Şamın işğalı - 1516-1517-ci illərdəki Osmanlı-Məmlük müharibəsinin mərhələlərindən biridir.
| Şamın işğalı | |||
|---|---|---|---|
| Osmanlı–Məmlük müharibəsi | |||
 Sultan Səlimin Misir kampaniyası | |||
| Tarix | 27 sentyabr 1516 | ||
| Yeri | Şam | ||
| Səbəbi | Osmanlının genişlənmə siyasəti | ||
| Nəticəsi | |||
| Münaqişə tərəfləri | |||
|
|
|||
| Komandan(lar) | |||
|
|||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
|
|||
|
| |||
.svg){kind=small}
24 avqust 1516-cı ildə baş vermiş olan Mərcidabık döyüşündə Qansu Qavrinin komandanlığı altında olan Məmlüklər ordusunu ağır məğlubiyyətə uğradan Yavuz Sultan Səlimin komandanlığı altında olan Osmanlı ordusu kampaniyanı davam etdirərək 27 sentyabr 1516-cı ildə Şam ətrafına, 3 oktyabrda isə şəhərin mərkəzinə daxil olmuşdur.
Əməliyyat və şəhərdə Osmanlı hakimiyyətinin yaradılması
.jpg)
Yavuz Sultan Səlimin komandanlığı altındakı Osmanlı ordusu 15 sentyabr 1516-cı ildə Hələbi tərk edərək Şam istiqamətində irəliləməyə başlamışdır. Sentyabrın 19-da Həmanı, 21-də isə Hümsü ələ keçirən Osmanlı ordusu, Mərcidabık döyüşündə həlak olan Qansu Qavrinin yerinə yeni sultan təyin etmək üçün Məmlük bəylərinin Şamdakı iclaslarının nəticəsiz başa çatmasını və bəylərin də 22 sentyabrda Qahirəyə getmələrini gözləmişdir.
Osmanlı ordusu daha sonra kampaniyanın növbəti mərhələsini davam etdirərək sentyabrın axırlarına doğru Şamın kənar məhəllələrindən biri olan Məstabaya daxil olmuşdur. Şamdakı Məmlük əmiri Nəsirəddin Osmanlı tərəfinə keçən Xeyir bəyin təklifi ilə təslim olmuşdur. 3 oktyabr 1516-cı ildə isə Osmanlı ordusu Şamın mərkəzinə daxil olur. Qəsri Ablakda Suriyadakı müxtəlif Məmlük qalalarının komandirləri, ərəb əmirləri və Livandakı druzlar Yavuz Sultan Səlimə təslimiyyətlərini təqdim etmişdirlər. Səlim; İsgəndərpaşazadə Mustafa bəyi Tərabülüs əş-Şama, Evrenosoğlunu Qüdsə, Müstənsiroğlunu isə Safedə sancaqbəyi təyin etmişdir. O, İbn əl-Hənəşi isə druzların başçısı təyin edir. Bundan əlavə, İsabəyzadə Məhəmməd bəyi 2000 süvari ilə Qəzzaya göndərir.
O, 1516-1517-ci ilin qışı ərzində Şamda iki ay yarım müddətində qalmış və Osmanlı hakimiyyətini bu şəhərdə bərqərar etmiş və eyni zamanda da xarab olmuş əsərləri (xüsusən də Şeyx Muhyiddin İbn Ərəbinin türbəsini) təmir etdirmişdir.
Diplomatik fəaliyyət
Sultan II Tumanbəyin Məmlük Dövlətinə başçı təyin edildiyini bilən Yavuz Sultan Səlim, Şamdan göndərdiyi elçilərlə birlikdə Tumanbəyə bir Name-i Hümayun göndərərək, ona Səlim adına xütbə oxunması, sikkənin Səlimin adına basdırılması və Məmlük sultanının Osmanlılara tabe olmasını qəbul etməsi şərtləri altında, Məmlük sultanının öz taxtında qala biləcəyi bildirilmiş, eyni zamanda da lazımsız yerə müsəlman qanının tökülməsinə icazə verməməsi tövsiyə edilmiş və əvvəlki Sultan Qansu Qavri acı sonluğu ona bir nümunə kimi qeyd edilmişdir. Osmanlı səfirlərinin Qahirədə Məmlük sultanının hüzuruna çıxarıldıqdan sonra öldürülməsi ilə müharibənin davamı qaçınılmaz olmuşdur. Bundan sonra Yavuz Sultan Səlim 15 dekabr 1516-cı ildə ordusunun başında yenidən Qahirəyə doğru hərəkətə keçmişdir.
İstinadlar
- "Büyük Osmanlı Tarihi", Joseph von Hammer, c.4, s.213-214
- . 2019-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 noyabr 2022. ()
- "Büyük Osmanlı Tarihi", Joseph von Hammer, c.4, s.214-215
- İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi", İsmail Hami Danişmend, c.2, s.31