Arı (jurnal)
"Arı" jurnalı (az.-əski. آری) — 1910–1911-ci illərdə çap olunmuş ictimai, siyasi və satirik jurnal.
| Arı | |
|---|---|
| az.-əski. آری | |
 "Arı" jurnalının 29 yanvar 1911-ci il tarixli 7-ci nömrəsi | |
| Baş redaktor | Dadaş Bünyadzadə |
| Növ | ictimai-siyasi satirik jurnal |
| Təsis tarixi | 18 (31) dekabr 1910 |
| Nəşrini dayandırıb | mart 1911 |
| Qərargah | |
| Dil | Azərbaycan dili |
"Mirat"dan sonra "Arı" jurnalı fəaliyyətə başladı. Jurnalın ilk nömrəsi 1910-cu il dekabr ayının 18-də çıxmışdır. Redaktoru Dadaş Bünyadzadə, naşiri Əliməmməd Əliyev idi. Jurnalın başlığı altında yazılırdı:
|
İttihad, uxuvvət, islamiyyət. | 
|
Özündən əvvəlki satirik jurnallardan fərqli olaraq, formatında dəyişiklik edən "Arı" karikaturasız nəşr olunurdu və formatı o biri satirik jurnallara nisbətən kiçik idi. "Arı" jurnalının məsləki" sərlövhəli baş məqalədə bu mətbu orqan özünün başlıca məqsəd və məramını oxuculara təqdim edir, dövrün ictimai-siyasi hadisələrinə qiymət verir, maarifin, mədəniyyətin inkişafının vacibliyini göstərirdi. Mətbuata marağın artdığını bildirən jurnal eyni zamanda qeyd edirdi ki, mətbuat orqanlarımızın bəziləri abunəçilərin azlıqından və ya maliyyənin kasadlığından, bəziləri isə hökumət tərəfindən bağlanır. İslami dəyərlərə yüksək qiymət verən "Arı" bir sıra mətbu orqanlara "Təkamül", "Yoldaş" qəzetinə, "Molla Nəsrəddin", "Bəhlul" və " Zənbur" jurnallarına öz müsbət münasibətini bildirir, bu nəşrlərin çapını yüksək qiymətləndirirdi.
Baş məqalədə qabaqcıl dünyagörüşü ifadə edilsə də, bəzi məsələlərə islamçılıq nöqteyi-nəzərindən qiymət verilirdi. Məsələn, Azərbaycan xalqının cəhalətdə qalması baş məqalədə islam mədəniyyətinin qəbul edilməməsi ilə əlaqələndirilirdi. Jurnalın materialları bir qayda olaraq, satirik nəşrlər üçün xarakterik olan gizlin imzalarla dərc edilirdi. "Məcnun və Leylayi" islam və yaxud "xəlifeyi-əsr" məqaləsidə islam aləminin bir sıra mühüm siyasi hadisələri əhatə olunur, təhlil edilir və nöqsanlar satirik ifadə vasitələri ilə tənqid olunurdu.
İslam əhlini həmrəyliyə çağıran, problemlərin həllini ittihadda görən jurnal Avropa mədəniyyətini təbliğ edir, Avropa mədəniyyətini öyrənməyə, elm və maarifə rəğbəti artırmağa çağırırdı. Jurnalın üz qabığında və ilk səhifələrində Azərbaycanın görkəmli maarif və mədəniyyət xadimlərinin şəkilləri dərc olunurdu. S. Ə. Şirvani, N. Vəzirov, S. Səlmasinin şəkilləri ilə yanaşı, Türkiyənin ictimai-siyasi xadimlərinin portretlərini də "Arı"nın ilk səhifələrində görmək mümkündür.
"Arı" jurnalı 1911-ci ilin martınadək davam etmiş, cəmi 13 nömrəsi işıq üzü görmüşdü. Nömrədən nömrəyə keçən bir sıra materiallar, o cümlədən "Məcnun və Leylayi islam", "Mollaxanada oxuduqlarım" yarımçıq qalmışdır.
- "Azərbaycan mətbuatı tarixi" (Dərs vəsaiti), N. Zeynalov, I hissə, Bakı, 1973 səh. 95–96.
- Vəliyev Akif Abdüləzim oğlu (Aşırlı). "Azərbaycan mətbuatı tarixi" (1875–1920), Bakı "Elm və Təhsil", 2009, 172 səh