Əjdər İsmayılov 23 aprel 1938-ci ildə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Şərur rayonunun Çomaxtur kəndində anadan olmuşdur. 1961-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsini bitirmişdir. 1963–1965-ci illərdə Azərbaycan Teatr İnstitutunun rejisorluq fakültəsində oxumuş, rejisor Mehdi Məmmədovun və aktyor Rza Təhmasibin tələbəsi olmuşdur.

1961–1977-ci illərdə Çomaxtur kəndində müəllim, məktəb direktoru, daxili işlər nazirliyinin, "Şərq qapısı" qəzetinin əməkdaşı, 1977–1994-cü illərdə Naxçıvan Dövlət Universitetinin ədəbiyyat kafedrasında müəllim, baş müəllim, dosent və professor olmuşdur.

Əjdər İsmayılov 13 mart 2022-ci ildə Bakı şəhərində vəfat etmişdir.

nəvəsi, istiqlalçı, partizan, "Qırmızı tabor"un komandirlərindən olan Tağı İsmayılovun oğludur.

Pedaqoq, hidro meliorator Həsən İsmayılovun qardaşı, iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru, iqtisadçı, hüquqşunas Cavid İsmayılın atasıdır.

1969-cu ildə Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun olmuşdur. Akademiyanın vitse-prezidenti akademik Məmməd Arif Dadaşzadənin rəhbərliyi altında "Hüseyn Cavidin tarixi dramları" ("Peyğəmbər", "Topal Teymur", "Səyavuş", "Xəyyam") mövzusunda namizədlik dissertasiyasını 1974-cü ildə müdafiə etmişdir.

1982-ci ildə Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Elmi Şurasında təsdiq edilmiş "Hüseyn Cavid yaradıcılığı və dünya ədəbiyyatında demonizm ənənəsi" mövzusunda doktorluq dissertasiyası ətrafında araşdırmalara başlamışdır. Burada ədəbiyyatşünaslığımızda Azərbaycan romantizminin yaranmasını 1905–1917-ci il hadisələri ilə bağlayan fikir sahiblərinin əksinə olaraq, Hüseyn Cavid romantizminin mənşəyinin Zarvan ("Avesta") fəlsəfəsindən başlandığını, sənətin fəlsəfi-estetik dəyərləri baxımından Türk "Tənzimat ədəbiyyatı" başda olmaqla, mütəfəkkir şairin dünya ədəbiyyatının korifeylərinin sənət yoluna bağlılığı demonizm kontekstində araşdırılıb. Kitabda dünya romantizmində demonizm ənənələrinin H. Cavid irsində davamı və inkişafı məsələləri araşdırılmışdır. Əjdər İsmayılov H. Cavid yaradıcılığının ideya-fəlsəfi, bədii-mifoloji köklərini açıb göstərmiş, sənətkarın aləmindəki milli və ümumbəşəri cəhətləri tədqiq etmişdir.

H. Cavidi dünya ədəbiyyatının nəhəngləri ilə eyni sırada görməyən, o biri tərfdən demonologiya fəlsəfəsini dərk etməkdə çətinlik çəkən məşhur alimlərimizə cavab olaraq, 1988-ci idə Moskvadan və Gürcüstandan dəvət edilmiş dünya ədəbiyyatı üzrə məşhur beş mütəxəssis alimin Müdafiə Şurasında etdikləri müsbət çıxışları və xüsusən moskvalı rəsmi opponent professor A. L. Şteynin: "Biz romantizm ədəbiyyatı mütəxəssisləri bu dissertasiyayadək dünya romantizminin XIX əsrdə sona yetdiyi fikrindəydik, sən demə XX əsrdə Hüseyn Cavid kimi sənət nəhəngi varmış" — dediyi sözlər keçmiş Sovetlər Birliyində ədəbiyyatşünaslıqda və fəlsəfədə ilk dəfə demonizm problemindən, onun fəlsəfi-estetik və siyası dəyərlərindən danışan dissertasiyanın qabağını xudpəsəntcəsinə kəsməyə çalışan bizim məşhurlara tutarlı cavab oldu.

1961-ci ildə ADU-nu bitirib, anadan olduğu dogma kəndində, Çomaxtur kənd səkkizillik məktəbində pedaqoji fəaliyyətə başlamışdır.

Çomaxtur kənd səkkiz illik məktəbində yenidən müəllimlik fəaliyyətinə başlayaraq 1974–1977-ci dərs ilində özünün şəxsi təşəbbüsü ilə səkkiz illikdən orta təhsilə çevirilən və müasir tədris avadanlığı ilə təchiz edilmiş iki mərtəbəli məktəb binasının inşasında müstəsna xidməti olmuş və məktəb direktoru işləmişdir.

1977-ci ildə Naxçıvan Vilayət Partiya Komitəsi tərəfindən Yusif Məmmədəliyev adına Naxçıvan Dövlət Pedaqoji İnstitutuna dəvət edilmiş, Ədəbiyyat kafedrasında müəllim, baş müəllim, dosent və professor olmuşdur (1994-cü ilə qədər).

1990-cı ilin noyabr ayında təsis etdikləri "" hərbi-cəbhə qəzetinin ilk sayı Şərur rayonu mətbəəsində onun Kremlin işğalçı siyasətini ifşa edən "İmperiya qoşunları Naxçıvan sərhədlərində" adlı məqaləsi ilə buraxılmışdı.

1990-cı ilin dekabr ayında Bakı-İrəvan dəmir yolu ilə gələn yük qatarlarının İrəvana tərəf keçməsinin guya "təhlükəsizliyini" təmin etmək, əslində Naxçıvan Vilayətini ermənilərə təhfil vermək üçün Şərur stansiyasını hərbləşdirmək bəhanəsilə faciəli planı həyata keçirməyə çalışan general Surkov Afiyəddin Cəlilova bildirmişdi ki, komandası altında olan qoşunun bir hissəsini Sədərək qəsəbəsinin girəcəyində, bir hissəsini Qıvraq kəndində rus polkunun ərazisində, o biri hissəsini Naxçıvanın çıxacağında yerləşdirdikdən sonra yolu Mehri stansiyasından bağlamış ermənilərlə danışığa gedəcək. Bir dəstə ziyalını dinləyəndən sonra rus generalının öz dili ilə dedyi planı ifşa edən Əjdər İsmayılovun qəti etirazından nəticəyə gələn Afiyəddin Cəlilov Surkovun ordusunu Muxtar Respublikanın ərazisindən çıxarmışdı.

1992-ci ilin 21 aprelində Azərbaycan Respublikasına prezident seçkisi qarşısında Şərur əhalisinin toplantısını təşkil etmiş, Heydər Əliyevin prezidentliyə namizədliyini irəli sürdmüşdü. Bu toplantı müdrik siyasət rəhbərinin Azərbaycanı müstəqilliyə aparacaq mübarizə yolunun başlanğıcı idi. Toplantının çıxardığı qərarı 22 aprel 1992-ci ildə Bakı şəhərində yerləşən döyüşən Naxçıvana hər cür köməklik göstərən çatdırmışdı.

Heydər Əliyevin Azərbaycan Respublikasına prezident namizədliyini irəli sürmüş Şərur əhalisinin toplantısında "yaş həddi" ilə əlaqədar çıxarılmış qərarı müdafiə etmək üçün keçmiş Ali Sovetinin binası qarşısında 1992-ci ilin 24 aprelində tarixi mitinq keçrilmişdi. Mitinqin tşkilatçılarından olan Əjdər İsmayılov ilk çıxışında iki məlum qüvvətli qonşu dövlət tərəfindən Azərbaycanı parçalayıb, ermənilərə Kür çayında hüdudlanan, oradan "Port İliç" deyilən ərazidən dənizə çıxan böyük coğrafiyanı, oradan başlayaraq Abşeron yarımadası və ölkəmizin şimal torpaqları onunla həmsərhəd olan qonşu dövlətin, Talış bölgəsi başqa bir qonşu ölkənin ərazisinə daxil edilməsi planlaşdırıldığı bir zamanda Abşeron bağlarında gizlədilən Viktor Polyaniçkonun Bakıda 20 Yanvar qırğınını təkrar etməyə hazırlaşan Pirmokov rus kəşfiyyatına başçılıq etdiyini mitinq iştirqkçılarına çatdırmış, xalqı ayıqlığa, qarşıdan gələcək fəlakətlərdən xilas üçün Heydər Əliyevin ətrafında birləşməyə çağırmışdı.

Əjdər İsmayılov mitinqdən sonra Heydər Əliyevin dəvətilə Naxçıvanda onun qəbulunda olmuş və Bakıda baş verən mürəkkəb və ziddiyyətli siyasi hadisələr barədə xilaskarımıza ətraflı məlumat vermişdi. Sonra baş verən mürəkkəb hadisələrin xaosunda xilas yolunu seçə bilməyən xalqı onun ətrafında birləşdirmək üçün partiya yaratmağın zəruriliyini təklif etmişdi.

1992-ci ilin avqust ayında bu məqsədlə o, Şərur rayonunda ziyalılardan ibarət "Heydər Əliyev tərəfdarları" təşəbbüs qrupunu yaratmış, rayon ərazisini dairələrə ayırmış və bir neçə ayda otuz iki mindən artıq tərəfdarı siyahıya aldırmışdı. Şərurluların bu fəaliyyəti 1992-ci il 21 noyabr tarixində YAP-ın Naxçıvan şəhərində keçirilən təsis tarixi əsasını qoymuş oldu.

1992-ci ilin 24 oktyabr ayında Naxçıvan şəhərinin, Culfa və Ordubad rayonlarının Xalq Cəbhələrinin fəalları başda olmaqla, onların fikir tərəfdarları Heydər Əliyevi hakimiyyətdən salmaq və onu ələ keçirmək məqsədilə istirahət günündən istifadə edərək gözlənilmədən Naxçıvan Radio və Televiziya Verlişləri Komitəsinin və Naxçıvan Daxili İşlər Nazirliyinin binalarını ələ keçrilsə də, əhalinin köməyi ilə hər iki bina tez bir zamanda təhlükəli hadisə baş vermədən, cəbhəçilərdən təmizlənmişdi.

1992-ci ilin 28 oktyabr tarixində Naxçıvan Muxtar Respublikası ictimaiyyəti nümayəndələrinin Ali Məclisin binasında keçirilən toplantısında fəlakətlə üz-üzə dayanmış Vətənin xilasına gəlmiş Heydər Əliyevin ətrafında sıx birləşməyə çağıran Əjdər İsmayılov sonda demişdi:

"Moskvada olarkən Heydər Əliyev qəlbinin sağlamlığını xalqına qurban verdi. O, rus qoşunlarını Naxçıvandan hadisəsiz, gül-çiçəklə yola saldı. Mənim qəti tələbim budur ki, Heydər Əliyevə qarşı yönəldilmiş təxribatlara son qoyulsun." Heydər Əliyevin göstərişi ilə Əjdər İsmayılov yazdığı bəyanatı toplantı iştirakçılarına özü çatdırmışdı.

1992-ci ilin 9 dekabr tarixində Əjdər İsmayılov "Yeni Azərbaycan Partiyası"nın ümumxalq mahiyyətini aşkarlayan "Səs" qəzetində "Partiyamızın lideri xalqdı" bəyanatı ilə çıxış etmişdi.

1992-ci ilni 12 dekabr tarixində Əjdər İsmayılov Naxçıvan şəhərində "Heydər Əliyev tərəfdarları" təşəbbüs qrupunu yaratmışdı. 1992-ci ilin dekabr ayınıda Əjdər İsmayılov Heydər Əliyevi fiziki cəhətdən məhv etmək məqsədilə "Xalq Cəbhəsi"nin Naxçıvan şəhər, Ordubad və Culfa rayon şöbələrinin bir sıra fəallarının dəvəti ilə Türkiyədən gəlmiş üç nəfərin, daha sonra bir nəfərin (Milli Məclisin yaxınlığında Heydər Əliyevi qətlə yetirmək istəyən terroristdən söhbət gedir) törədəcəyi qəddar əməlin əməliyyat yolu ilə qarşısını almışdı.

1992-ci ilin 15 dekabrında mərhum Elçibəyin hakimiyyətini öz çirkin əməllər ilə fəlakətə sürükləyən onun ətrafında zor sahibi olan qara güruh qüvvələrin göstərişi ilə Naxçıvan Sərhəd Qoşunları gecənin bir vaxtı şəhərə çıxıb, çevriliş etməli, hakimiyyəti "Xalq Cəbhəsi"nin fəalları ələ keçirməli idilər. Heydər Əliyevin göstərişi ilə ordu qərargahına Əjdər İsmayılov gedərək, həmin günün axşamı saat 23-dən dekabrın 16-na keçən gecədə saat 3-dək komandirlərə 1918–1920-ci illərdə ingilislərin köməyilə ermənilərin Naxçıvan əhalisini qətl və qarət edərək Arazın o tayına qovaladıqları onlrın da atalarından və babalarından eşitdikləri faciəli tariximizi faktlarla xatırladaraq demişdir ki, düşmənin planı ilə törətmək istədiyiniz əməl erməni banditlərinin adıyla ruslar Vilayətimizi "Xocalı"ya çevirəcəklər və tarixi təkrar edəcəklər. Saatlarla çəkən gərgin mübahisə inama çevrildi, Bakıdan gələn şeytan fitvasına komandirlər ayıldı.

1993-cü ilin 27 yanvarında Heydər Əliyevin iştirakı ilə keçirilən YAP-n Şərur təşkilatının təsis konfransında Əjdər İsmayılov çıxışının bir yerində demişdi: "Qurcağımız dövlətin heç bir strukturunda işə getməyəcəyimə and içirəm. Ancak Vətənimizi hədələyən fəlakətlərdən qorumq üçün Allahın yolladığı bu müdrik xilaskarı biz həyatımız bahasına olsa da, qorumalıyıq."

Əjdər İsmayılov 1993-cü il 7 fevral tarixində Culfa rayonunun Bənnanyar kəndindən gəlmiş 45 nəfərin xahişini Heydər Əliyevə çatdırdıqdan sonra demişdi ki, məsləhətsə gələn nümayəndələri qəbul etsin və onların iştirakı ilə rayon adından "Heydər Əliyev tərəfdarları" təşəbbüs qurupu yaradılsın. Çünki Culfa "Xalq Cəbhəsi" qəti imkan verməzdi ki, YAP-çılar şəhərə getsinlər və orada təşəbbüs qurupu yaratsınlar.

Heydər Əliyev Ali Məclisin qanı donduran soyuq otaqlarının birində gələn nümayəndələri qəbul etmiş və onları saatlarla bir-bir dinləmişdi. Bundan sonra YAP-ın yaradılacaq Çulfa rayon təşkilatının "Heydər Əliyev tərəfdarları" təşəbbüs qrupu yaradılmışdı.

1994-cü il 4 oktyabr tarixində Bakı şəhərində çevriliş etməyə cəhd göstərən məlum qüvvələrin qanlı əməllərininin qarşısını almaq üçün prezident aparatında lazımi tədbirlərə hazırlıq görüldüyü zaman hadisələrin önlənməsində şəxsən Əjdər İsmayılovun, habelə 24 aprel 1992-ci ildə Ali Sovetin binası qarşısında keçirilən Heydər Əliyevin "yaş senzi" mitinqlərindən başlayaraq, onun ətrafımda kifayət sayda birləşən "Heydərçilər"in müstəsna xidmətləri olmuşdu.

Xalqın Heydər Əliyevə olan sevgisi hakimiyyəti xilas etdi, fəlakət arxada qaldı. Səhəri günü hava işıqlaşanda saat 6-da Heydər Əliyevlə iş otağından çıxan yerdə görüşüb, onu evə yola salan üç nəfər — Şeyxülislam Hacı Allahşükür Paşazadə, Cəlal Əliyev bir də Əjdər İsmayılov olmuşdur.

1994-cü il 5 oktyabr tarixində Heydər Əliyevin göstərişi ilə Azadlıq meydanında yüz minlərlə əhalinin iştirak etdiyi dövlət çevrilişinə həsr edilmiş mitinqin təşkilatçılarından biri Əjdər İsmayılov olmuşdu.

• — YouTube saytı
• — YouTube saytı
• Əjdər Tağıoğlu. (az.). bakutoday.az. 31-03-2014, 12:24. 2014-04-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-12-16.
• Əjdər Tağıoğlu. (az.). bakutoday.az. 17-10-2014, 21:28. 2015-08-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-12-16.