İrəvan uşaq dəmiryolu
İrəvan uşaq dəmiryolu (erm. Երեւանի մանկական երկաթուղի), həmçinin Kiçik Cənubi Qafqaz dəmiryolu — Ermənistanın paytaxtı İrəvan şəhərində mövcud olan dəmir yolu. Ensiz dəmiryolu Razdan dərəsində yerləşir. Dəmir yolu Sovet İttifaqında bir çox qabaqcıl dəmir yollarından biri olaraq 9 iyun 1937-ci ildə açılır. Dəmiryolu hələ də fəaliyyət göstərdə də, yarı tərk edilmiş vəziyyətdədir.
| İrəvan, Ermənistan | |
| İrəvan uşaq dəmiryolu | |
| Açılma tarixi: | 1937 |
| Uzunluğu: | 2,1 km |
| Dayanacaq məntəqələri: | 3 |
Sovet İttifaqının bütün qabaqcıl dəmir yolları kimi İrəvan da uşaqların iştirakı ilə, ancaq böyüklərin nəzarəti altında işləyirdi. Məqsəd uşaqları dəmir yolunda işləməyə həvəsləndirmək olur. Bu dəmir yolu xəttində olan üç stansiyadan yalnız biri istifadə olunurdu. Əvvəllər yalnız lokomotiv sürücüsü yetkin şəxs idi. İndi bütün funksiyaları yalnız böyüklər yerinə yetirir. Sovet İttifaqının dağılmasından sonra digər keçmiş uşaq dəmir yollarında da oxşar dəyişikliklər baş vermişdir[1].
İnşaatçıların sürətli işi sayəsində dəmiryolu tikintisi vaxtından 4 ay əvvəl başa çatdırılır. 9 iyul 1937-ci ildə Voroşilovqrad buxar lokomotiv zavodunun komsomolçuları tərəfindən bağışlanan 159–434 nömrəli buxar lokomotivindən və öz istehsalı olan üç açıq sərnişin vaqonundan ibarət bir qatar ilk dəfə istismara verilir. Onu gənc maşinist A. Beqlaryan idarə edir.
1959-cu ilin mart ayında İrəvan uşaq dəmiryoluna iki PAFAWAG sərnişin vaqonu verilir. 1971-ci ildə ona TU2–116 dizel lokomotivi təhvil verilir. Bundan sonra 159–434 saylı lokomotiv praktik olaraq fəaliyyətini dayandırır. lokomativ hələ də Hayrenik stansiyasında saxlanılır.
1980-ci illərin ortalarından bəri İrəvan uşaq dəmir yollarında siqnal və bloklama vasitələrindən istifadə edilməmişdir. İkinci bir yolun olmaması səbəbindən, geri dönüşdə qatar vaqonlardan arxada irəliləyir. Bu səbəbdən Hayrenik stansiyasında ötmə yolu uzun müddət yalnız hərəkətli heyətin saxlanması üçün istifadə edilmişdir. Gənc dəmiryolçuların çalışdığı yeganə stansiya Ayrenik stansiyasıdır. Qalan stansiyalarda hazırda xidmət göstərilmir.
1990-cı illərdə Sovet İttifaqının dağılmasından sonra yolda artıq uşaqlar deyil, böyüklər xidmət göstərir.
İrəvan uşaq dəmiryolu tarixinin bəzi məqamları aydınlaşdırma tələb edir. Xüsusilə tunelin portallarında daşda bir yazı var: "1956". Ancaq tuneli 1950-ci ilin kinoxronikasında görmək olar, buna görə onun daha əvvəl inşa edilməsini demək olar. Bu tunel düz yerdə tikilib. 1947-ci ildə İrəvan uşaq dəmiryolunun əsas stansiyasında çəkilmiş bir fotoşəkildə, fasadda "Pionerskaya sdtansiyası" yazısı olan bir lövhə tapa bilərsiniz. Ancaq bu dəmir yolu xəttindəki tamamilə fərqli bir stansiyanın adıdır[2][3].
- ↑ ЕРЕВАНСКАЯ ДЕТСКАЯ ЖЕЛЕЗНАЯ ДОРОГА [ölü keçid]
- ↑ "Малая Закавказская жд". 2018-07-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-13.
- ↑ "Узкоколейные железные дороги Армении". 2018-06-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-13.