9-cu Ordu Osmanlı Ordusunun tabeçiliyində olmuş ordulardan biridir. Birinci dünya müharibəsi ərzində Qafqaz cəbhəsində rus və erməni birləşmələrinə qarşı mübarizə aparmışdır. 7 iyun 1918-ci ildə əsası qoyulmuş, 3 aprel 1919-cu ildə ləğv olunmuşdur.
9-cu Ordu | |
---|---|
Növü | Quru Qoşunları |
Yaranma tarixi | 7 iyun 1918 - 3 aprel 1919 |
Ölkə | Osmanlı İmperiyası |
Tabedir | Osmanlı ordusu |
Daxildir | Şərq Orduları qrupu |
Qərargah | Qars, Ərzurum |
Müharibələr | Birinci dünya müharibəsi |
Döyüşlər | Qafqaz cəbhəsi |
Komandanlıq | |
Məşhur komandirləri | Yaqub Şevki Subaşı (8 iyun 1918 - 3 aprel 1919) |
Birinci dünya müharibəsi
iyun 1918-ci il Döyüş Nizamı
1918-ci ilin iyun ayına olan məlumata əsasən, ordu aşağıdakı şəkildə formalaşmışdır:
- 9-cu Ordu (Mirliva Yaqub Şevki Paşa)
- (Mirliva Kazım Qarabəkir Paşa)
- 9-cu Qafqaz Piyada diviziyası, 10-cu Qafqaz Piyada diviziyası, 15-ci diviziya
- 4-cü Ordu Korpusu (Mirliva Əli İhsan Paşa)
- 5-ci diviziya, 11-ci diviziya, 12-ci diviziya
- Müstəqil Süvari briqadası
- (Mirliva Kazım Qarabəkir Paşa)
sentyabr 1918-ci il Döyüş Nizamı
1918-ci ilin sentyabr ayına olan məlumata əsasən, ordu aşağıdakı şəkildə formalaşmışdır:
- 9-cu Ordu
- 9-cu Qafqaz diviziyası, 11-ci Qafqaz diviziyası, 12-ci diviziya, Müstəqil Süvari briqadası
Mudros müqaviləsindən sonra
noyabr 1918-ci il Döyüş Nizamı
1918-ci ilin noyabr ayına olan məlumata əsasən, ordu aşağıdakı şəkildə formalaşmışdır:
- 9-cu Ordu
- 3-cü Qafqaz diviziyası (Axıska)
- 9-cu Qafqaz diviziyası (Ərzincan)
- 10-cu Qafqaz diviziyası (Batumidən İstanbula keçmişdir)
- 11-ci Qafqaz diviziyası (Xoy)
- 36-cı Qafqaz diviziyası (Gümrü)
- 12-ci Qafqaz diviziyası (Sərdarabad)
- Müstəqil Süvari briqadası
9-cu Ordu Müfəttişliyi, may 1919-cu il
1919-cu ilin aprelində , və Fevzi Çaxmaq Paşa İstanbulda gizli yığıncaq təşkil edirlər. Bu yığıncaqda "Üçlü And" adlanan hesabat hazırlanır və Vətənin müdafiəsi üçün ordu müfəttişliyinin qurulmasına icazə verilir. 30 aprel 1919-cu ildə Sultan VI Mehmed Baş Qərargah rəisi tərəfindən təklif olunan ordu müfəttişliklərinin qurulması barəsində olan qərarı təsdiqləmişdir. Müfəttişliklər təşkil olundu və rəhbərliyə aşağıdakı komandanlar gətirildi:
- 1-ci Ordu Hərbi Müfəttişliyi (İstanbul, Fevzi Çaxmaq Paşa);
- İldırım Ordusu Hərbi Müfəttişliyi (Konya, Camal Mərsinli, sonradan 2-ci Ordu Hərbi Müfəttişliyi)
- 9-cu Ordu Hərbi Müfəttişliyi (Ərzurum, Mustafa Kamal Paşa, sonradan 3-cü Ordu Hərbi Müfəttişliyi)
Həmçinin bax
İstinadlar
- Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 188.
- Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 197.
- Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 202.
- Zekeriya Türkmen, Mütareke Döneminde Ordunun Durumu ve Yeniden Yapılanması (1918–1920), Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2001, ISBN 975-16-1372-8, p. 105.