Başqırdıstan memarlığı — Rusiya Federasiyasının Başqırdıstan Respublikası ərazisində mövcud olan müxtəlif mədəniyyətlərə aid olan abidələr kompleksi.

Ölkədəki ən qədim təsviri sənət abidələri Paleolit dövrünə aiddir. Bunlar Kap mağarasının qayaüstü rəsmləridir. Urqaz çayının axını boyunca yerləşən şəhər-qalalar Tunc dövrü abidələrindəndir. Soğdilərin istehsal etdiyi gümüş qablardan ibarət Avrüztamak dəfinəsi IX əsrin ikinci yarısı – X əsrin əvvəllərinə aiddir. Daş memarlığının erkən formalarına məqbərələr (keşene) (Bəndəbikə, XV–XVI əsrlər, Kuçargin rayonunun Maksyutovo kəndi yaxınlığında; Turaxana, XIV–XV əsrlər, Ufa yaxınlığında; Hüseynbəy, XIV əsr, 1911-ci ildə yenidən tikilmişdir, Çişmı rayonu) və daş mengirlər (Sterlibaşevo rayonunun Tabuldı kəndi yaxınlığında) aiddir. XVI əsrdə ağacdan dini tikililər meydana gəlmişdir (Baltaçevo rayonunun Starotuşkırovo kəndində məscid; XVI əsrin sonu – XVII əsrin əvvəli, 1891-ci ildə yenidən qurulmuşdur, usta K. Rəhmətullin).

Başqırdıstan Rusiyaya ilhaq edildikdən sonra XVI əsrin ortalarından etibarən yerli ənənələrə rus memarlığının da təsiri olmuşdur.

XVIII əsrdən Başqırdıstan ərazisində məscidlərin intensiv tikintisinə başlanılmışdır. Məsələn, 1701-ci ildə Starokuskuldino kəndində, 1724-cü ildə İmay-Utarovoda, 1725-ci ildə Qulyukovoda məscidlər tikilmişdir.

XVIII əsrdən bu ərazilərdə sənaye kompleksləri inşa edilmişdir. Bunlara misal olaraq 1759-cu ildə inşa edilmiş Verxnetor misəritmə zavodunun adını çəkmək olar.

XVIII əsrin sonu – XIX əsrin əvvəllərində memarlıqda aparıcı üslub klassisizm idi; əsasən, Ufada daş yaşayış və ictimai binalar inşa olunurdu. Bu dövrün dini memarlıq abidələri arasında 1830-cu ildə tikilmiş Ufadakı ilk came, 1807-ci ildə ilk dəfə, 1915-ci ildə isə yenidən tikilmiş Yanaul rayonunun Qudburovo kəndində və 1823-cü ildə Alşeyev rayonunun Novoavryuzovo kəndində tikilmiş məscidlər, 1826-cı ildə tikilmiş Sterlitamakdakı came, 1808–1904-cü illərdə tikilmiş Nikolo-Beryozovka kəndindəki Troitsa kilsəsi və s. var.

XIX əsrin ikinci yarısı – XX əsrin əvvəllərində tarixi üslubda tikililər yaradılırdı. Bunlara 1852–1856-cı illərdə tikilmiş Buzdyak rayonunun Kilimovo kəndində memarlıq ansamblı; 1909–1914,1928–1935 tikilmiş Ufadakı Aksakov xalq evi (indiki Başqırdıstan Opera və Balet teatrı) və s. 1914–1915-ci illərdə Kuyurqazı rayonunun İra kəndində tikilmiş Pokrov kilsəsi modern üslubunda tikilmişdir. Bu dövrün müsəlman dini memarlıq abidələri 1854-cü ildə tikilmiş Meçetli rayonunun Novomuslümovo kəndindəki məscid, XX əsrin əvvəllərində tikilmiş Tuymazı rayonunun Zigityak kəndindəki məscid, təqribən 1907-ci ildə tikilmiç Tatışlı rayonunun Starokaypanovo kəndindəki məsciddir.

1920-ci illərdə üslubi cəhətdən konstruktivizmə yaxın tikililər, o cümlədən Ufa yaxınlığındakı qəsəsəbəsində yaşayış evləri inşa edilmişdir (indiki Çernikovsk şəhəri; memar M.Y. Ginzburq, 1920 ilin sonu – 1930-cu illərin əvvəlləri).

1935 ildə Başqırdıstanda memarların, inşaatçıların və mülki mühəndislərin ilk peşəkar ictimai birliyi yaradılmışdır. 1930–1950-ci illərdə neoklassizim ənənələrinə uyğun binalar tikilmişdir (“Başqırdıstan” mehmanxanası, 1937–41, memar V.V. Maksimov və b.). XX əsrin ikinci yarısının memarlıq tikililəri 1971–1973-cü illərə aid Ufadakı İncəsənət məktəbi kompleksi, 1993-cü ildə tikilmiş Kigi rayonunun Nijniye Kigi kəndindəki və digər məscidlərdir.