Şimali Osetiya Respublikası Milli Elmi Kitabxanası
Şimali Osetiya Respublikası Milli Elmi Kitabxanası (1945-1995-ci illərdə - S.M.Kirov adına Şimali Osetiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikası Dövlət Elmi Kitabxanası[2]) — Vladiqafqaz şəhərində dövlət kütləvi elmi kitabxana. Şimali Qafqazın ən qədim kitabxanalarından biri, böyük mədəniyyət və elmi mərkəzi. Kitabxana 20 sentyabr 1895-ci ildə açılmışdır.
| Şimali Osetiya Respublikası Milli Elmi Kitabxanası | |
|---|---|
| Национальная научная библиотека Республики Северная Осетия-Алания[1] | |
 Şimali Osetiya Respublikası Milli Elmi Kitabxanasının binası | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Ölkə |
 Rusiya  Şimali Osetiya |
| Tipi | elmi kütləvi kitabxana |
| Yaradılıb | 20 sentyabr 1895 |
| Oxucu sayı | 35 min |
| Ünvan | Vladiqafqaz, Koçoyev küçəsi, 43. |
| Fondu | |
| Fondun həcmi | 1 262 513 nüsxə |
| Fondun tərkibi | kitablar, jurnallar, qəzetlər, rəsmi nəşrlər, xəritələr və s. |
| Digər məlumatlar | |
| Direktor | İ.A.Xaymanova |
| İşçi sayı | 121 |
Bina kompleksi Vladiqafqazın mərkəzində, Kotsoeva küçəsi 43 ünvanında yerləşir.
Kitabxana 20 sentyabr 1895-ci ildə açılmışdır. Kitabxananın qurucuları Varvara G.Şreders və Kosta Levanoviç Xetaqurovdur.
22 iyun 1895-ci ildə kitabxananın nizamnaməsi təsdiq edildi.
1895-ci il sentyabrın 20-də ilk direktor Varvara Şredersin başçılığı ilə kitabxana idarə heyətinin ilk iclası keçirildi.
Açıldığı vaxta qədər kitabxana fondu təxminən 50 kitabdan ibarət idi.
1902-ci ildə Varvara Şreders vəfat etdi. Kitabxana idarə heyətinin iclasında Vladikavkazdakı 2-ci qadın gimnaziyasının rəhbəri Anna Petrovna Levshetskaya onun yerinə seçildi.
1911-ci ilə qədər fond artıq 7174 nüsxədən ibarət idi. Rus və xarici yazıçıların topladığı əsərlər arasında xüsusi bir bölmə Vsevolod Millerin "Osetianşünaslıq"nın ilk nəşrlərini, M.Kovalevskinin "Qafqazda qanun və adət" əsərinə malik idi. Üstəlik oxucula Sankt-Peterburqda 19 cilddə nəşr olunan İ.Bartolomeyin "Qafqaz Biliklərinə Bələdçi" "Çeçen Primeri" və 1832-ci ildə nəşr olunan S.Qlinkanın "Erməni xalqının tarixinə baxış" əsərləri ilə tanış ola bilərdilər.
Sergey Kirovun 1913-1914-cü illərdə inqilabi fəaliyyəti bu kitabxana ilə bağlı idi.
Oktyabr inqilabıından sonra kitabxana milliləşdirildi. Kitabxana Aleksandrovski Prospektində daha geniş bir bina ilə təchiz edildi.(indiki Sülh prospekti, 34).
1919-cu ildən Terek Regional İcraiyyə Komitəsinin xalq təhsili şöbəsinin tabeliyinə verildi. Həmən ildən Mərkəzi Xalq Kitabxanası olaraq adlandırıldı.
1923-cü ilə qədər kitabxana fondunun sayı 100 minə yaxın idi. Kitabxanaya bir çox məşhur biblioqraf və tarixçi gəldi. Onların arasında V. Lekulin, E.Şerbboviç-Veçor, L.Semenov var idi. Kitabxanada yeni şöbələr yaradıldı: Hərbi Tarix Şöbəsi (təsisçisi E.Şerbboviç-Veçor) və 1921-ci ilin noyabrında professor L.P.Semenov tərəfindən açılan Qafqazşünaslıq Şöbəsi. Kitabxananın sərəncamında üç oxu zalı var. Kitabxana bölgə kitabxanaları - kiçik kitabxanalar, şəhərin və kəndlərin oxu otaqları, təbliğat qrupları ilə səyyar və metodiki iş aparmağa başladı.
1937-ci ildə kitabxanaya respublika kitabxanası statusu verildi. Vera Batsunova direktor vəzifəsinə təyin olunur.
Böyük Vətən müharibəsi illərində kitabxana Bakıya köçürülür.
1945-ci ildə kitabxananın yaranmasının 50 illiyi ilə əlaqədar olaraq ona S.M.Kirovun adı verilir. Həmin vaxt kitabxanada 8941 oxucu tərəfindən istifadə olunan 76 min kitab var idi. Aktiv oxucular arasında professorlar D.A.Tarnoqradski, B.V.Skitski, L.P.Semenov da var idi.
1954-cü ildə kitabxanaya Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi Yevgeni Georgieviç Tsalikov rəhbərlik edirdi. Onun əməyi sayəsində 1958-ci ilə qədər kitabxana fondu artıq 319.296 ədəd idi və oxucuların sayı 16.391 nəfərə yüksəlmişdi.
1970-ci ildə kənd təsərrüfatı, patent-texniki, sənət ədəbiyyatı, fəlsəfə mütəxəssislərinin işləməsi üçün yeni ixtisaslaşdırılmış şöbələr açıldı.
1975-ci ildə RSFSR Əməkdar Mədəniyyət İşçisi Elena Agubeevna Qazdanova, tanınmış yazıçı və publisist, kitabxananın müdiri təyin edildi.
19 iyun 1981-ci ildə kitabxana yeni ixtisaslaşmış binaya köçdü. Layihənin müəllifi memar A.İ.Kantemirovdur.
9 fevral 1998-ci ildə kitabxanaya milli statusu verildi və Şimali Osetiya-Alaniya Respublikasının Milli Elmi Kitabxanası adlandırıldı.
2007-ci ildən kitabxanaya Şimali Osetiya-Alaniya Respublikasının Əməkdar Mədəniyyət İşçisi İrina Haymanova rəhbərlik edir.
2010-2012-ci illərdə. binada əsaslı yenidənqurma işləri aparıldı, bunun nəticəsində anbarlar və salonlar bərpa edildi, həmçinin saxlama yerləri genişləndirildi.[3]
Şöbələr:
- Avtomatika və Yeni Texnologiyalar Şöbəsi
- Xidmət və Oxucu Qeydiyyatı Şöbəsi
- Vəsaitlərin alınması və uçotu şöbəsi
- Sənədlərin işlənməsi və kataloqlaşdırılması şöbəsi
- Dövri nəşrlər şöbəsi
- İncəsənət şöbəsi
- V.Q.Şroders adına nadir kitablar şöbəsi
- Kitab saxlama şöbəsi
- Yerli tarix şöbəsi
- Məlumat və biblioqrafiya şöbəsi
- İnnovasiya və metodika şöbəsi
- Kitab otağı
Zallar:
- Ümumi oxu zalı
- Bədii ədəbiyyat zalı
- Xarici Ədəbiyyat Zalı
- Elektron qaynaqlar zalı
- "Yaradıcı" video otağı
- Kitabxana elmləri tarixi muzeyi
- Sərgi salonu
1981-ci ildə kitabxana üçün yeni bir bina kompleksi tikildi. Layihənin müəllifi memar A.İ.Kantemirov, mühəndis - K.M Makeyev idi.
- Binanın ümumi sahəsi - 8809.1 m2
- Vəsaitlərin saxlama sahəsi - 1556 kv. m.
- Oxuculara xidmət üçün sahə 2.768 kv. m.
- 1895-1902 - Varvara Q.Şroeders
- 1902-1912 - Anna Petrovna Levshetskaya
- 1912-1920 - Nikolay Yakovleviç Nigrovski
- 1937-1949 - Vera Fedorovna Batsunova
- 1949-1954 - Aktemi Astemir Xadzimetoviç Badziyev
- 1954-1974 - Evgeni Georgieviç Tsalikov
- 1974-2007 - Elena Aqubeyevna Qazdanova
- 2007-ci ildən - İrina Aslanbekovna Xaimanova
- ↑ https://web.archive.org/web/20240124111639/http://www.rba.ru/about/members/.
- ↑ "Национальная научная библиотека РСО-Алания (Библиотека им. В.Г. Шpедерс) — RusRooms". 2016-03-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-14.
- ↑ Министерство Культуры Российской Федерации[ölü keçid]