Aeta (Özlərini ata və ya puqut adlandırırlar) — Avstraloid irqinə mənsub qəbilə, Filippin adalarının köklü xalqlarındandır. Qədim avtoxton əhalisinin törəmələridir.
| |||
| Ümumi sayı | |||
|---|---|---|---|
| 50,000 (təxmini) | |||
| Yaşadığı ərazilər | |||
| |||
| Dili | |||
|
| |||
| Dini | |||
Luzon adasının şərqində dağlıq və dağ ətəyi ərazilərində yarılmışdır. Onların Eta, Atta, Aqta, Baluqa və duqanat qəbilələri vardır. Onların kiçil bir qrupu Neqros adası, Panay adalarının daxili hissələrində və Mindanao adasının şimal-şərqində yauılmışlar. Bəzən Aetalara Mindoro və Palavan adalarında yayılmış avstraloidlər də olara aid edilirlər. Sayları 50 min nəfər (1967), onların 30,000 Luzon adasında yaşayır. Müxtəlif ləhcələrdə danışırlar. Dil Malay-polineziya dillərinə daxildir. Son zamanlar tamamən qonşu fillipin dillərində danışırlar.
Yanması
Aetaların antrpologiyasına gəldikdə neqiroitdirlər. Onlarda Asiyanın Andamanlılar və Semanqlar]]a bənzərlikləri vardır. Bu bənzərliklər əsasən qara dərili olması və boydan kiçik olmaları ilədir (Sentinellər bu baxımdan fərqlənirlər). Bu baxımından onlar Afrika bənzəyirlər. Qədim zamanlarda Cənubi və Cənub-Şərqi Asiya ərazilərində geniş yayılmışdılar. Onların törəmələri indi Hindistan və Hind-Çin yarımadası ərazisində yaşayırlar (Veddlər, , Semanqlar və b.). Onların sayı olduqca azdır və digər iri xalqların onları əhatələdiyi ərazilərdə yayılmışlar.
Aeta (eta) — Taqal dilində eta, atta, — ita, və ya puqut adlandırırlar. Özlərini ata və ya puqut adlandırırlar. Onlar arasında fərqliliklər özünü açıq aydın göstərir. Bəzilərində papuasların, bəzilərində isə qonşu xalqların əlamətləri vardır.
Təsərrüfat ənənələri
Əsas məşğuliyyətləri ovdur. Onlar əsasən çöl qabanları, quş və maral ovlayırlar. Üstəlik meşələrdə təbii şəkildə yayılmış arıların ballarını, meşə mevələrini, yığırlar. Onlar arasında dəniz balıqçılığı inkişaf etmişdir. Ov alətləri kimi nizə, ox, tələ və qırmaqdan ibarətdir. Sumpitan adlı alət ilə ovu uzaq məsafədən vura bilirlər (Bambukdan hazırlanır). Od və tüstü yolu ilə özlərinə məxsus ov edirlər.
Ənənəvi geyimləri kişilərdə qurşağa bənzər olub nahiyələrini bağlayırlar. Qadınlar isə don geyirlər. Ziynət əşyaları sadə olub qaban dişlərindən və bambukdan hazırlayırlar. Saçlarını qırxır, dişlərini oyur və döymə vurmurlar.
Ənənəvi yaşayış yerləri bambukdan hazırlanan üzəri isə yarpaqlarla örtülü olan evlərdə yaşayırlar. Əsasən balıq, ət və meşə bitkiləri ilə qidalanırlar.
Qohum ailələr qurulur.
İnancları
Onların ənənəvi inancları Animizm, Magiya, təbiət qüvvələrinə və yuxulara inanırlar. Özlərinə xass musiqi və rəqslərə malikdirlər. Hazırda isə bu adət-ənənələr itmək üzrədir.
Ədəbiyyat
- Энциклопедия "Народы и религии мира", М.-1998.
- Malayziyanın kiçik xalqları, İndoneziya və Filippin. Red. N. N. Çeboksarov, А. İ. Kuzneçov. М.:Elm, 1982.
Mənbə
İstinadlar
- Thomas N. Headland, John D. Early,. . University Press of Florida. Mar 1, 1998. 208. August 19, 2014 tarixində . İstifadə tarixi: November 30, 2015.
- . peoplesoftheworld.org. 2012-02-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-30.
- Ash, Caroline. . Science. 319 (5859). January 4, 2008. doi:. July 8, 2010 tarixində . İstifadə tarixi: November 30, 2015.
- Migliano AB, Vinicius L, Lahr MM. . Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 104 (51). December 2007: 20216–9. doi:. PMC . PMID .