Bareli, bəzən Bareyli (hind. बरेली, urdu بریلی, ing. Bareilly) — Hindistanın şimalında, Uttar-Pradeş ştatında şəhər. Əhalisi 979,9 min nəfərdir (2011). Ramqanqa çayı sahilindədir. Eyni adlı Bareli dairəsinin mərkəzidir. Nəqliyyat qovşağıdır.
| Şəhər | |
| Bareli | |
|---|---|
| ing. Bareilly | |
 | |
| 28°21′50″ şm. e. 79°24′54″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Hindistan
|
| Region | [[Uttar Pradeş]] |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əsası qoyulub | 1657 |
| Sahəsi |
|
| Mərkəzin hündürlüyü | 165 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 979 933 nəfər (2011) |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Telefon kodu | +91 581 |
| Poçt indeksi | 243001 |
| Digər | |
|
| |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Şəhər 1537-ci ildə salınmışdır. 1707–20-ci illərdə Şimali Hindistanın Rohilkhanda (hərfi mənada “rohillər ölkəsi”) racalığının paytaxtı olmuşdur. 1740-cı illərdə əfqanlar tərəfindən işğal edilmişdir. İngiltərə-Marathi müharibələrinin gedişində Britaniyanın Hindistandakı müstəmləkələrinə birləşdirilmişdir (1801). Bareli sipahilər üsyanı (Hindistanda xalq üsyanı.1857–59-cu illər) zamanı üsyançıları dəstəkləmiş, lakin 1858-ci ilin may ayında inadlı müqavimətə baxmayaraq ingilislər tərəfindən zəbt olunmuşdur. Barelidəki çoxsaylı məscidlər şəhərin maraqlı memarlıq abidələrindəndir. Ahiçhatra, Buddanın ziyarət etdiyi qədim Şimali Pançal şəhərinin xarabalıqları ( IV– VII əsrlər) Bareli yaxınlığında yerləşir. Şiva məbədinin xarabalıqları, allahların həyatına dair təsvirləri olan terrakota heykəllər və terrakota lövhələr saxlanılmışdır. Ahiçhatra tapıntılarının bir hissəsi Dehli Milli Muzeyində qorunur.
Coğrafiyası
Şəhər dəniz səviyyəsiondən 165 metr yüksəklikdə yerləşir. Ramqanqa çayının sahilində yerləşən Barelini Lakhnau şəhərindən - 252 km, Dehlidən isə 250 km ayırır. Himalay dağları şəhərdən 40 km şimaldan başlayır.
Əhalisi
2011-ci ildə keçirilən siyahıya alınmaya görə şəhər əhalisi 979 933 nəfərdir. Əhalinin : 84 % ( 2011), 2001-ci ildə bu göstərici81 % olmuş. Dini baxımdan hindustlar 52 % , müsəlmanlar — 34 %, sikhilər — 10 %, digər dinlərin nümayəndələri— 4 %. Əsas dil hind, ingilis, urdu və pəncab dilidir.
İllər üzrə şəhər əhalisinin artım dinamikası:
| 1991 | 2001 | 2013 |
|---|---|---|
| 587 211 | 718 395 | 864 270 |
Mənbə:
Təsərrüfatı
Şəhərdə Rohilkxand Universiteti (1975-ciil dən), Bareli kolleci (1837-ci ildən) fəaliyyət göstərir; yeyinti (şəkər), sənayesi müəssisələri; sintetik kauçuk zavodu var. Dəmiryol avadanlıqları təmir və istehsal olunur. Mühüm kənd təsərrüfatı rayonu mərkəzidir.
Nəqliyyatı
Bareli şəhərindən milli avtomobil yolu keçir ( 24 №-li Dehli-Bareli-Laknau və 74 №-li Dehradun - Bareli şossesi). Dəmiryol qovşağına malikdir. Əsasən ölkənin şimal rayonları ilə əlaqəlidir. 6 dəmiryol stansiyası var. Ən yaxın hava limanı Dehli və Laknaudur (250 km)
Mənbə
Bareli // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 3-cü cild: Babilistan – Bəzirxana (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2011. səh. 205–206. ISBN 978-9952-441-07-9.
İstinadlar
- Географический энциклопедический словарь: географические названия. Под ред.Трёшников, Алексей Фёдорович. 2-е изд., доп. М. 1989. ISBN 5-85270-057-6
- (ingilis). Fallingrain Global Gazetteer. 2013-03-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-03-4.
- (PDF) (ingilis). Provisional Population Totals, Census of India 2011. 2013-04-02 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2012-09-03.
- (ingilis). World Gazetteer. 2013-03-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-03-4.