"Ərbükə" — daha çox orta və şərq Anadolu nağıllarında, hekayələrində rast gəlinən, bellərindən aşağısı ilan üstü isə insan şəklində təyin olunan, insanların dərdinə çarə tapan fövqəltəbii varlı. Erböke də adlandırılır. Bu varlıqların başında İlan Ana və ya tapılar. Dişi olanları üçün "İşbükə" istifadə olunur. Anadoluda Maran (Farsca: Məran "ilan") olaraq da bilinirler. Yeraltındaki bir dünyada yaşayan ağıllı ilanların başında Şahmaran adlı bir kraliça vardır. Şahmaranın öldürüldüyünü hələ bilməyən, maranların onun ölümünü duyduqları an ölkələrindən çıxıb insanların yaşadıqları şəhərlərə hücum edəcəkləri və yerlə bir edəcəkləri deyilər.
Etimologiya
- Ərbükə: Söz; Ər "insan" və Bükə "əjdaha, ilan" sözlərinin birləşməsidir. Türk xalq inancında yarı insan, yarı ilan olan varlıqdır.
- Maran: Farsca bir sözdür. "Mar" ilan mənasındadır, "-an" isə cəm şəkilçisidir. Maran ya da nazildərək söylənilən "Məran" sözləri Anadolu torpaqlarında bir çox bölgə və yer adı olaraq da istifadə edilməkdədir.