Təşkilatın yaranması Albaniya işçi hərəkatının böyük qalmaqalı və eyni zamanda qələbəsi ilə tarixdə qalıb. Belə ki, 1990-cı ilin son aylarında Valias şaxtasının işçiləri maaşlarının çox az olmasına və ağır iş şəraitində işlədiklərinə etiraz əlaməti olaraq silsilə tətillərə başlayırlar. Lakin hökumət tərəfindən şaxtaçıların tələblərinə cavab verən olmur. Hətta dövlət rəsmilərindən işçilərə belə bir ismarış da gəlir ki, əgər nümayişlərə son qoyulmasa onlara qarşı sərt tədbirlər planı hazırlanacaq. Bu bəyanat işçiləri daha da çox qəzəbləndirir və nəticədə böyük qalmaqallarla müşahidə olunan kütləvi tətillər keçirilir. Şaxtaçılara mədən işçiləri də qoşulur; ölkədə vəziyyət artıq nəzarətdən çıxır. İşçilər görürlər ki, onları müdafiə edəcək vahid qüvvəyə ehtiyac var. 1991-ci il fevralın 20-də etiraz edən böyük kütlə bir araya gələrək Albaniya Həmkarlar İttifaqları Təşkilatını yaradır.

Elə həmin il mayın 16-da işçilərin Albaniya həmkarlar hərəkatı tarixində ən irimiqyaslı nümayişi keçirilir. On minlərlə etirazçı paytaxt Tiranada hökumət binasının qarşısına toplaşır. Polis və nümayiş iştirakçıları arasında uzunmüddətli qarşıdurma yaşanır. Nəticədə yüzlərlə insan ciddi xəsarət alır. Həmkarlar ittifaqlarının qətiyyətini görən dövlət nümayəndələri, nəhayət ki, işçilərin tələblərini yerinə yetirməyə razılaşırlar. Belə bir uğurlu nəticə əldə edəndən sonra təşkilatın nüfuzu artmağa başlayır. Qurumun üzvlərinin sayı durmadan çoxalır. Sözügedən nümayişin keçirildiyi gün isə həmkarlar ittifaqlarının tarixində Albaniyanın Böyük Günü adı ilə yadda qaldı. Hər il mayın 16-sı Albaniyada böyük təntənə ilə qeyd olunur. AHİT tərəfindən bir sıra tədbirlər təşkil olunur, xoşməramlı nümayişlər keçirilir.

Hazırda təşkilat 129 min üzvü özündə cəmləşdirir. Qurum öz sıralarında həm dövlət qulluqçularını, həm də qeyri-formal sektorun işçilərini birləşdirir. Bağladığı kollektiv müqavilələrin 88 faizini dövlət qurumları, 12 faizini isə özəl sektorla imzalayıb.

Hazırda təşkilata 16 may hadisələrində böyük rolu olmuş rəhbərlik edir.

AHİT-in əsas icraedici orqanı beş ildən bir keçirilən Konqresdir. Konqres zamanı ötən 5 il ərzində görülən işlərə qiymət verilir və gələcək 5 il üçün fəaliyyət proqramı hazırlanır.

Konqres arası isə ildə bir dəfə İcraiyyə Komitəsinin iclası keçirilir. Komitə 101 nəfər nümayəndədən ibarətdir.

Bununla yanaşı, ildə üç dəfə Milli Şura keçirilir. Şura zamanı təcili həll olunacaq məsələlər müzakirə olunur.

Qurumda katiblik də fəaliyyət göstərir. Bu şöbəyə də AHİT-in prezidenti başçılıq edir. Digər məsul işçilər katibliyə prezident tərəfindən təyin olunur. Bundan əlavə, təşkilatın tabeçiliyində olan bütün departamentlərdən katibliyə nümayəndələr seçilir.

• Afaq HÜSEYNOVA. 2016-03-05 at the Wayback Machine. "Ülfət" qəzeti, 14 iyun 2013-cü il.  (az.)