Ağadadaş Əliyev (16 oktyabr 1940, Bakı) — Azərbaycan kimyaçısı, texnika elmləri doktoru, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının akademiki.
Ağadadaş Əliyev | |
---|---|
Doğum tarixi | 16 oktyabr 1940 (84 yaş) |
Doğum yeri | |
Elm sahəsi | kimya |
Elmi dərəcəsi | texnika elmləri doktoru |
İş yerləri | Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının M.Nağıyev adına Kataliz və Qeyri-üzvi Kimya İnstitutu |
Təhsili | |
Tanınmış yetirməsi | ' |
Mükafatları |
Həyatı
1963-cü ildə Azərbaycan Sənaye İnstitutunun mexanika fakültəsini bitirmiş, 1969-cu ildə namizədlik, 1985-ci ildə isə "Qeyri stasionar katalitik proseslərin modelləşdirilməsi" mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. Professor A. Əliyev kimyəvi kinetika və , kimya texnologiyasının proses və aparatları ixtisasları üzrə görkəmli alimdir. Professor A. Əliyevin elmi-tədqiqat işləri 678-ə qədər elmi əsərdə, o cümlədən 60 müəlliflik şəhadətnaməsində və patentdə öz əksini tapmışdır. Onun rəhbərliyi ilə 45 fəlsəfə doktoru,4 elmlər doktoru hazırlanmışdır. Azərbaycan AMEA-nın həqiqi üzvüdür.
Fəaliyyəti
Əsas elmi nailiyyətləri
Qeyri–stasionar aktivliyə malik katalizatorların iştirakı ilə gedən proseslərin modelləşdirilməsi, intensivləşdirilməsi və optimal layihələşdirilməsinin nəzəri əsasları yaradılmışdır. Alifatik spirtlərin, kiçik molekula çəkili olefin və parafin karbohidrogenlərin məqsədyönlü selektiv oksidləşməsi reaksiyaları üçün metalseolit katalizatorlarının seçilməsinin elmi əsasları işlənib hazırlanmışdır.
Çapdan çıxmış elmi əsərlərinin ümumi sayı — 690dir. Onlardan bəziləri:
- A. M. Aliyev, Z. A. Shabanova, U. M. Najaf-Guliyev. Selection of active modified zeolite catalyst and kinetics of the reaction of selective oxidative dehydrogenation of cyclohexane to cyclohexadiene 1,3. Modern Researches in Catalysis, 2015. № 4. P. 86–97.
- A. M. Aliyev, Z. A. Shabanova, F. V. Aliyev. Oxidative dehydrogenation of hydrocarbons and the partial oxidation of aliphatic alcohols on modified zeolites // European Applied Sciences.№ 5 – 2015 P. 67–79.
- А. М. Алиев, Ф. А. Агаев, А. Р. Сафаров, М. Ф. Бахманов, Р. Ю. Агаевa. Кинетика селективного окислительного дегидрирования бутанола-2 в метилэтилкетон на модифицированном цеолитном катализаторе CuZnPdCaA // Нефтепереработка и нефтехимия.2015.№ 10. С.54.
- А. М. Алиев, З. А. Шабанова, М. К. Алиева, А. А. Сарыджанов, Г. А. Ализаде. Окислительное дегидрирование циклогексанола на модифицированных цеолитах. / 7ая Всероссийская цеолитная конференция "Цеолиты и мезопористые материалы: Достижения и перспективы", Тезисы докладов Звенигород, 2015.с.193.
- A. M. Aliyev, M. G. Aliyeva, Z. A. Shabanova, G. A. Alizade. Oxidative dehydrogenation of cyclohexanol to cyclohexanone over modified zeolite.//1st International Turkic World Conferenece on Chemical Sciences and Technologies, 28 october-1 november, Sarayevo, 2015. Р.319.
- А. М. Алиев, А. Р. Сафаров, Ф. В. Алиев, А. М. Гусейнова. Моделирование кинетики каталитического окислительного превращения метана в этилен и ацетилен в двухступенчатом реакторе. // Хим. пром. сегодня, Москва, 2016, № 2, c.12–19.
- А. М. Алиев, А. Р. Сафаров, А. М. Гусейнова. Расчет предварительного материального баланса химико-технологического комплекса по переработке газов крекинга и пиролиза. // Хим. пром. сегодня. Москва, 2016. № 3, c.16–28.
- А. М. Алиев, З. А. Шабанова, У. М. Наджаф-Кулиев, С. М. Меджидова. Окислительное дегидрирование циклогексана на модифицированных цеолитах. // Нефтехимия, 2016, № 4, c. 407–414.
- А. М. Алиев, А. Р. Сафаров, А. М. Гусейнова. Расчет этиленового региона химико-технологического комплекса по переработке газов крекинга и пиролиза. // Теоретические основы химической технологии. Москва, 2017, № 4, с. 397–410.
- А. М. Алиев, А. Р. Сафаров, А. М. Гусейнова. Расчет химико-технологического комплекса по переработке газов крекинга и пиролиза на основе кинетических моделей процессов. Теоретические основы химической технологии. Москва, 2017, № 5. с. 569–581
- А. М. Алиев, З. А. Шабанова, А. И. Керимов. Синтез и исследование цеолитов, модифицированных катионами металлов, в качестве катализаторов в реакции окислительного дегидрирования нафтеновых углеводородов. Журнал прикладной химии. 2017. Т. 90. Вып. 5.стр.591–597
- Алиев А. М., Бахманов М. Ф., Агаев Ф. А., Агаев В. Ш., Шабанова З. А., Сафаров А. Р. Кинетика и механизм реакции окислительного превращения н-амилового спирта в валериановую кислоту на модифицированном цеолитномкатализаторе. //Журнал физической химии, 2018, Том: 92,, с.362–366
- Алиев А. М., Керимов А. И.,Шабанова З. А. Окислительное превращение спиртов на модифицированных цеолитах. / Нефтепереработка и нефтехимия, 2018,№ 2. с.40–45
- А. М. Алиев,А. Р. Сафаров, И. И. Османова, А. М. Гусейнова, Э. М. Мамедов. Оптимальное проектирование химико-технологического комплекса по совместной переработке газов крекинга и пиролиза.//Теоретические основы химической технологии. Москва, 2018, т. 52, № 6, c.628–635.
- А. М. Алиев., И. И. Османова., Э. М. Мамедов., А. Р. Сафаров., А. М. Гусейнова. Разработка кинетических моделей нестационарных каталитических процессов с учетом характерных особенностей изменения активности катализаторов. // Химическая промышленность. Санкт-Петербург, 2018, т.95, № 2, c.64–75.
- Mammadov Z. A., Aliev A. M., Hajiyeva S. R., Huseynova A. M., Valiyeva Z. T. Limitations on recycling flows of chemical processes. Journal Вестник, 2018,№ 3, pp.
- А. М. Алиев, А. Р. Сафаров, Z. A. Shabanova. Oxidative conversion of isopropyl alcohol to acetone over modified zeolite catalysts. Revue Roumaine de Chimie, 2019, 64(4), 291–297.
- А. М. Алиев, У. М. Наджаф-Кулиев, Т. И. Гусей-нова, А. А. Сарыджанов, М. Ф. Бахманов, А. Р. Сафаров, Р. Ю. Агаева, В. М. Ярыев. Подбор активного модифицированного цеолитного катализатора и изучение кинетики и механизма реакции окислительного превращения пропилена в акролеин. Нефтепереработка и нефтехимия. Научно-технические достижения и передовой опыт. Москва, № 5, 2019.
- А. М. Алиев, А. Р. Сафаров, И. И. Османова, А. М. Гусейнова, И. В. Балаев. Обеспечение стабильности работы этиленового региона химико-технологического комплекса по переработке газов крекинга и пиролиза за счет учета динамики протекания входящих в него процессов. Теоретические основы химической технологии. Москва, 2020, Том 54, № 5, стр. 531–543.
- А. М. Алиев, А. Р. Сафаров, Э. Ф. Алиев. Математическое описание окислительного дегидрирования изопропанола в ацетон. Азербайджанский Химический Журнал. 2021, № 1, с. 6–10.
- A. M. Aliyev, G. A. Ali-zade, M. Q. Aliyeva, A. R. Safarov, V. M. Yariyev, R. A. Ahmedov. Research into reaction ability of cyclohexanol and methylcyclohexanols in the oxidative dehydration reaction over modified zeolite catalysts. Chemical Problems. Baku, 2021, № 2, p.101–106
- A. M. Aliyev, M. Y. Abbasov, M. G. Aliyeva, G. A. Alizade, R. Yu. Agayeva. The kinetics and mechanism of the selective oxidative dehydrogenation reaction of methylcyclopentane. Азербайджанский Химический Журнал. 2021, № 3, с. 12–20.
- A. M. Aliyev, A. R. Safarov, G. A. Ali-zadeh, F. V. Aliyev. Study of the kinetics and mechanism of the oxidative conversion of ethyl alcohol to acetic acid over the modified natural zeolite catalyst clinoptilolite. Bulgarian Chemical Communications. 2022, vol. 54, Issue 2, pp.164–171.
- A. M. Aliev, A. R. Safarov, F. V. Aliev, G. A. Ali-zade, M. G. Alieva. Kinetic analysis of the oxidative conversion of methane to 1,4-Butanediol on a modified zeolite catalyst. ISSN 0036–0244, Russian Journal of Physical Chemistry A. 2022, vol. 96, No.11, pp. 2335–2343.
- А. М. Алиев, А. Р. Сафаров, Г. А. Али-заде, М. Г. Алиева, Р. Ю. Агаева, З. А. Мамедов, В. М. Ярыев. Способы окислительного превращения метана в ценные продукты органического синтеза на модифицированных цеолитных катализаторах. Нефтепереработка и нефтехимия. Научно-технические достижения и передовой опыт. Москва, № 5, 2023, c. 33–38.
- A. M. Əliyev, Ә. İ. Kərimov, A. R. Səfərov, V. M. Yarıyev, Х. А. Əliyeva. Metiltsikloheksanın metiltsikloheksadienə oksidləşdirici dehidrogenləşməsi prosesinin riyazi modelinin yaradılması və prinsipial texnoloji sxemin tərtibatı. Elmi əsərlər. Azərbaycan Texniki Universitet, Bakı. № 1, 2023, s. 69–76.
Xaricdə çıxmış elmi əsərlərinin sayı – 160
Müəllif şəhadətnamələri və patentləri – 73
Beynəlxalq bazalarda referatlaşdırılan və indeksləşdirilən jurnallarda çap olunan məqalələrin sayı – 75
Müəllif şəhadətnamələri və patentləri
- İ 2018 0030 "Valerian turşusunun alınma üsulu" A. M. Əliyev, F. A. Ağayev
- İ 2019 0060 "Benzol və ksilolların alınması üsulu" A. M. Əliyev, V. Ş. Ağayev, Ə. Ə. Sarıcanov
- İ 2020 0066 "Etilen və propilenin alınma üsulu" A. M. Əliyev, A. R. Səfərov, A. M. Quseynova, N. Ə. Alıyev, S. R. Hacıyeva, Z. A. Məmmədov, F. V. Əliyev
- İ 2020 0068 "1.3-Tsiklopentadienin alınma üsulu" A. M. Əliyev, M. Y. Abbasov, Ü. M. Nəcəf-Quliyev, Z. A. Şabanova
- İ 2020 0071 "Akroleinin alınma üsulu" A. M. Əliyev, Ü. M. Nəcəf-Quliyev, Ə. Ə. Sarıcanov, T. İ. Hüseynova, V. M. Yarıyev, T. Y. Süleymanov
- İ 2021 0054 "Metiltsikloheksanonun alınma üsulu" A. M. Əliyev, M. Q. Əliyeva, Ü. M. Nəcəf-Quliyev, G. Ə. Əli-zadə, Z. A. Şabanova, Ə. Ə. Sarıcanov, F. M. Məmmədov, S. R. Məmmədova
- İ 2021 0057 "Metil- tsiklopentadienin alınma üsulu" A. M. Əliyev, M. Y. Abbasov, N. K. Abbasova, Ü. M. Nəcəf-Quliyev, Z. A. Şabanova, G. Ə. Əlizadə, M. Q. Əliyeva
Beynəlxalq konfranslarda iştirakı
- 2006 — Kimyəvi reaktorlar üzrə Yunanıstanda keçirilmiş (Athens-Crete, Greece) "Ximreaktor-17" XVII Beynəlxalq konfransı.
- 2009 — Professor K. İ. Zamarayevin 70 illiyinə həsr olunmuş, "Katalitik reaksiyaların mexanizmi" VIII Beynəlxalq konfransı (Novosibirsk ş., 29 iyun–2 iyul, Rusiya).
- D. İ. Mendeleyev adına Rusiya Kimya cəmiyyətinin "Kimya və neft kimyası sənayesində ehtiyatlara və enerjiyə qənaət edən texnologiyalar "I Beynəlxalq konfransı.(Moskva ş., RF, 29–30 sentyabr).
- 2010 — D. İ. Mendeleyev adına Rusiya Kimya cəmiyyətinin II Beynəlxalq "İnnovasiyalı kimya texnologiyaları, material və məhsulların biotexnologiyaları" konfransı (Moskva ş., RF, 28 sentyabr).
- 2010 — Lionda keçirilmiş (Fransa, 30 may–3 iyun) "NGCS9, Qazın yeni çevrilmələri. С1–С4 kimyası: qazıntılardan bioehtiyatlara" 9-cu Simpozium.
- 2010 — Birgə keçirilmiş 16-cı Beynəlxalq seolit konfransı və mezoquruluşlu materiallar üzrə 7-ci Beynəlxalq (IZC-IMMS 2010) simpozium.(Sorrento ş., İtaliya, 4–9 iyul).
- 2011 — XIX Mendeleyev qurultayının (Volqoqrad ş., Rusiya, 25–30 sentyabr). Professor K. V. Topçiyevanın 100 illiyinə həsr olunmuş (Zveniqorod ş., RF, 14–16 iyun).
- 2011 — Beynəlxalq iştiraklı "Seolitlər və mezoməsaməli materiallar, nailiyyətlər və perspektivlər" 6-cı Ümum-Rusiya seolit konfransı. Elmin fundamental və tətbiqi problemləri üzrə VI Beynəlxalq simpoziumu.(Çelyabinsk vil., Miass ş.).
- 2011 — Akad. T. N. Şahtaxtinskinin anadan olmasının 85 illiyinə həsr olunmuş Respublika elmi konfransı.
Redaksiya fəaliyyəti
Azərbaycan Kimya Jurnalının baş redaktoru 2011–2014-cü illər
Pedaqoji fəaliyyəti
- Azərbaycan Neft Akademiyası (1972–1973 illər)
- Sumqayıt Texniki Universiteti (1995–2001 illər)
Təltif və mükafatlar
- Azərbaycan Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı –1996
- 60 illik yubileyi münasibətilə AMEA-nın Fəxri Fərmanı
İstinadlar
- . 2013-07-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-09-28.