 | 13.0 |
| Xətalı və ya boş səslər | 201,337 | – |
| Ümumi | 4,823,482 | 100 |
| Qeydiyyatdan keçmiş seçici/iştirakçı | 7,445,820 | 64.8 |
| Mənbə: | ||
Parlamentin vəzifədən azad edilməsi
Dördüncü sual "Siz Konstitusiyanın sistematik və ya ciddi pozulması hallarında Belarus Respublikasının Prezidenti tərəfindən Ali Sovetin plenar səlahiyyətlərinin erkən dayandırılmasını təmin edən Belarus Respublikasının fəaliyyət göstərən konstitusiyasına dəyişikliklərin edilməsi zəruriliyini dəstəkləyirsiniz?" idi
| Choice | Votes | % |
|---|---|---|
| Lehinə | 3,749,266 | 81.4 |
| Əleyhinə | 857,485 | 18.6 |
| Xətalı və ya boş səslər | 216,731 | – |
| Ümumi | 4,823,482 | 100 |
| Qeydiyyatdan keçmiş seçici/iştirakçı | 7,445,820 | 64.8 |
| Mənbə: | ||
Sonrası
Yeni konstitusiya dəyişikliklərinin tərəfdarı Aleksandr Lukaşenko, bu referendumun xüsusilə Böyük Vətən müharibəsi əsnasında əldə edilən qalibiyyətlə əlaqəli olduğunu vurğuladı və referandum nəticəsini qalibiyyət elan edərək "Vuruşduğunuz ölkənin bayrağını sizə geri qaytardıq. Sizə həm xatirəni həm də qüruru geri qaytardıq" ifadələrindən istifadə etdi. Yeni seçilən dövlət gerbinin Belarus xalqının sülhsevər təbiətini simvolikləştirdiyi deyilmişdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Z. Szıbieka. Historia Białorusi 1795-2000. Lubnin. 2002.
- (PDF). Rec.gov.by. 2016-10-11 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-07.
- . Belarusguide.com. 2016-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-07.
- ↑ Nohlen & Stöver, pp255-256
- Vitali Silitski. . Belarus News and Analysis. 2016-03-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-07.
- . School-city.by. 2007-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-10-07.