AMEA-nın Şərqşünaslıq İnstitutu [1958]-ci ildə Az.SSR Nazirlər Sovetinin qərarı ilə EA-nın digər institutlarında fəaliyyət göstərən müvafiq şöbə və qrupların əsasında yaranmışdır.

Şərqşünaslıq İnstitutunun mövcud olduğu illər ərzində Yaxın və Orta Şərq ölkələrinin tarixi, bu region xalqlarının ictimai-mədəni inkişafı və Azərbaycanla çoxəsrlik mədəni-tarixi əlaqələri institut əməkdaşları tərəfindən tədqiq edilmişdir. İndiyədək institut əməkdaşlarının 400-dən artıq elmi kitabı və bir neçə min elmi məqaləsi çap edilmişdir.

İnstitutun ilk direktoru, görkəmli mənbəşünas və mətnşünas alim, akademik Ə.Ə.Əlizadə (1958-1963) olmuşdur. Sonralar instituta akademik Ə.S.Sumbatzadə (1963-1970), akademik H.M.Araslı (1970-1981), akademik Z.M.Bünyadov (1981-1986, 1988-1991, 1992-1997), professor A.N.İmanquliyeva (1991-1992) kimi görkəmli alimlər başçılıq etmişlər. Hal-hazırda institutun direktoru professor, müxbir üzv G.B.Baxşəliyevadır.

• Şərq ölkələrinin ictimai-siyasi, iqtisadi və mədəni inkişafı;
• Şərq ölkələri ilə Azərbaycanın münasibətləri, Azərbaycanın və Azərbaycana aid orta əsrlər dövrü yazılı Şərq abidələrinin tədqiqi, islamın tarixi, müasir dövrdə dinin vəziyyəti, Azərbaycan-ərəb, Azərbaycan-fars, Azərbaycan-türk filoloji əlaqələri.

Son beş ildə İnstitut əməkdaşlarının 50-dən çox elmi kitabı və 400-ə yaxın elmi məqaləsi çapdan çıxmışdır. Bu kitabların ən mühümləri aşağıdakılardır:

• Şihabəd-din an-Hacabu. Cizneopisanie Dcalal ad-Dina Mankburnı. Ərəbcədən tərcümə, ön söz, qeydlər və şərhlər akad. Z.M.Bünyadovundur
• Əbdi bəy Şirazi. Təkmilət-ül-əkbar. Fars dilindən tərcümə, müqəddimə və şərhlər Ə.Rəhimovundur
• G.Baxşəliyeva. Əbül-Fərəc əl-İsfahaninin "Nəğmələr kitabı" və klassik Azərbaycan ədəbiyyatı
• Orta əsrlər Şərqi. Akademik Z.M.Bünyadovun xatirəsinə həsr olunmuş məqalələr toplusu
• Ş.Tağıyeva, Ə.Rəhimli, S.Bayramzadə Güney Azərbaycan
• 1728-ci il Tiflis əyalətinin müfəssəl dəftəri. Giriş və tərcümənin müəllifi t.e.n. Ş.Mustafayev
• V.Mustafayev. Cənubi Azərbaycanlıların milli şüuru

• Türkiyə tarixi və iqtisadiyyatı şöbəsi
• İran tarixi və iqtisadiyyatı şöbəsi
• Ərəb ölkələrinin tarixi və iqtisadiyyatı şöbəsi
• Ərəb filologiyası şöbəsi
• İran filologiyası şöbəsi
• Türk filologiyası şöbəsi
• Din və ictimai fikir tarixi şöbəsi
• Mənbəşünaslıq və yazılı abidələrin tədqiqi və nəşri şöbəsi
• Şərq-Qərb şöbəsi

• Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası
• Ziya Bünyadov
• Gövhər Baxşəliyeva
• Solmaz Tohidi
• Şahin Mustafayev

• 2007-03-21 at the Wayback Machine

1. . 2010-02-09 tarixində () arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-01.