Böyük Britaniya və Şimali İrlandiya Birləşmiş Krallığının Baş naziri, nominal olaraq dövlət başçısı Britaniya monarxı tərəfindən təyin edilən hökumət başçısıdır və bir çox icraedici funksiyaları icra edir.
| Böyük Britaniyanın Baş naziri | |
|---|---|
| Prime Minister of the United Kingdom | |
_(St_Edwards_Crown).svg) Hakimiyyət gerbi | |
 Vəzifədədir Kir Starmer 5 Iyul 2024 ci ildən | |
| Müraciət forması | Hörmətli |
| Rəsmi iqamətgahı | Dauninq-strit, 10 |
| Vəzifənin təsis tarixi | 4 aprel 1721 |
| Vəzifədə birinci | Robert Uolpol |
| Rəsmi saytı | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
XVIII əsrdə meydana gələn Nazirlər kabinetindən ibarət olan hakimiyyətin başçısı "Baş nazir" (bəzən "Birinci nazir") adlanırdı; bu günə qədər də Baş nazir həmişə nazirliklərdən birinin yerini tutmuşdur (adətən xəzinənin birinci lordu).
Müasir tarixçilər adətən hesab edirlər ki, ilk baş nazir 1721-ci ildən 1742-ci ilə qədər iyirmi il müddətində Böyük Britaniya hakimiyyətinin başında durmuş ser Robert Uolpol olmuşdur. Marqaret Tetçer Böyük Britaniyanın Baş naziri vəzifəsini tutmuş ilk qadın olmuşdur. Öz vəzifəsində ölən son baş nazirlər Henri Con Templ və vikon Palmersto olmuşdur (1865-ci il). Yeganə qətlə yetirilmiş baş nazir olmuşdur (1812-ci ildə).
Baş nazir ənənəvi olaraq Londondakı Dauninq-strit, 10 ünvanındakı — Böyük Britaniya kralı II Georq tərəfindən ilk baş nazir Robert Uolpola şəxsən hədiyyə edilmiş evdə yaşayır. Uolpol ona hədiyyə edilmiş evdən şəxsi evi kimi deyil, 1735-ci ildən Birinci lorların rəsmi iqamətgahı kimi məskunlaşdırdı. Birinci lordların əksəriyyəti Dauninq strit, 10 evində yaşasa da, onların bir qismi öz şəxsi evlərində yaşamışdılar. Onlar əsasən Londonun mərkəzində böyük evlərə sahib olan aristokratlar olmuşdur. Harold Makmillan və Con Meycor kimi bəzi baş nazirlər Dauninq strit, 10 evində təmir və bərpa işləri gedən zaman Admiraltey evində yaşamışlar. Dauninq strit, 11 evinə bitişik ikinci xəzinə lordların (həmçinin xəzinə kansleri, faktiki olaraq maliyyə naziri) iqamətgahı yerləşir. Dauninq strit, 12 evində Baş "qamçı"nın (Whip) iqamətgahı yerləşir.
Baş nazirlərin siyahısı
- Partiya
| # | Portret | Adı | Səlahiyyətin başlanması | Səlahiyyətin başa çatması | İstinadlar |
|---|---|---|---|---|---|
|
1
|
|
Robert Uolpol (1742-ci ildən qraf Orford) (1676–1745) |
4 aprel 1721 | 11 fevral 1742 | |
|
2
|
|
(1673–1743) |
16 fevral 1742 | 2 iyul 1743 | |
|
3
|
|
Henri Pelham (1694–1754) |
27 avqust 1743 | 6 mart 1754 | |
|
4
|
|
(birinci dəfə) (1693–1768) |
16 mart 1754 | 16 noyabr 1756 | |
|
5
|
|
(1720–1764) |
16 noyabr 1756 | 25 iyun 1757 | |
|
6
|
|
(ikinci dəfə) (1693–1768) |
2 iyul 1757 | 26 may 1762 | |
|
7
|
|
(1713–1792) |
26 may 1762 | 16 aprel 1763 | |
|
8
|
|
(1712–1770) |
16 aprel 1763 | 13 iyul 1765 | |
|
9
|
|
(birinci dəfə) (1730–1782) |
13 iyul 1765 | 30 iyul 1766 | |
|
10
|
|
(1708–1778) |
30 iyul 1766 | 14 oktyabr 1768 | |
|
11
|
|
(1735–1811) |
14 oktyabr 1768 | 28 yanvar 1770 | |
|
12
|
|
(1732–1792) |
28 yanvar 1770 | 22 mart 1782 | |
|
13
|
|
(ikinci dəfə) (1730–1782) |
27 mart 1782 | 1 iyul 1782 | |
|
14
|
|
Vilyam Petti (1737–1805) |
4 iyul 1782 | 2 aprel 1783 | |
|
15
|
|
(birinci dəfə) (1738–1809) |
2 aprel 1783 | 19 dekabr 1783 | |
|
16
|
|
(birinci dəfə) (1759–1806) |
19 dekabr 1783 | 14 mart 1801 | |
|
17
|
|
(1757–1844) |
17 mart 1801 | 10 may 1804 | |
|
18
|
|
(ikinci dəfə) (1759–1806) |
10 may 1804 | 23 yanvar 1806 | |
|
19
|
|
(1759–1834) |
11 fevral 1806 | 31 mart 1807 | |
|
20
|
|
(ikinci dəfə) (1738–1809) |
31 mart 1807 | 4 noyabr 1809 | |
|
21
|
|
(1762–1812) |
4 oktyabr 1809 | 11 may 1812 | |
|
22
|
.jpg)
|
Robert Liverpul (1770–1828) |
8 iyun 1812 | 9 aprel 1827 | |
|
23
|
|
(1770–1827) |
10 aprel 1827 | 8 avqust 1827 | |
|
24
|
|
(1782–1859) |
31 avqust 1827 | 21 yanvar 1828 | |
|
25
|
|
Artur Uelsli Vellinqton (birinci dəfə) (1769–1852) |
22 yanvar 1828 | 16 noyabr 1830 | |
|
26
|
|
(1764–1845) |
22 noyabr 1830 | 9 iyul 1834 | |
|
27
|
|
(1779–1848) |
16 iyul 1834 | 14 noyabr 1834 | |
|
28
|
|
Artur Uelsli Vellinqton (ikinci dəfə) (1769–1852) |
14 noyabr 1834 | 10 dekabr 1834 | |
|
29
|
|
Robert Pil (birinci dəfə) (1788–1850) |
10 dekabr 1834 | 8 aprel 1835 | |
|
30
|
|
(ikinci dəfə) (1779–1848) |
18 aprel 1835 | 30 avqust 1841 | |
|
31
|
|
Robert Pil (ikinci dəfə) (1788–1850) |
30 avqust 1841 | 29 iyul 1846 | |
|
32
|
|
Con Rassel (birinci dəfə) (1792–1878) |
30 iyun 1846 | 21 fevral 1852 | |
|
33
|
|
(birinci dəfə) (1799–1869) |
23 fevral 1852 | 17 dekabr 1852 | |
|
34
|
|
(1784–1860) |
19 dekabr 1852 | 30 yanvar 1855 | |
|
35
|
|
Henri Templ (birinci dəfə) (1784–1865) |
6 fevral 1855 | 19 fevral 1858 | |
|
36
|
|
(ikinci dəfə) (1799–1869) |
20 fevral 1858 | 11 iyun 1859 | |
|
37
|
|
Henri Templ (ikinci dəfə) (1784–1865) |
12 iyun 1859 | 18 oktyabr 1865 | |
|
38
|
|
Con Rassel (ikinci dəfə) (1792–1878) |
29 oktyabr 1865 | 26 iyun 1866 | |
|
39
|
|
(üçüncü dəfə) (1799–1869) |
28 iyun 1866 | 25 fevral 1868 | |
|
40
|
|
Benjamin Dizraeli (birinci dəfə) (1804–1881) |
27 fevral 1868 | 1 dekabr 1868 | |
|
41
|
|
Vilyam Qladston (birinci dəfə) (1809–1898) |
3 dekabr 1868 | 17 fevral 1874 | |
|
42
|
|
Benjamin Dizraeli (birinci dəfə) (1804–1881) |
20 fevral 1874 | 21 aprel 1880 | |
|
43
|
|
Vilyam Qladston (birinci dəfə) (1809–1898) |
23 aprel 1880 | 9 iyun 1885 | |
|
44
|
|
Robert Solsberi (birinci dəfə) (1830–1903) |
23 iyun 1885 | 28 yanvar 1886 | |
|
45
|
|
Vilyam Qladston (üçüncü dəfə) (1809–1898) |
1 fevral 1886 | 20 iyul 1886 | |
|
46
|
|
Robert Solsberi (birinci dəfə) (1830–1903) |
25 iyul 1886 | 11 avqust 1892 | |
|
47
|
|
Vilyam Qladston (dördüncü dəfə) (1809–1898) |
15 avqust 1892 | 2 mart 1894 | |
|
48
|
|
(1847–1929) |
5 mart 1894 | 22 iyun 1895 | |
|
49
|
|
Robert Solsberi (birinci dəfə) (1830–1903) |
25 iyun 1895 | 11 iyul 1902 | |
|
50
|
.jpg)
|
Artur Balfur (1848–1930) |
11 iyul 1902 | 5 dekabr 1905 | |
|
51
|
|
(1836–1908) |
5 dekabr 1905 | 3 aprel 1908 | |
|
52
|
|
(1852–1928) |
5 aprel 1908 | 5 dekabr 1916 | |
|
53
|
|
Devid Lloyd Corc (1863–1945) |
6 dekabr 1916 | 19 oktyabr 1922 | |
|
54
|
|
(1858–1923) |
23 oktyabr 1922 | 20 may 1923 | |
|
55
|
Stenli Bolduin (birinci dəfə) (1867–1947) |
23 may 1923 | 16 yanvar 1924 | ||
|
56
|
|
(birinci dəfə) (1866–1937) |
22 yanvar 1924 | 4 noyabr 1924 | |
|
57
|
Stenli Bolduin (ikinci dəfə) (1867–1947) |
4 noyabr 1924 | 5 iyun 1929 | ||
|
58
|
|
(ikinci dəfə) (1866–1937) |
5 iyun 1929 | 7 iyun 1935 | |
|
59
|
Stenli Bolduin (üçüncü dəfə) (1867–1947) |
7 iyun 1935 | 28 may 1937 | ||
|
60
|
|
Nevill Çemberlen (1869–1940) |
28 may 1937 | 10 may 1940 | |
|
61
|
|
Vinston Çörçill (birinci dəfə) (1874–1965) |
10 may 1940 | 27 iyul 1945 | |
|
62
|
|
Klement Ettli (1883–1967) |
27 iyul 1945 | 26 oktyabr 1951 | |
|
63
|
|
Vinston Çörçill (ikinci dəfə) (1874–1965) |
26 oktyabr 1951 | 7 aprel 1955 | |
|
64
|
.jpg)
|
Entoni İden (1897–1977) |
7 aprel 1955 | 9 yanvar 1957 | |
|
65
|
|
Harold Makmillan (1894–1986) |
11 yanvar 1957 | 19 oktyabr 1963 | |
|
66
|
|
(1903–1995) |
19 oktyabr 1963 | 16 oktyabr 1964 | |
|
67
|
,_Bestanddeelnr_920-1165_(cropped).jpg)
|
Harold Vilson (birinci dəfə) (1916–1995) |
16 oktyabr 1964 | 19 iyun 1970 | |
|
68
|
|
(1916–2005) |
19 iyun 1970 | 4 mart 1974 | |
|
69
|
|
Harold Vilson (birinci dəfə) (1916–1995) |
4 mart 1974 | 5 aprel 1976 | |
|
70
|
.jpg)
|
Ceyms Kallaqan (1912–2005) |
5 aprel 1976 | 4 may 1979 | |
|
71
|
.jpg)
|
Marqaret Tetçer (1925–2013) |
4 may 1979 | 28 noyabr 1990 | |
|
72
|
|
Con Meycor ( d. 1943) |
28 noyabr 1990 | 2 may 1997 | |
|
73
|
|
Toni Bleyr ( d. 1953) |
2 may 1997 | 27 iyun 2007 | |
|
74
|
.jpg)
|
Qordon Braun ( d. 1951) |
27 iyun 2007 | 11 may 2010 | |
|
75
|
|
Devid Kemeron ( d. 1966) |
11 may 2010 | 13 iyul 2016 | |
|
76
|
|
Tereza Mey ( d. 1956) |
13 iyul 2016 | 24 iyul 2019 | |
|
77
|
.jpg)
|
Boris Conson ( d. 1964) |
24 iyul 2019 | 6 sentyabr 2022 | |
|
78
|
.jpg)
|
Liz Trass ( d. 1975) |
6 sentyabr 2022 | 25 oktyabr 2022 | |
|
79
|
.jpg)
|
Rişi Sunak ( d. 1980) |
25 oktyabr 2022 | 5 iyul 2024 | |
|
80
|
|
Kir Starmer ( d. 1962) |
5 iyul 2024 | Vəzifədədir |
İstinadlar
- Blick, Andrew. At Power's Elbow: Aides to the Prime Minister from Robert Walpole to David Cameron / Andrew Blick, George Jones. — London : Biteback Publishing, 2013. — ISBN 978-1-849-54572-3.
- Kreike, edited by Emmanuel. Corrupt histories. Rochester (N.Y.): University of Rochester Press. 2004. xii & 167. ISBN 1-58046-173-5. () ([[:Category:|link]])[[Category:]]
- Winton, Calhoun. . Lexington, Ky.: Univ. Press of Kentucky. 1993. –133. ISBN 0-8131-1832-8.
- ↑ . The Daily Telegraph. London: Telegraph Media Group. 21 September 2007. 1 March 2009 tarixində . İstifadə tarixi: 16 October 2008.
- Byrn, edited by John D. Naval courts martial, 1793–1815. Farnham, Surrey, England: Ashgate for the Navy Records Society. 2009. xviii. ISBN 978-0-7546-6781-0. ([[:Category:|link]])[[Category:]]
- H.S.Q, Henriques,. The Jews and the English law. Clark, N.J.: Lawbook Exchange. 2006. 241–5. ISBN 1-58477-645-5.
- Chaurasia, Radhey Shyam. History of modern India : 1707 A.D. upto [sic] 2000 A.D. New Delhi: Atlantic. 2002. 21–25. ISBN 81-269-0085-7.
- Kulisheck, P.J. The Duke of Newcastle, 1693–1768, and Henry Pelham, 1694–1754 : a bibliography. Westport, Conn.: Greenwood Press. 1997. 207–8. ISBN 0-313-29501-8.
- Marston, Daniel. . London: Osprey. 2001. and 26. ISBN 1-84176-191-5.
- Thal, edited by Herbert Van. . New York: Stein and Day. 1975. –102. ISBN 0812817389. ([[:Category:|link]])[[Category:]]
- Hibbert, Christopher. George III: A Personal History. New York: Basic books. 2000. 27. ISBN 978-0465027248.
- . səh. 66–94.
- . səh. 95–124.
- . səh. 125–147.
- . səh. 148–196.
- . səh. 197–218.
- . səh. 278–279.
- . səh. 281.
- . səh. 62.
- . səh. 65.
- . səh. 293–294.
- . səh. 180.
- . səh. 442–443.
- . səh. 180–181.
- . səh. 294.
- . səh. 63.
- . səh. 156–157.
- . səh. 156–187.
- . səh. 228–231.
- . səh. 232.
- ↑ . səh. 246.
- . səh. 281.
- ↑ . səh. 282.
- . səh. 346.
- . səh. 351.
- . səh. 353.
- . səh. 357.
- . səh. 396.
- . səh. 433.
- Hunt, William. . Longmans, Green and co. 1907. səh. .
- . səh. 484.
- . səh. 492–493.
- . səh. 518–519.
- . səh. 527–528.
- . səh. 533–534. Longford (1998).
- . səh. 196–198.
- . səh. 265.
- . səh. 272.
- . səh. 326.
- . səh. 337.
- . səh. 361.
- . səh. 398.
- . səh. 179.
- . səh. 158.
- . səh. 147.
- . səh. 178.
- . səh. 207.
- . səh. 248.
- . səh. 272.
- . səh. 286.
- . səh. 331.
- . səh. 357.
- . səh. 376.
- . The Times. London: . 28 марта 2005. 1 June 2010 tarixində . İstifadə tarixi: 13 October 2008.
- Ballantyne, Aileen. . The Guardian. London: Guardian and Manchester Evening News Ltd. 5 мая 1979. 1 March 2009 tarixində . İstifadə tarixi: 13 October 2008.
- . səh. 397.
- . The Independent. UK: Newspaper Publishing PLC. 6 августа 1995. 1 March 2009 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 October 2008.
- . səh. 437.
- . The Daily Telegraph. London: Telegraph Media Group. 28 июня 2007. 2009-01-29 tarixində . İstifadə tarixi: 13 октября 2008.
- . səh. 476.
- Summers, Deborah. . The Guardian. London: Guardian News & Media. 27 июня 2007. 6 October 2012 tarixində . İstifadə tarixi: 12 October 2008.
- . . BBC. 12 мая 2010. 2016-04-23 tarixində . İstifadə tarixi: 11 мая 2010.
- . BBC. 11 July 2016. 11 July 2016 tarixində . İstifadə tarixi: 11 July 2016.
- . BBC. 25 July 2019. 15 August 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 26 July 2019.
- Wingate, Sophie. . independent.co.uk. Independent. 5 September 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 25 October 2022.
- Nevett, Joshua. . bbc.com. 25 October 2022. 25 October 2022 tarixində .
- . 2024-07-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-08-25.
Ədəbiyyat
Əsas
- Anderson, John. . A. Fullarton & co. 1856. ISBN 978-1-85285-581-9. İstifadə tarixi: 21 October 2008.
- . . Continuum International Publishing Group. 2006. ISBN 1-85285-581-9. OCLC .
- Clarke, John. Fraser, Antonia (redaktor). . London: Weidenfeld and Nicolson. 1993 [1975]. ISBN 0-297-83238-7. OCLC .
- . . Penguin Group. 2001 [2000]. ISBN 0-14-028393-5. OCLC .
- . London: Weidenfeld and Nicolson. 1998 [1964]. ISBN 0-297-84142-4. OCLC .
- Marriott, J. A. R. . Oxford University Press, Oxford. 1925.
- . Penguin Group. 2002 [1969]. ISBN 0-14-139106-5. OCLC .
- . . London: Weidenfeld and Nicolson. 1983. ISBN 0-297-78245-2. OCLC .
- Thomas, Peter David Garner. . Manchester University Press. 2002. ISBN 978-0-7190-6429-6. OCLC .
Əlavə
- , redaktor. Palgrave Macmillan (20 October 2016 tarixində nəşr olunub). 2010. ISBN 978-0-230-29700-5.
- Browne, J. Houston. . 1. London: Thomas Cautley Newby. 1858.
- Davidson, Jonathan. . McFarland & Company. 2010. ISBN 978-0-7864-5793-9.
- Grube, Dennis. Prime Ministers and Rhetorical Governance. Palgrave Macmillan. 2013. ISBN 978-1-137-31836-7.
- , redaktor (2nd). Duke University Press. 1985. ISBN 978-0-8223-0635-1.
- . . Palgrave Macmillan. 2008. ISBN 978-0-230-22725-5.
- Parker, Robert J. British Prime Ministers (2nd). Amberley Publishing. 2013. ISBN 978-1-4456-1021-4.
- Quinault, Roland. . Bloomsbury Publishing. 2011. ISBN 978-1-4411-1105-0.
Xarici keçidlər
- . Gov.uk. UK Government. 25 August 2008 tarixində . (ing.)
- . History. BBC. 27 May 2011 tarixində . (ing.)