Bu məqaləyə hansısa kateqoriya əlavə edilməmişdir. Məqaləyə kateqoriyalar əlavə edərək töhfə verə bilərsiz.
|
İriçiçəkli murdarça | ||||
---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||
XƏTA: latin parametri doldurulmayıb.
|
||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||
XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT
Bu parametr doldurulmayıb: latin |
||||
|
Ümumi yayılması
İranda (Gilan) təbii halda rast gəlinir. Azərbaycanda yayılması: Qusar (Samur çayı kənarı), Lənkaran (Ələzə¬pin Apu kəndləri ətrafı), Lerik (Siov kəndi) rayonlarında təbii halda yayılmışdır.
Statusu
Azərbaycanın nadir və relikt bir bitkisidir. CR A1abc; B1ab(i,iii).
Bitdiyi yer
Əsasən aşağı dağ qurşağında qarışıq enliyarpaq meşələrdə çay kənarlarında rast gəlinir.
Təbii ehtiyatı
Azərbaycanda dar bir arealda yayılmışdır.
Bioloji xüsusiyyətləri
Təbiətdə hündürlüyü 6 m-dək olan kol və ya kiçik ağacdır. Bitkinin gövdəsinin qabığı tünd boz və ya qara rəngdə olur. Bitkinin cavan zoğlarının rəngi məxməri yaşıl olur. Yaşlı budaqları isə yaş-lımtıl boz rəngdə olur. Tumurcuqları iri olub tüklüdür. Yarpaqları ellipsşəkilli olub 6-23-eni isə 4-13 sm ölçüsün¬də ola bilir. Yarpaqların qaidə hissəsi yumru və ya ürək şəklində ola bilir. Yarpaqlarının kənarları xırda yarımdairəvi mişardişlidir. Yarpaq saplaqları 1-2,5 sm uzunluğundadır. Çiçəkləri sarımtıl rəngdə olub, xırdadır. Meyvələri tünd qırmızı rəngdə olub 5–9 mm diametrindədir. May-iyun aylarında çiçək açır və avqust ayında meyvəsi yetişir.
Çoxalması
Təbiətdə əsasən generativ yolla çoxalır.
Təbii ehtiyatının dəyişilməsi
Başlıca olaraq insan fəaliyyətidir.
Becərilməsi
Mədəni halda Nəbatət bağlarında becərilir.
Qəbul edilmiş qoruma tədbirləri
Azərbaycanın “Qırmızı Kitabı”na daxil edilmişdir.
Zəruri qoruma tədbirləri
Yeni yasaqlıqların yaradılması vacibdir.
Məlumat mənbələri
- Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri. Bakı: Elm, 2014, 380 səh.
2019-11-17 at the Wayback Machine
Ədəbiyyat
- Деревья и кустарники СССР. т.2. 1951;
- Флора Азербайджана. т.6. 1955;
- Azərbaycanın ağac və kolları. II cild. 1964;
- Красная Книга СССР.1984; Azərbaycanın “Qırmızı Kitabı”. 1989;
- Azərbaycanın “Qırmızı” və “Yaşıl Кitabları”na tövsiyə olunan bitki və bitki formasiyaları. 1996; *Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008. Azərbaycanın nadir və nəsli kəsilməkdə olan oduncaqlı bitkilərinin in situ və ex situ şəraitində bioekoloji xüsusiyyətlərinin reproduksiyasının və repatriasiyasının elmi əsasları, b.e.d. alimlik dərəcəsi almaq üçün dissertasiya. Bakı.