Texnikanın indiki dövründə hərəyə bir Bot istifadə edə bilməsək, yerimizdə sayarıq! )


Botların aktiv fəaliyyətinə yardım səhifəsi

Bot yaratmaq üçün əvvəlcə həmin botun adını müəyyənləşdirib, o adla qeydiyyatdan keçirsiniz. Adətən bunu istifadəçi adına müvafiq edirlər, məsələn, istifadəçi adı Vago-dursa, botun adı Vagobot, yaxud VagoBot (təbii ki, əgər bu adda qeydiyyatdan keçən istifadəçi yoxdursa) seçirlər. Botun istifadəçi səhifəsinə (bizim halda şərti olaraq İstifadəçi:Vagobot səhifəsinə) {{Bot}} şablonu yerləşdirirsiniz. Bundan sonra onu istifadə edə bilmək üçün aşağıdakıları diqqətlə oxuyun və orada yazılanlara riayət etməklə yanaşı Vikipediya:Botlar səhifəsinə də baxmağı unutmayın. Çünki bot statusu almaq üçün ora müraciət etməli olacaqsınız.

Bot yaradılması və istifadəsi üçün Python proqramını yükləyib kompyuterinizdə quraşdırınız. 3.2.1 versiyası müəyyən problemlər yarada bilər, o üzdən 2.7.2 və daha aşağı versiyaların quraşdırılması tövsiyə olunur. Daha yaxşı olar ki, 2.6.4 versiyası olsun. Sonuncu qeyd olunan versiyanı (2.6.4) birbaşa yükləyə bilərsiniz.

isə müxtəlif pywikipedia hazır scriptlərini yükləyə bilərsiniz. Scriptləri birbaşa yükləyə bilərsiniz. Bu scriptlər vasitəsi ilə, məqalələrə əlavələr, yaxud onlarda dəyişiklik edə bilərsiniz, hər hansı bir kateqoriyaya aid məqalələri başqa kateqoriyaya transportasiya edə bilərsiniz, şablonları başqa şablonlarla əvəz edə bilərsiniz, yeni məqalələr yarada bilərsiniz və s.

Scriptləri Python proqramının olduğu papkada pywikipedia papkasına yükləməniz tövsiyə olunur. Məsələn Python26 proqramını C:\Python26 papkasına yükləmisinizsə, onda scriptlər üçün C:\Python26\pywikipedia papkasını seçməniz münasibdir.

Bundan sonra C:\Python26\pywikipedia papkasında yerləşən "user-config.py" faylında botunuzun susmaya görə istifadəyə buraxılması üçün verilənlər daxil edirsiniz.

Məsələn,

console_encoding = 'cp1251'
use_api = True
family = 'wikipedia'
mylang = 'az'
usernames['wikipedia']['az'] = u'Botunuzun adı'
# Əgər botunuzun digər layihələrdə də, məsələn Rusca Vikipediyada fəaliyyət göstərmə icazəsi varsa,
aşağıdakı kimi əlavə edə bilərsiniz :
usernames['wikipedia']['ru'] = u'Botunuzun adı'


minthrottle = 10
maxthrottle = 30
put_throttle = 10

Sonuncu 3 parametr botun növbəti fayl üzərində işə başlamaq üçün zaman intervalını xarakterizə edir. Məsələn put_throttle = 0 fasilə vermədən növbəti əməliyyata keç deməkdir.

cp1251 kodlaması klaviaturanın kiril yığımı standartına uyğundur. Azərbaycan dilinin latın qrafikalı əlifbası ilə işləmək üçün ən münasib olan bu cür kodlama türkcəyə müvafiq olan cp1254-dür.


Botu işlək vəziyyyətə necə gətirmək olar?

Proqramın scriptləri yüklənmiş "C:\Python27\pywikipedia" papkasını açdıqdan sonra siçanın sağ düyməsini tıqqıldadırsınız. Bundan sonra Yarat (Создать) -> Yarlıq (Ярлык) ardıcıllığından istifadə edərək cmd.exe yazıb "davam et" (далее) düyməsini basırsınız. Daha sonra isə yeni pəncərədə botunuzun adını (mənimBotum) əlavə edib "Hazır" (готово) düyməsini basırsınız. İşçi faylınız hazırdır. Bundan sonra hənin yarlıqı yaradıb, faylın adını botunuzun adı ilə adlandırırsınız. Sonra "mənimBotum" həmin faylı "C:\Python27\pywikipedia" qovluğuna yazırsınız. Botunuz hazır! Sonra kursoru "mənimBotum" faylının üzərinə gətirib sağ düyməyə çıqqıldadırsınız və xüsusiyyətlər (свойства) düyməsindən istifadə edərək, şrift hissəində "Lucida Console" seçirsiniz. Yarlıqdakı "İşçi papka" hissəsində (Рабочая папка (Start in)) hissəsində "C:\Python26\pywikipedia" yazırsınız.

Hər dəfə botunuzu çalışdırmaq üçün "C:\Python27\pywikipedia\mənimbotum" faylını işlədirsiniz. Bundan sonra "login.py" yığıb, parolunuzu düzgün daxil edirsiniz və botunuz işlək vəziyyətdədir.

Nümunələr

Bir kateqoriyadakı məqalələri başqa kateqoriyaya dəyişmək:

category.py move -from:"Köhnə kateqoriya" -to:"Yeni kateqoriya" -summary:"Köhnə kateqoriyadan - > Yeni kateqoriyaya" -always
Qeyd: "always" parametri düzəlişlərin avtomatik dəyişdirilməsi üçün daxil edilir. Daxil edilmədikdə isə, il dəyişiklik zamanı dəyişikliyin edilib, edilməməsi, eləcə də bunun avtomatik olaraq bütün məqalələrdə aparılması soruşulur.

Vikipediya kateqoriyasındakı "kohne soz" ifadələrini "yeni soz" ifadəsilə əvəz edən komanda:

replace.py "kohne soz" "yeni soz" -always -summary:"Texniki duzelish" -cat:"Vikipediya"

İntervikilərlə iş üzrə komanda nümunəsi:

interwiki.py -namespace:0 -namespace:4 -namespace:14 -noauto -quiet -limittwo -autonomous -new:300

Şablonlarla iş üzrə komanda nümunəsi - Astronomiya kateqoriyasına və onun alt kateroriyalarına aid olan bütün məqalələrdə qaralama1 şablonunu qaralama2 şablonu ilə əvəz edir:

template.py qaralama1 qaralama2 -catr:Astronomiya -summary:"Qaralama $ablonu deyi$dirilir"
Sonuncu nümunədəki eyni işi təkcə "Astronomiya" kateqoriyasında aparılması üçün "catr" yerinə "cat" qeyd edilir:
template.py qaralama1 qaralama2 -cat:Astronomiya -summary:"Qaralama $ablonu deyi$dirilir"


"-ref" daxili keçid verilmiş səhifələrə müraciəti əks etdirir. Məsələn, [[Ankilostomidoz (1940)]] -> [[Ankilostomidoz (film, 1940)]] dəyişikliyi həyata keçirmək üçün aşağıdakı komandadan istifadə etmək münasibdir:

replace.py -ref:"Ankilostomidoz (1940)" "Ankilostomidoz (1940)" "Ankilostomidoz (film, 1940)" -summary:Texniki-d. -always -pt:0

"Test" kateqoriyasına aid olan məqalələrin müzakirə səhifəsinə {{Müzakirə}} şablonu əlavə edilməsi üçün aşağıdakı komandadan istifadə oluna bilər:

add_text.py -text:"{{Mцzakirя}}" -talkpage -cat:"test" -summary:"Mцzakirя шablonu яlavя olunur" -always 

Bəzi latın hərfləri ilə bağlı çatışmazlıqları necə həll etməli?

Kompyuterdə regional parametrlərdə türk dili seçildiyi təqdirdə botun işləməsi zamanı latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasında təkcə "ə" və "Ə" hərfləri ilə bağlı problem yaranır. Bu problemin həllinə nail olduğum yeganə variantı qeyd edirəm. Belə ki, cp1254 kodlama sistemində hər hansı istifadə olunmayan 2 hərfin yerinə "ə" və "Ə" hərflərinin kodunu əlavə etmək, bundan sonra isə botu işlədən zaman komanda sətrində "ə" və "Ə"-nin yerinə cp1254.py faylında qeyd olunan uyğun kodu daxil etmək lazımdır.

Eyni problem kompyuterdə regional parametrlərdə rus dili seçildiyi variantda da yaşanır. Bu halda problemin miqyası daha geniş olur və "ə", "Ə" hərfləri ilə yanaşı, "ü", "Ü", "İ", "ö", "Ö", "ğ", "Ğ", "ı", "ç", "Ç", "ş", "Ş" hərfləri ilə bağlı da yaranır. Yuxarıda qeyd olunduğu kimi bu halda da kiril kodlama sistemi olan cp1251-də yuxarıda qeyd olunan qaydada məxsusi olan "süni kodlama" sistemi yaradırsan. Məsələn, "ü->ц, Ü->Ц, ə->я, Ə->Я, İ->И, ö->ю, Ö->Ю, ğ->ь, Ğ->Ь, ı->ы, ç->ч, Ç->Ч, ş->ш, Ş->Ш

Botun quraşdırılması yuxarıda qeyd olunan yolla aparıldıqda, cp1254.py və cp1251.py faylları "C:\Python26\Lib\encodings" qovluğunda yerləşəcək.

Məsələn, hazırda cp1254.py (türk dili) üçün

u'\u018F'   #  0x8C -> LATIN CAPITAL LIGATURE OE (klaviaturadan yığım qaydası alt+140)
u'\u0259'   #  0x9C -> LATIN SMALL LIGATURE OE   (klaviaturadan yığım qaydası alt+156)

əvəzləməsi ilə çalışıram.


Qeyd: komanda sətrində əlavə olaraq "chcp 1251", yaxud "chcp 1254" komandasından istifadə edib, münasib klaviatura yığımını seçə, yaxud dəyişə bilərik.

"Regional setting" Rus dili olanlar üçün cp1251.py faylındakı bizə lazım olan kodlama siyahısını bütünlüklə bura qeyd edirəm. Bu zaman mətni yığanda ""ü->ц, Ü->Ц, ə->я, Ə->Я, İ->И, ö->ю, Ö->Ю, ğ->ь, Ğ->Ь, ı->ы, ç->ч, Ç->Ч, ş->ш, Ş->Ш" əvəzləməsindən istifadə etsəniz, botunuz düzgün çalışacaq!

Ərəb hərfləri ilə bağlı bəzi məlumatlar

Ərəb hərfləri ilə işləmək üçün cp1256 kodlama sistemindən istifadə olunur.

Səhifə yaratma nümunəsi

Ostan.py faylının mətnini aşağıdakı kimi yaradırıq:

Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023