Uzunluğu 100–150 sm, hündürlüyü 75–100 sm olur. Qulaqları uzun, quyruğu qısadır. Çox yaraşıqlı görkəmə malik olan cüyürün dırnaqları iti, burun güzgüsü tünddür. Dişi cüyürlər buynuzsuz, erkək cüyürlər də isə 3–5 çıxıntılı buynuzlar olur.

Bütün Avropa, , Kiçik Asiyanın şərqindən Volqaya qədər yaşamışdır. Azərbaycanda vaxtilə (XX əsrin 50–60-cı illəri) bütün təbii vilayətlərdə yayılmışdı. Hazırda Kür-Araz vilayətində nəsli kəsilmiş, qalan ərazilərdə isə çox lokal sahələrdə nadir və nəsli kəsilmək təhlükəsində olan növə çevrilmişdir. Böyük Qafqazın cənub-şərq və çox az miqdarda şimal-şərq yamaclarında qalmışdır. Vaxtı ilə geniş ərazidə yayılsa da, hazırda bu ərazilər xeyli daralmışdır. Buna səbəb onların yaşadığı ərazilərdə yırtıcı heyvanların çox olması, qanunsuz ovlanmasıdır.

Zoğal, fındıq, qoza toxumlu kollar, ağaclar olan alçaq dağlıq və dağətəyi biotoplarda yaşamağa üstünlük verirlər. Əsas yaşayış yerləri dəniz səviyyəsindən 200–2500 m hündürlükdə olan palıd, vələs, fıstıq və qarışıq meşə landşaftlarını əhatə edir. Sürü halında yaşayırlar. Adi halda sürülərin tərkibində 4–5, qış fəslində isə onların sayı 15–20 başa qədər artır. Qidalanma və təhlükəsizliyini təmin etməklə əlaqədar ilin fəsillərindən asılı olaraq üfüqi və şaquli formada köç edirlər. Belə yerdəyişmələr fəsillərlə əlaqədar olub, yaşayış biotopları daxilində baş verir. Sutkalıq və fəsillərlə əlaqədar olaraq fəal həyat tərzinə malikdirlər. Bu fəallıq ilin isti fəsillərində daha da artır. Cinsi yetişkənlik, dişi fərdlərdə 2, erkəklərdə isə 3 yaşında başa çatır. Boğazlıq müddəti adətən 9 aydan 10 aya qədər davam edir. Doğum dövrü aprel-may aylarına təsadüf edir. Azərbaycanda cüyürlərin qida rasionuna 44 növ bitki daxildir. Bunların paxlalılar, taxılkimilər, kol və ağac bitkiləri üstünlük təşkil edir. Orta ömür müddəti 10–12 ilə qədərdir.

Hazırda Azərbaycanın təbii vilayətlərində cüyürlərin sayı XX əsrin birinci yarısında olan məlumatlarla müqayisədə 60–65% azalaraq 1000–1200 baş təşkil edir.

İki qrupa bölünür: təbii və antropogen. Quraqlıq, uçqunlar, sürüşmələr, meşə yanğınları, sellər, brakonyerlik, cüyürlərin yay otlaqlarında ev heyvanlarının otarılması, çoban itləri, meşələrin qırılması, biotoplarında otlarının biçilməsi və s. kimi amillər.

Azərbaycanda cüyürün yaşayış yerlərinin qorunması II əlavəsinə uyğun olaraq həyata keçirilir. Hirkan, Şahdağ, Altıağac, Samur-Yalama və Göygöl milli parklarının təşkili və bir sıra dövlət təbiət qoruqlarının genişləndirilməsi həyata keçirilmişdir.

Daşkəsən-Gədəbəy dağ-meşələri ərazisində hər hansı bir qorunma statusu olan sahələrin yaradılması zəruridir.