Batyarlıq və ya batyar (ukr. батяр, pol. baciar) — XIX əsrin ortalarından XX əsrin ortalarına qədər mövcud olan Lvov subkulturası.
Tarixi
Subkulturanın adı macarca "quldur", "macəraçı" mənasını verən və İran dillərindən gələn "betyár" sözü ilə verilmişdir. XIX əsrdə Lvov Avstriya-Macarıstan imperiyasının bir hissəsi olduğu üçün onun polislərinin bir qismi macar idi və onlar bu termini yerli dialektə öz ana dillərindən gətirmişdilər. Yan Lyamın məlumatına görə, termin "gündən-günə yaşayan, baxımsız, kirli, sərxoş, haqqında yalnız nifrətlə danışılan bir şəxsi" təsvir edirdi. Lvovda batyar müxtəlif təşəbbüslərə və riskli zarafatlara qadir olan cəsarətli adama deyilirdi. Batyarların əksəriyyəti şəhərətrafı qəsəbələrin meyxanalarda və bağlarda toplaşan (xüsusilə Lıçakov və Podzamçe) sakinləri idi.
Batyarlar polyak, ukrayn, alman və ivrit sözlərinin qarışığı olan xüsusi jarqondan istifadə edirdilər, bəziləri hələ də Lvovda istifadə olunur. 1933-cü ildə Lvovda aparıcılar Tonko və Şçepço ilə birlikdə "Şən Lvov Dalğası" radio proqramı çıxdı, bunun sayəsində Polşanın digər vilayətlərində batyar subkulturasını daha da tanınmışdır. Batyarlıq əsasən polyaklar arasında geniş yayılmışdı, bunu Lvov Polşa batyar folkloru sübut edir. 1939-cu ildə Sovet İttifaqı tərəfindən işğalından və yenidən 1945-ci ildə Ukrayna SSR-in bir hissəsi kimi Sovet İttifaqına birləşdirilməsindən sonra azalmışdır. Sovet hakimiyyəti Polşa sakinlərinin əksəriyyətini deporasiya etmiş və yerli polyak mədəniyyətini sıxışdırmışdır.
Mədəni təsiri
Musiqisini bəstəkar bəstələdiyi, sözlərini yazdığı "Yalnız Lvovda" mahnısı batyarların himni hesab olunurdu hesab edilirdi.
Lvov Şəhər Şurasının 1 may 2008-ci il tarixli qərarına əsasən, şəhərdə hər il Batyar Günü keçirilməyə başlanmışdır. Lvovda Batyar Günü sovet bayramı olan 1 May Beynəlxalq Əmək Gününü əvəz etmişdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- ↑ Капітан, Ярина. . BBC Ukrainian (ukrayna). 2008-05-01. 2023-03-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-14.
- "mint a kulonbozo arnyalata "tarsas-csavargo" kifejezesek" (tłum. są to wszystko odcienie/barwy tego samego słowa): harnaś, batjar, kuruc, portasz, ferens, martahus, hajduk, tołhaj, opryszek, pandur [w:] Magyar nyelvőr. Magyar Tudományos Akadémia. 1954. t. 78. s. 229.
- The Editors of Encyclopaedia Britannica. . Encyclopedia Britannica (ingilis). 2006-10-23. 2015-04-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-14.
- Chłędowski Kazimierz. Pamiętniki. Galicja (1843–1880). Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław 2006. ISBN 83-04-04877-9. s. 304.
- Космолінська, Н.; Охріменко, Ю. . Мікроскоп пана Юрка (48). 2007. /. 2007-11-08 tarixində .
- О., Харчишин. . Поступ (32 (690)). 2001. /. 2008-07-25 tarixində .
- Лемко, І. . ZAXID.NET (ukrayna). 2008-02-01. 2021-06-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-14.
- . dikart.com.ua. 2022-10-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-03-01.
- . Корреспондент.net (rus). 2008-04-10. 2023-03-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-06-14.
- . 27 iyl 2011 tarixində arxivləşdirilib.
Xarici keçidlər
- (pol.)
- (ukr.)
- (ing.)
- (ukr.)
- (pol.)
- (pol.)
- (ukr.)