İran quşarmudu (lat. Sorbus persica) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin quşarmudu cinsinə aid bitki növü.
İran quşarmudu | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||
Domen:
Klad:
Ranqsız:
Aləm:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Klad:
Dəstə:
Fəsilə:
Yarımfəsilə:
Triba:
Yarımtriba:
Cins:
Növ:
İran quşarmudu
|
||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||
|
Ümumi yayılması
Azərbaycan, Türkiyə, İran və Orta Asiyada (Türkmənistan, Tyan-Şan, Pamir Alay) təbii arealı vardır.
Azərbaycanda yayılması
Naxçıvan MR-in dağlıq hissəsində (Ərəci, Batabat, Tilək meşələri) dəniz səviyyəsindən 2500 m yüksəkliklərdə rast gəlinir.
Statusu
Azərbaycanın nadir bitkisidir. VU B1ab (ii,iii) +2ab (iii).
Bitdiyi yer
Orta və yuxarı dağ qurşaqlarında, qayalıq yerlərdə kolluqlarda yayılmışdır.
Təbii ehtiyatı
Azərbaycanda arealı geniş deyildir.
Bioloji xüsusiyyətləri
Təbiətdə hündürlüyü 7-9 m-ə qədər olan ağac və ya koldur. Yarpaqları yumru ellipsvari və ya uzunsov ellipsşəkillidir. Yarpaqlar qaidəsinə yaxın pazşəkilli olub, bir qədər ensizləşir. Yarpaqlarının ucu küt və ya sivri olub 5-8 sm uzunluğunda 4-6 sm enində olur. Yarpaqlarının kənarları 4-6 dilimli və kənarları 24-35 sivridişli olur. Yarpaqları üst hissədə çılpaq alt hissədə isə keçətüklüdür. Çoxçiçəkli çiçək qrupuna malikdir. Çiçək saplağı az keçətüklüdür. Çiçəkləri böyüklüyü orta dərəcədədir. Ləçəkləri ağdır və mahmızvarı çıxıntıları var. Meyvələri qırmızımtıl göy rəngdə olur və kürəvi və ya oval olur. May iyun ayında çiçək açır.
Çoxalması
Generativ yolla çoxalır.
Təbii ehtiyatının dəyişilməsi səbəbləri
Başlıca olaraq insan fəaliyyətidir.
Becərilməsi
Mədəni şəraitdə becərilir.
Qəbul edilmiş qoruma tədbirləri
Xüsusi mühafizə tədbiri görülməmişdir.
Zəruri qoruma tədbirləri
Azərbaycanın "Qırmızı Kitab"ına daxil edilməsi zəruridir.