Avstriya-Macarıstan quldeni

Avstriya-Macarıstan quldeni (alm. Gulden‎, mac. forint, xorv. forinta/florin, çex. zlatý) — 1858–1892-ci illərdə Avstriya və Avstriya-Macarıstan imperiyalarında pul vahidi.

Tarixi

24 yanvar 1857-ci ildə Avstriya alman dövlətləri ilə pul vahidlərini unifikasiya edən pul konvensiyasını () imzaladı. Əvvəllər 1753-cü il tarixli konvensiya əsasında zərb olunan yeni valyutanın 1 qulden 5 kreytserinə bərabər oldu. Köln markası yerinə zərbedilmənin əsasını gömrük funtu təşkil etdi (Zollphund = 500 q), onlar içərisində 45 qulden Avstriyada, şimali alman torpaqlarında isə 30 zərb olunurdular. Daha əvvəl 60 kreytserə bölünən qulden, 100 yeni kreytserə (Neukreuzer) bölünməyə başladı. Konvensiyaya uyğun olaraq, şimali alman dövlətləri 900-cu əyarlı gümüş (Vereinstaler) və ikiqat müttəfiq taleri zərb etməyə başladı, onlar müvafiq olaraq 1,5 və 3 Avstriya-Macarıstan quldeninə bərabər idilər. Müttəfiq qızıl sikkələr də zərb olunurdular, onların adı krona (Krone) və yarıkrona idi. 1753-cü ilin konvensiyasına əsasən, Avstriya və dukatı zərb etmək hüququnu qorudu. Yeni pul sisteminə Avstriya valyutası (Österreichische Währung) adı verildi və 1 sentyabr 1858-ci ildən etibarən bütün imperiyada yeganə qanuni sistem olaraq qəbul edildi.

1866-cı ildə, Avstriya-Prussiya müharibəsindən sonra Avstriya Vyana Pul Konvensiyasından çıxdı, lakin onun normalarına uyğun olaraq sikkə zərb edilməsinə davam etdi.

Sikkə və əskinaslarda valyutanın fərqli adları yerləşdirilmişdir. Əskinaslarda nominallar (alm. Gulden‎), sikkələrdə isə (alm. Florin‎) olaraq qeyd olunurdu.

1867-ci ildə Avstriya-Macarıstan müqaviləsinin imzalanması və 1868-ci ildə Avstriya-Macarıstanın qurulmasından sonra "forint" (mac. Forint) macar adı altında sikkələrin buraxılmasına başlandı. Kreytser xırda sikkələri də iki növdə zərb olunurdu: nominal həm alman (kreuzer), həm də macar (krajczár) dillərində qeyd olunurdu. 1862-ci ildə Avstriyanın mülkü sayılan Lombardiya-Venesiya krallığı üçün sikkələr soldo (it. soldo) nominalı ilə zərb olunurdular.

1880-ci ildən əskinasların bir tərəfində alman dilində (nominal qulden olaraq qeyd olunurdu), digər tərəfində macar dilində (nominal forint olaraq qeyd olunurdu) mətn var idi.

Qalisiyada quldenə (florin) qeyri-rəsmi olaraq "rinski" (ukr. Ринський; "bazar pulu") deyilirdi.

1866-cı il Avstriya üçün uğursuz keçən müharibədən sonra, hökumət kağız pulu buraxılışında artıma getmək məcburiyyətində qaldı. 1867–1873-cü illər ümumiyyətlə iqtisadiyyatın inkişafı üçün əlverişli olmuşdular, lakin sonra beş illik iqtisadi böhran başladı və nəticədə büdcə defisiti yarandı, hansı ki bəzən dövlət büdcəsinin 1/4 hissəsinə çatırdı. Böhrandan əvvəlki səviyyələrə yalnız 1881-ci ildə çatmaq mümkün oldu. Avstriya-Macarıstanın yaranmasından sonra təxminən dörddə bir əsr ərzində sikkəyə nisbətən kağız quldenlərində təxminən 18% təşkil edən əlavə qiymət saxlanılırdı. Qızıl və gümüş sikkələr dövriyyədə demək olar ki iştirak etmirdi, onları daha çox yığmaq üçün istifadə edirdilər. Hesablamalar demək olar ki, tamamilə kağız quldenlərinə keçirildi. 1889-cu ilədək büdcəni sabitləşdirmək və onun profisitini təmin etmək mümkün oldu.

2 avqust 1892-ci ildə qulden əvəzinə Avstriya-Macarıstan kronu tətbiq olundu. Pul islahatı zamanı gümüş standartından qızıl standartına keçid edildi. Əvvəllər buraxılmış sikkələr və əskinaslar 1900-cü ilə qədər bu nisbətdə dövriyyədə idilər: 1 qulden (florin) = 2 kron, 1 kreytser = 2 heller.

Sikkələr

Avers Revers Nominal Diametr, mm Çəkisi, q Qalınlığı, mm Çevrəsi Metal Zərb olunma illəri Tiraj
Avstriya tacı torpağları üçün kreytserlər
    ½ kreytser 17 1,67 naməlum hamar Mis 1858–1861, 1863–1866, 1877, 1881, 1885, 1891 Ümumi olaraq — 50 milyondan aşağı olmayaraq
    1 kreytser 19 3,15—3,6 1,25—1,5 hamar Mis 1858–1863, 1873, 1878, 1879, 1881, 1885, 1891 Ümumi olaraq — 361 milyondan aşağı olmayaraq
    4 kreytser 27 13,2 2,9 hamar Mis 1860–1862, 1864 Ümumi olaraq — 47.050.527
    5 kreytser 16 1,3333 naməlum kəsik-kəsik 375-ci əyarlı gümüş 1858–1860, 1863, 1864 Ümumi olaraq — 8.223.939
    5 kreytser 16 1,3333 naməlum kəsik-kəsik 375-ci əyarlı gümüş 1867 А 69.375
    10 kreytser 18 2 naməlum kəsik-kəsik 500-cü əyarlı gümüş 1858–1865 Ümumi olaraq — 11.636.194 aşağı olmayaraq
    10 kreytser 18 2 naməlum kəsik-kəsik 500-cü əyarlı gümüş 1867 A 58.500
    10 kreytser 18 1,6667 0,86 hamar 400-cü əyarlı gümüş 1868–1872 Ümumi olaraq — 143.441.836
    20 kreytser 21 2,7 1 hamar 500-cü əyarlı gümüş 1868–1870, 1872 Ümumi olaraq — 91.060.620

Xatirə sikkələri

Xatirə sikkələri zaman-zaman müxtəlif hallarda buraxılırdı. Bu sikkələr, bir qayda olaraq, kiçik tirajlarla buraxılırdı, bəzən nominal işarəsi qeyd olunmurdu və əslində pul dövriyyəsində istifadə edilmirdilər..

Avers Revers Nominal

Həsr olunmuş tədbir

Diametr, mm Çəkisi, q Qalınlığı, mm Çevrəsi Metal Zərb olunma illəri Tiraj
Xatirə sikkələri (nümunəlik)
    2 florin

Vyana Atıcılıq Festivalı

22 900-cü əyarlı gümüş 1873
    1 florin

"Adalbert" (Prşibram) mədəninin 1000 metr dərinliyinə çatma xatirəsinə

 12,34 900-cü əyarlı gümüş 1875 8000
    1 forint

II İosifin Şelmetsbanyedəki irsi mədəni

12,3457 900-cü əyarlı gümüş 1878 400,

а также 3 шт. из золота и 3 шт. из меди

    2 florin

I Frans İosif və gümüş toyu

 24,69 900-cü əyarlı gümüş 1879 275 000
    2 florin

Atıcılıq Festivalı

24,69 900-cü əyarlı gümüş 1880
    2 florin

şəhərindəki Müqəddəs Varvara kafedralı

22,3 900-cü əyarlı gümüş 1887 — 400, — naməlum

İstinadlar

  1. . səh. 8-9
  2. . səh. 84—93, 596-600
  3. . səh. 815
  4. . səh. 83—85
  5. Травин Д., Маргания О. Глава 4. Австро-Венгрия: Развод по габсбургскому счету // . «Philosophy». 1 (3000 nüs.). М.; СПб.: АСТ, Terra Fantastica. 2004. ISBN 5-17-027096-8.
  6. ↑ . səh. 84
  7. ↑ . səh. 86
  8. . səh. 88
  9. . səh. 20—21
  10. 2018-08-16 at the Wayback Machine, Мюнцкабинет
  11. 2018-08-16 at the Wayback Machine, Горная промышленность

Şərhlər

Şərhlər
  1. ½ kreytser nominallı 3 növ sikkə mövcuddur, onların arasında o qədər də böyük fərq yoxdur
  2. 1 kreytser nominallı 2 növ sikkə mövcuddur, onların arasında o qədər də böyük fərq yoxdur
  3. 1881-ci ilə qədər
  4. 1885-ci ildən sonra
  5. 1881-ci ilə qədər
  6. 1885-ci ildən sonra
  7. Əvvəlki sikkə növündən fərqli olaraq, bunun üzərində imperator Frans İosifin (bakenbard ilə) portreti təsvir olunmuşdur
  8. Əvvəlki sikkə növündən fərqli olaraq, bunun üzərində imperator Frans İosifin (bakenbard ilə) portreti təsvir olunmuşdur
İllərə görə sikkələrin tirajları
  1. İllərinə görə ½ kreytserin tirajı: 1858 B — 11.058.000, 1858 А, 1858 E, 1858 M и 1858 V — naməlum; 1859 B — 13.397.000, 1859 A, 1859 E, 1859 M и 1859 V — naməlum; 1860 A, 1860 E и 1860 V — naməlum; 1861 A — naməlum, 1861 B — 3.474.000; 1863 B — naməlum; 1864 А и 1864 V — naməlum, 1864 В — 7.598.000; 1865 A — naməlum, 1865 В — 7.182.000; 1866 А — naməlum; 1877 — naməlum; 1881 — 4.200.000, 1885 — 2.000.000; 1891 — 2.000.000.
  2. İllərinə görə 1 kreytserin tirajı: 1858 B — 23.497.000, 1858 А, 1858 E, 1858 M и 1858 V — naməlum; 1859 B — 93.406.000, 1859 A, 1859 E, 1859 M и 1859 V — naməlum; 1860 B — 87.955.000, 1860 A, 1860 E и 1860 V — naməlum; 1861 B — 54.201.000, 1861 A и 1861 Е — naməlum; 1862 B — 11.599.000, 1862 Е — naməlum; 1863 Е — naməlum; 1873 А — naməlum; 1878 — naməlum; 1879 — naməlum, 1881 — 37.900.000; 1885 — 29.000.000, 1891 — 23.800.000.
  3. İllər və zərbaxanalar görə 4 kreytserin tirajı: 1860 A, 1860 B и 1860 Е — 1.558.875; 1861 А — 17.548.750, 1861 В — 18.852.734, 1861 Е — 1.817.118; 1862 В — 383.000; 1864 В — 6.890.050.
  4. İllər və zərbaxanalar görə 5 kreytserin tirajı: 1858 А и 1859 А — 2.405.583, 1858 В — 851. 1858 V — naməlum; 1859 М — 1.319.754, 1859 V — 1.335.900; 1860 A — naməlum, 1860 B — 851. 1860 V — 226.000; 1863 A — 1.012.500; 1864 A — 1.922.500.
  5. İllər və zərbaxanalar görə 10 kreytserin tirajı: 1858 А — 85.500, 1858 V — 1.354; 1859 А — naməlum, 1859 M — 933.450, 1859 V — 3.624.860; 1860 V — 2.712.320; 1861 V — 962.310; 1862 V — 400.590; 1863 A — 6.312.500; 1864 A — 1.050.000, 1864 V — 362.800; 1865 V — 1.198.280.
  6. İllər və zərbaxanalar görə 10 kreytserin tirajı: 1868 — 11.681.600, 1869 — 29.628.270; 1870 — 34.878.309, 1871 — 1.700.080; 1872 — 65.553.577.
  7. İllərinə görə 20 kreytserin tirajı: 1868 — 29.621.005, 1869 — 31.042.105; 1870 — 29.821.875, 1872 — 575.635.

Ədəbiyyat

  • Аверс и реверс истории. М.: . [Ред. кол.: А.В. Митяева и др.] 2016. ISBN 978-5-9906902-6-4.
  • Зварич В. В. Нумизматический словарь (2-е изд). Львов: Вища школа. 1976.
  • Bruce C.R. II, Michael T., Cuhaj G. Unusual world coins (5-е изд). Iola: Krause Publications. 2007. ISBN 978-089689576-8.
  • Cuhaj G., Michael T., Miller H. Standard Catalog of World Coins 1801-1900 (6-е изд). Iola: Krause Publications. 2009. ISBN 978-0-89689-940-7.
  • Cuhaj G.S. Standard Catalog of World Paper Money. General Issues 1368—1960 (12-е изд). Iola: Krause Publications. 2008. ISBN 978-0-89689-730-4.
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023