Bank likvidliyi (ing. bank liquidity) — bankın öhdəliklərinin vaxtında və tam yerinə yetirilməsini təmin etmək imkanı. Bankın likvidliyin idarə edilməsi həm çatışmazlığın, həm də artıq likvidliyin qarşısını almaq və aradan qaldırmaq məqsədi daşıyır. Likvidliyin kifayət qədər olmaması bankın müflisləşməsinə, həddindən artıq likvidlik isə onun gəlirliliyinə mənfi təsir göstərə bilər.
Likvidlik növləri
Mənbələrə görə
- Yığılmış
-
- nağd pul (kassa və müxbir hesablardakı pullar);
- tez pula çevrilə bilən aktivlər (məsələn, qiymətli kağızlar).
- Alınmış
-
- banklararası bazardan əldə edilə bilən banklararası kreditlər
- ölkədəki əsas bank tənzimləyicisindən mümkün kreditlər
Təcili olaraq
- ani (spontan)
- qısa müddət
- orta müddətli
- uzun müddətli
Bankın öhdəliklərinin növləri
Bank öhdəlikləri iki növdür:
Real öhdəliklər — tələb üzrə vəsaitlər, depozitlər, cəlb edilmiş banklararası resurslar, kreditorların vəsaitləri və digər borc vəsaitləri şəklində bankın balansında əks olunan öhdəliklərdir.
Şərti öhdəliklər — balansdankənar hesabatda əks olunan öhdəliklər:
- passiv əməliyyatlar (bank tərəfindən verilən zəmanətlər və zəmanətlər və s.);
- aktiv əməliyyatlar (istifadə olunmamış kredit xətləri və verilmiş akkreditivlər).
Bank aktivlərinin növləri
Bank aktivləri üç əsas xüsusiyyətlə xarakterizə olunur:
- likvidlik
- risk
- gəlirlilik
Aktivlər nə qədər az likvid olsa, onların riskliliyi və gəlirliliyi bir o qədər yüksəkdir (aktivlərin sonuncu qrupu istisna olmaqla).
| Aktivlərin növləri | Likvidlik dərəcəsi | Risk səviyyəsi | Məhsuldarlıq |
|---|---|---|---|
|
əsas likvid aktivlər | risksiz | qeyri-gəlir |
|
əsas likvid aktivlər | minimum | aşağı gəlir |
|
yüksək maye | qısa | orta gəlir dərəcəsi |
|
az maye | orta | orta gəlir dərəcəsi |
|
qeyri-likvid / likvid olmayan aktivlər | hündür | yüksək gəlirli |
|
likvid olmayan aktivlər | maksimum | qeyri-gəlir |
İstinadlar
- // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.). СПб.. 1890–1907.