Çinin şimal-şərqində yerləşən Şandun yarımadası XIX əsrdə xarici güclərin diqqətini cəlb etmişdir. Xüsusilə, Almaniya Asiyada möhkəmlənmək üçün bu yarımadadakı Sindao limanına nəzarət etmək istəyirdi. 1896-cı ildə ərazidə yaşayn iki alman missionerin öldürülməsindən istifadə edən Almaniya donanması bölgəyə nəzarəti ələ keçirmiş və limanı tutmuşdur. Növbəti il burada 400 kilometr uzunluğunda dəmiryolu inşa etdirmək icazəsi almış, yarımadanı öz mülkünə çevirmişdir.

Şandun yarımadasında maraqları olan digər ölkə Yaponiya idi. 1911-ci ildə Çində baş vermiş inqilabdan sonra Yaponiya ordusunun və Yaponiya Xarici İşlər Nazirliyinin bir neçə üzvü Yaponiyanın təsir sahəsini Şandun yarımadasına qədər genişləndirmək istəyirdilər. 1914-cü ildə başlayan Birinci dünya müharibəsində Yaponiya Britaniya ilə müttəfiq olmuş və Almaniyaya müharibə elan etmişdir. Britaniyanın tövsiyəsinə baxmayaraq, Yaponiya 1914-cü ilin sentyabrında Sindaonu işğal etmiş və ələ keçirmişdir.

Yaponiya almanların Şandun yarımadasındakı bütün imtiyazlarının onlara transfer edilməsi üçün Çinə tələb yollamışdır. Bu, Çinə göndərilmiş biri olmuşdur. Çin Şandun yarımadasının Yaponiyaya verilməsindən imtina etmiş, yarımada Yaponiya imperializminə qarşı milli müqavimət simvoluna çevrilmişdir. Nəticədə, Şandun sualı yaranmışdır.

Şandun problemi sadəcə Çinlə Yaponiyanı deyil, başqa ölkələri də maraqlandırmışdır. Xüsusilə, ABŞ Şandun yarımadasının Çinə məxsus olmasını dəstəkləyirdi. Buna səbəb ABŞ biznesmenlərinin Yaponiya hakimiyyəti altında bərabər imtiyazlar qazana bilməmələri idi. Digər səbəb Çinin ərazi bütovlüyünün ən böyük dəstəkçisinin ABŞ olması idi. Çin müdaxilə etməsi üçün ABŞ-yə müraciət etsə də, ABŞ sadəcə Çinin ərazi bütovlüyünü pozacaq istənilən razılaşmanı tanımayacağını bildirən bəyannamə yaymaqla kifayətlənmişdir. Yaponiya isə Britaniya, Fransa və Rusiya ilə gizli razılaşmalar əldə edərək yarımadadakı hakimiyyətini möhkəmləndirmişdir.

1919-cu ildə baş tutan Paris Sülh Konfransında Şandun problemi əsas çətinliklərdən biri olmuşdur. Yaponiyanın yarımadadan əl çəkəcəyi və Çinlə sülhə razı olacağı ümid edilsə də, yaponların mövqeyi qəti idi. hökuməti yarımadanı buraxmaq və ölkə daxilində müxalifətə səbəb olmaq istəmirdi. Bundan qəzəblənən Çin nümayəndələri sülh müqaviləsi imzalamaqdan imtina etmişdirlər. Çində universitet tələbələri, biznesmenlər və ziyalılar Yaponiya məhsullarını boykot etməyə başlamış, 1919-cu ildə başlatmışdırlar.

Hara, həmkarları və hərb naziri tezliklə ABŞ-yə qarşı gəlməyin və Çinlə münaqişə yaşamağın sərfəli olmadığı qənaətinə gəlmişdirlər. ABŞ-nin kapital və texnologiyası, Çinin bazarı Yaponiya üçün daha əhəmiyyətli idi. 1921–1922-ci illərdə baş tutan Vaşinqton konfransı zamanı Yaponiya nümayəndləri çinlilərlə görüşmüş və Yaponiya ordusunun yarımadadan çıxarılması barədə razılığa gəlmişdirlər. Bunun əvəzində Çin dəmiryolu üçün Yaponiyaya təzminat ödəməli idi.

Şandun problemi Çinin xeyrinə həll edilsə də, Yaponiya ərazidəki təsirini qoruya bilmiş, hətta zamanı yarımadaya hərbi müdaxilə etmişdir.

• (ingiliscə). VII cild (Sake–Temm). Tokio: Kodansha. 1983. səh. 77. ISBN 0-87011-627-4. İstifadə tarixi: 24 yanvar 2023.