1600–1611-ci illər İsveç–Polşa müharibəsi — Livoniya üzərində nəzarət uğrunda bir sıra Polşa–İsveç müharibələrində Reç Pospolita və İsveç imperiyası arasında ilk müharibə. Müharibənin başqa bir səbəbi İsveçin regenti və faktiki hökmdarı, hersoq (1604-cü ildən İsveç kralı IX Karl olmuşdur) və Reç Pospolita kralı, 1592–1599-cu illərdə İsveç kralı olmuş III Sigizmund arasında İsveç taxt-tacı uğrunda mübarizə idi.
İsveç–Polşa müharibəsi | |
---|---|
Tarix | 1600 |
Yeri | |
|
Səbəblər
Birinci müharibənin mənşəyi gedib çıxır və bu müharibə zamanı III Sigizmund İsveç taxtını itirir. Bu münaqişədə yalnız məhdud sayda Polşa qoşunları iştirak edirdi və müharibənin özü Polşa–İsveç müharibələrinin bir hissəsi kimi deyil, bütövlükdə İsveçdaxili münaqişə kimi görünürdü. Əvvəlcə döyüşən tərəflər arasında çıxılmaz vəziyyət yaranmış, sonra 25 sentyabr 1598-ci ildə Sigizmund məğlub edilmiş və 30 oktyabrda Qdanska qayıtmışdır. O, buna baxmayaraq, "İsveç, Qotlar və Vendlər kralı" titulundan imtina etməmişdir.
1599-cu ilin iyulunda riksdaq Sigizmund Vazanı rəsmi olaraq vəzifəsindən uzaqlaşdırmış, 4 yaşlı şahzadənin altı ay ərzində İsveçə gəlməsi və lüteran inancını qəbul etməsi şərti ilə oğlu Vladislavın varislik namizədliyini qəbul etmişdir. Fanatik katolik olan Sigizmund üçün belə şərtlər qəbuledilməz olmuşdur. Beləliklə, başa çatmışdı.
Bununla belə, Sigizmund həyatının sonuna qədər İsveç taxt-tacını geri qaytarmaq ümidini itirməmişdir. O andan etibarən Sigizmundun siyasəti əsasən İsveçi fəth etmək cəhdləri ətrafında qurulmuşdur, baxmayaraq ki, Reç Pospolita zadəganları belə uzun müddət davam edən və qanlı qarşıdurmada iştirak etməkdə çox maraq göstərməmişdilər. Sigizmund 1599-cu ildə planını həyata keçirməyə başlamış, "" şərtlərini – Reç Pospolita kralı seçilərkən üzərinə götürdüyü öhdəlikləri təsdiqləmişdir. O, bu sənəddə İsveçə tabe hersoqluğunu Reç Pospolitaya birləşdirəcəyini vəd etmiş və 12 mart 1600-cü ildə seymdə birbaşa qoşulmanı elan etmişdir.
İstinadlar
- Mała Encyklopedia Wojskowa, 1967, Wydanie I.
Əlavə ədəbiyyat
- Stanisław Herbst, Wojna Inflancka 1600—1602, wyd. II, Inforteditions 2007.
- Leszek Podhorodecki, Rapier i koncerz, Warszawa 1985, ISBN 83-05-11452-X.
- Paweł Jasienica, Rzeczpospolita Obojga Narodów. Srebrny Wiek, Warszawa 1982, ISBN 83-06-01093-0.
- Henryk Wisner, Kircholm 1605. Warszawa 2011, Bellona, ISBN 978-83-11-12034-1.