Büreyr ibn Xudeyr əl-Həmdani
Büreyr ibn Xudeyr əl-Həmdani (ərəb. بُرَيْر بن خُضَيْر ٱلْهَمْدَانِيّ) — əslən Yəməndən olan Bəni-Həmdan tayfasının bir qolu olan Bəni-Məşriq nəslindəndir.[1][2] O, qari idi və Məscidül-Kufədə Quran öyrədirdi. O, həm də tabiinlərdən və Əlinin də səhabəsi idi. Büreyr Hüseyn ibn Əlinin Mədinədən Kərbəlaya hicrət etdiyini eşidəndə Hüseynin ordusuna qoşulmaq üçün Kufəni tərk etdi.[3][4]
| Büreyr ibn Xudeyr əl-Həmdani | |
|---|---|
 | |
| Vəfat tarixi | 10 oktyabr 680 |
Hüseynin bəzi səhabələri Ömər ibn Sədi Kərbəla döyüşündə Hüseyn ibn Əlinin su əldə etməsinə icazə vermədiyinə görə qınamışlar ki, onların arasında İbn Sədin yanına gedən Büreyr ibn Xudeyr İbn Sədin yanına gedərək Allahı və Onun Rəsulunu tanıdığını iddia edərkən "peyğəmbər ailəsini susuzluqdan ölümə tərk edib-etməyəcəyini" soruşdu.[5][6]
Əbdülqeysin müttəfiqi Yezid ibn Moqal Hüseynin düşərgəsinə doğru hərəkət etdi və yaxınlaşaraq uca səslə Büreyr ibn Xudeyri çağırıb soruşdu ki, Allahın onun üçün təyin etdiyi taleyi necə tapdığını soruşdu. Bureyr cavab verdi ki, Allah onun barəsində xeyir, Yezidə isə şər göndərmişdir.[7] Buna cavab olaraq Yezid onu azğınlardan olan yalançı adlandırdı. Büreyr onu "mübahilə"yə (yəni yalançı olana Allahın lənətini yağdırmağa) çağırdı. Yezid razılaşdı və onlar mübahiləyə qatılmaq üçün düşərgənin qabağına gələrək, bir-birlərinə hücum etdilər. Deyilənə görə, Yezidin zərbəsinin heç bir təsiri olmadı, lakin Büreyrin zərbəsi Yezidin dəbilqəsini yarıb və qılınc onun beyninə qədər çatmışdı. Yezid yıxıldı və bir neçə dəqiqədən sonra öldü.[7][8]
Büreyr Yezidi öldürdükdən sonra İbn Sədin düşərgəsinə hücum etməyə başladı və onları Allahın “Rəsulunun qızının oğlunun qatilləri” adlandırdı.[9] Razi ibn Münqiz Abadi ona hücum etdi və onlar bir müddət vuruşdular. Lakin Büreyr onu ram etdi və sinəsi üstündə oturdu. O, məşğul olarkən Kəb ibn Cabir Azadi Büreyrin kürəyinə nizə ilə zərbə endirib onu öldürdü.[10] Onun qatilinin həyat yoldaşı[11][12] və əmisi oğlu Ubeydullah ibn Cabir də daxil olmaqla insanlar tərəfindən qınandığı rəvayət edilir.[12] Qatilin özü də utanmış və kədərini və peşmanlığını təsvir edən bəzi beytlər bəstələmişdir.[12]
- ↑ "Janabe Burair Ibne Khuzair Hamadani – The Reciter of Quran". www.almuntazar.com/. 4 March 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 October 2015.
- ↑ Ibn al-Athir al-Jazari. Usd al-ghābah fi ma'rifat al-ṣaḥābah: "The Lions of the Forest and the knowledge about the Companions".
- ↑ Ahlul Bayt Digital Islamic Library Project Team. A Shi'ite Encyclopedia. 2019-04-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-17.
- ↑ al-Qarashi, 2007. səh. 720–721
- ↑ Bəlazuri, Futuh al-Buldan, Vo. 5. pp.171-172
- ↑ al-Qarashi, 2007. səh. 681–682
- ↑ 1 2 al-Qarashi, 2007. səh. 721
- ↑ İbn Əsir, Tarikh, 4/66
- ↑ Al Futuh 5/187
- ↑ Bəlazuri, Ansaab al-Ashraaf, 3/399
- ↑ Ibne Athir, Tarikh, 4/66-67
- ↑ 1 2 3 al-Qarashi, 2007. səh. 722