Astragalus compactus (lat. Astragalus compactus) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin gəvən cinsinə aid bitki növü.
| Astragalus compactus | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||||
|
Domen:
Klad:
Ranqsız:
Aləm:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Dəstə:
Fəsilə:
Yarımfəsilə:
Triba:
Yarımtriba:
Cins:
Növ:
Astragalus compactus
|
||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
| ||||||
Təbii yayılması
Qafqazda və Azərbaycanda təbii halda bitir.
Botaniki təsviri
Yarpağını tökən koldur. Kolları qısa budaqlıdır. Yarpağı seyrək tüklü, azca əyilmiş, 2-3,5 sm uzunluqda olub, tikanlıdır. Yarpaqcıqların miqdarı 3-4 cüt olub, xətvari, 8–16 mm uzunluqda, 1–2 mm enindədir. Tikanların ucu şişdir. Birillik budaqların üzərindəki yarpaqların qoltuğunda 3 çiçəkdən ibarət, başcıq formalı çiçək qrupu əmələ gətirir. Çiçəkaltlığı xətvarı, 7- uzunluğunda olur. Kasacığı ağ tüklüdür. Tacı sarı rənglidir. Ləçəkləri 1,4-1,5 sm uzunluğunda, 4- enində olub, yumru qulaqcıqlıdır. Meyvəsi uzunsov və tüklüdür. İyul ayında çiçək açır. Toxumla çoxalır.
Ekologiyası
Orta dağ qurşağının daşlı yamaclarında və əhəngli yerlərdə rast gəlinir. Dəniz səviyyəsindən 1000–1200 m hündürlükdə bitir. Quraqlıq sevəndir.
Azərbaycanda yayılması
Naxçıvan MR-da Ordubad rayonu dağlarının ən yüksək alp çəmənliklərində, quru, daşlı yamaclarda, dar bir arealda yayılmışdır. Azərbaycanın nadir bitkisi olaraq, "Qırmızı kitab"a salınması tövsiyə edilir.
İstifadəsi
Gövdəsində qatran vardır, yaşıllaşdırmada istifadə olunmur.
Sinonimləri
Homotipik sinonimləri
- Astracantha compacta (Lam.) Podlech
- Tragacantha compacta (Lam.) Steven
Heterotipik sinonimləri
- Astracantha insidiosa (Boriss.) Podlech
- Astragalus insidiosus (Boriss.) Boriss.
- Astragalus knappii Bornm.
- Astragalus strictifolius f. intermedius Širj.
- Astragalus strictifolius var. kutepovii Širj.
- Astragalus strictifolius subsp. kutepovii (Širj.) Ponert
- Tragacantha insidiosa Boriss.