Alban güləbətini (lat. Pulsatilla albana) — bitkilər aləminin qaymaqçiçəklilər dəstəsinin qaymaqçiçəyikimilər fəsiləsinin güləbətin cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Təhlükəli həddə yaxın olanlar" kateqoriyasına aiddir – NT. Azərbaycanın nadir növüdür.
| Alban güləbətini | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Elmi təsnifat | ||||||
|
Domen:
Klad:
Ranqsız:
Aləm:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Dəstə:
Fəsilə:
Yarımfəsilə:
Triba:
Cins:
Növ:
Alban güləbətini
|
||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||
|
||||||
| ||||||
Qısa morfoloji təsviri
Çoxillik ot bitkisidir. Gövdəsi sadədir, 5-15 sm hündürlükdədir. Meyvəvermə zamanı 26 sm-ə qədər uzanır. Kökətrafı yarpaqları əsasən çiçəklərlə eyni vaxtda əmələ gəlir, uzunsov, 2 dəfə lələkvari bölünmüş, neştərşəkilli və ya xətvari, tamkənarlı və ya dişcikli hissəlidir. Çiçəkləri sallanan, sarı, zəngvaridir. Çiçək yatağının yarpaqları 18–25 mm uzunluğunda, uzunsov, ellipsivari, əyilmiş ucludur. Meyvələri tükcüklü, qılçıqlıdır, 2-2,5 sm uzunluqdadır.
Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri
Çiçəkləmə may-iyul aylarına təsadüf edir. Yuxarı dağ qurşaqlarında, əhəngli, çınqıllı-daşlı, daş yamaclarında və çəmənliklərdə rast gəlinir. Dekorativdir. Zəhərli bitki olduğundan mal-qara tərəfindən yeyilmir.
Yayılması
Böyük Qafqazın Quba sahəsi, şərq və qərb hissələri.
Sayı və tendensiyası
Antropogen amillərin təsirinə baxmayaraq populyasiya hal-hazırda sabitdir, yalnız areallarının qismən daralması müşahidə olunur.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Sistemsiz otarılma və tapdalanma nəticəsində yaşama ərazisi məhdudlaşır, ekstremal iqlim şəraiti olan ərazilərdə yayılıb.
Mühafizə tədbirləri
Yayıldığı ərazilərin nəzarətə götürülməsi, axtarış monitorinqlərinin aparılması, toxumla çoxalan bitki olduğundan lazımi miqdarda toxum ehtiyyatının toplanılması təklif olunur.
Sinonimləri
Homotipik sinonimləri
- Anemone albana Steven
Heterotipik sinonimləri
- Anemone albana subsp. andina (Rupr.) N.Busch
- Anemone albana f. angustisecta N.Busch
- Anemone albana var. andina (Rupr.) Smirn.
- Anemone albana subsp. flavescens (Regel & Tiling) N.Busch
- Anemone albana var. flavescens (Regel & Tiling) Smirn.
- Pulsatilla albana var. andina Rupr.
- Pulsatilla albana subsp. andina (Rupr.) Zämelis
- Pulsatilla albana f. angustisecta (N.Busch) Grossh.
- Pulsatilla albana var. caerulea Regel
- Pulsatilla albana var. flavescens Regel & Tiling
- Pulsatilla albana subsp. flavescens (Regel & Tiling) Zämelis & Paegle
- Pulsatilla albana var. pallida Regel & Tiling
- Pulsatilla andina (Rupr.) Grossh.