Başqırdıstan Respublikası Arbitraj Məhkəməsi
Başqırdıstan Respublikası Arbitraj Məhkəməsi (başq. Башҡортостан Республикаһының Арбитраж суды) — Başqırdıstan Respublikası ərazisində məhkəmə hakimiyyətini həyata keçirən arbitraj məhkəmələri sisteminin məhkəmə orqanıdır.
| Başqırdıstan Respublikası Arbitraj Məhkəməsi | |
|---|---|
| başq. Башҡортостан Республикаһының Арбитраж суды | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| 54°42′58″ şm. e. 35°57′46″ ş. u.house HGYO | |
| Ölkə |
 Başqırdıstan, Ufa şəhəri |
| Yeri | Ufa, Oktyabr inqilabı küçəsi, ev 63 A, 4 heyət hakimin ünvanı (müflis olma) Ufa, Salavat Yulayev prospekti ev 7 |
| Yaranma tarixi | 1992-ci il |
| Sədr | Arxiyerov Nikolay Viktoriviç |
| ufa.arbitr.ru | |
1922-ci ildə iqtisadi mübahisələri həll etmək üçün Başqırd Muxtar Sovet Sosialist Respublikası Xalq Komissarları Sovetinin yanında arbitraj komissiyası yaradıldı.
1935-ci ildə (1931-ci ildə digər mənbələrə görə) komissiya Başqırd Muxtar Sovet Sosialist Respublikası Nazirlər Sovetinin yanında Dövlət Arbitrajına çevrildi.
16 iyun 1992-ci ildə Başqırdıstan Respublikası Ali Sovetinin 12-ci iclasında Başqırdıstan Respublikası Ali Məhkəməsi yaradıldı.[1].
2001-ci ildən — Başqırdıstan Respublikasının Arbitraj Məhkəməsi adlandırıldı. Məhkəmənin vəzifəsi Başqırdıstan Respublikasının müəssisələri arasında əmlak və ticarət mübahisələrini həll etməkdir. 2004-cü ilə qədər, Başqırdıstan Respublikasının Arbitraj Məhkəməsində bir hakim üçün ortalama aylıq iş yükü 96 məhkəmə işidir (Rusiya Federasiyasında — ayda 55 iş).[2]
- Adıqamov, Məhəmməd Kəmaləddinov (1921—)
- N. A. Tolstoy (1931—)
- Feodor Staymov Vasilyeviç (1936–1943)
- Hizatullin Niqamədcan Xəlilov (1943–1969)
- Fayzrahman Zaqafuranov (1969–1971)
- Kərəm Rəhmətullin (1971–1975)
- Asqad Şəmsuddinov Əhmodoviç (1975–1986)
- Əmir Dövlətşin Niqmatoviç (1986–1987)
- Vil Şayhuddinoc Xərisoviç (1987–2000)
- Fanil Safin Maqsudov (2000–2008)
- İqor Arsyonov Qennadoviç (2008–2020)
Başqırdıstan Respublikası Arbitraj Məhkəməsi, Ufa şəhərində iki ünvanda, aşağıdakı ünvanlarda yerləşir:
Oktyabr inqilabı küç, 63 A
Salavat Yulayev prospekti, ev.7
- Rusiya Federasiyası Ali Məhkəməsinin səlahiyyətinə aid edilən hallar istisna olmaqla, Rusiya Federasiyasındakı arbitraj məhkəmələrinin yurisdiksiyasına aid olan bütün işlərə birinci instansiyada baxır;
- Qanunla müəyyən edilmiş qaydada əldə edilmiş hüquqi şəxs olmayan təşkilatlar, hüquqi şəxs yaratmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan və fərdi sahibkar statusuna sahib olan vətəndaşların iştirakı ilə iqtisadi mübahisələri həll edir və digər işlərə baxır; Rusiya Federasiyası, Rusiya Federasiyasının təsis qurumları, bələdiyyələr, dövlət orqanları, yerli hökumətlər, digər qurumlar, vəzifəli şəxslər, statusu olmayan qurumların iştirakı ilə Rusiya Federasiyasının Arbitraj Prosessual Məcəlləsində və digər federal qanunlarda nəzərdə tutulmuşdur.
- Yenidən aşkar edilmiş hallara görə, onun qəbul etdiyi və qanuni qüvvəyə minmiş məhkəmə aktlarına yenidən baxılır.
Başqırdıstan Respublikası Arbitraj Məhkəməsi aşağıdakı tərkibdən ibarətdir:
- arbitraj məhkəməsinin rəyasət heyəti;
- mülki və digər hüquq münasibətlərindən irəli gələn iqtisadi mübahisələrə baxılması üçün məhkəmə kollegiyası;
- inzibati hüquq münasibətlərindən irəli gələn iqtisadi mübahisələrə baxılması üçün məhkəmə kollegiyası;
- Başqırdıstan Respublikası Arbitraj Məhkəməsi sədrinin vəzifəsini icra edən, sədr müavini, mülki və digər hüquqi münasibətlərdən irəli gələn mübahisələrə baxılması üçün Məhkəmə Kollegiyasının sədri — N. V. Arxiyerevdir.
- Başqırdıstan Respublikası Arbitraj Məhkəməsi sədrinin müavini, inzibati hüquqi münasibətlərdən irəli gələn mübahisələrə baxılması üçün Məhkəmə Kollegiyasının sədri — İ. M. Heydərovdur.
Başneft məsələsi — dövlət Rosneft korporasiyası ilə Rusiyanın özəl AFK Sistema investisiya şirkəti arasındakı korporativ qarşıdurmadır. Hazırda Rusiyada ən mübahisəli məhkəmə işlərindən biridir.
15 may 2017-ci il tarixində "Rosneft" və "Başneftin" AFK Sistema investisiya şirkətinə qarşı 106,6 milyard rubl tələbi alması barədə məlumat Başqırdıstan Arbitraj Məhkəməsinin kartvizitində ortaya çıxdı və icraatı qəbul edilərkən, iş üzrə hazırlıq iclası 6 iyuna təyin edildi və İrina Nurislamova hakim təyin edildi.[3][4]
27 iyun 2017-ci ildə mahiyyəti üzrə iddiaya ilk baxış AFK Sistemanın Federal Əmlak İdarəetmə Agentliyinə üçüncü şəxs qismində qatılmasını rədd edən və növbəti iclası 12 iyula təyin edən Başqırdıstan Arbitraj Məhkəməsində baş tutdu.[5] Eyni zamanda, məhkəmə AFK-ya "Başneft"in yenidən təşkili ilə bağlı itkilərin olmamasına və yenidən qurulmanın müsbət iqtisadi təsirinə dair dəlillər təqdim etməsini tələb etdi.[6] Bundan əlavə, hakim 250 milyard rubldan çox əmlaka həbs cəza tədbiri qoydu. Rusiya Federasiyasının məhkəmə təcrübəsində bu tədbirlərin analoqu yoxdur.
AFK Sistemanın nümayəndələri, hakim Nurislamovanın, qanunları pozaraq "Rosneft" və "Başneft"in "əsassız" fərziyyələri əsasında, artıq məhkəmə praktikasında analoqu olmayan nisbətsiz müvəqqəti tədbirlər təyin etdiklərini bildirirlər (AFK Sistemanın 250 milyard rubl dəyərində əmlakı ələ keçirildi). AFK Sistema qeyd edir ki, məhkəmə, əmlakın göstərilən tələbləri 6,5 dəfə üstələməsini nəzərə almadı.
Nurislamova müvəqqəti tədbirlərin ləğvi məsələsinə "müstəsna olaraq rəsmi şəkildə" yaxınlaşaraq iddiaçıların tərəfində olduğunu və cavabdehlərin mübahisələri ilə maraqlanmadığını söylədi. Bundan sonra, hakim 2 həftə ərzində AFK Sistemanın müvəqqəti tədbirlərinin görülməsi barədə qərarlardan apellyasiyaya şikayətinin 25.9-cu bəndinə uyğun olaraq apellyasiya məhkəməsinə göndərmədi. Ali Arbitraj Məhkəməsi Plenumunun 25 dekabr 2014-cü il tarixli 100 saylı "Arbitraj Məhkəmələrində qeyd icraatı haqqında Təlimatın təsdiq edilməsi haqqında" qərarı, bu qəbildən olan şikayətin alındığı tarixdən etibarən üç gün ərzində məhkəməyə göndərilməlidir.[7]
- ↑ Организация, компетенция и порядок деятельности арбитражного суда республики определяется Конституцией Башкортостана, Законом "О Высшем арбитражном суде Республики Башкортостан", Арбитражным процессуальным кодексом Республики Башкортостан, другими законодательными актами Башкортостана.
- ↑ Ватандаш / Соотечественник / Compatriot [ölü keçid]
- ↑ "Предварительное заседание суда по иску «Роснефти» к АФК «Система» назначено на 6 июня — Ведомости". 2017-07-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-14.
- ↑ "«Система» не признала обвинения «Роснефти»". 2017-07-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-14.
- ↑ "Разбирательство по иску «Роснефти» к «Системе» продолжится 12 июля — Ведомости". 2017-07-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-14.
- ↑ "Суд: АФК «Система» обязана доказать отсутствие убытков от реорганизации «Башнефти» — Ведомости". 2017-07-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-14.
- ↑ "«Система» объяснила, почему добивается отвода судьи в рамках иска «Роснефти» — Право.ру". 2017-08-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-14.
- Башкирская энциклопедия. Изд. Башкирская энциклопедия. Уфа. 2013. ISBN 978-5-88-185-143–9
- Журнал "Ватандаш" ("Соотечественник"). Уфа. 2005. Статья "Арбитражный суд Республики Башкортостан".
- Шайхутдинов В. Х. Арбитражный суд. // Башкортостан: краткая энциклопедия. Уфа: Башкирская энциклопедия. 1996. 123. ISBN 5-88185-001-7.