İnternetin tarixi

İnternet tarixi — informasiya nəzəriyyəsindən, alim və mühəndislərin kompüter şəbəkələrini qurmaq və bir-birinə bağlamaq səylərindən qaynaqlanır. İnternetdə şəbəkələr və qurğular arasında əlaqə yaratmaq üçün istifadə edilən qaydalar toplusu olan TCP/IP ABŞ-də aparılan tədqiqat və təkmilləşdirmə nəticəsində yaranmışdır. Bunun əsasında beynəlxalq əməkdaşlıq yaranmış, xüsusən də Birləşmiş Krallıq və Fransadakı tədqiqatçılar cəlb edilmişdir.

İnternetin 35 illiyinə həsr olunmuş Azərbaycan markası. 2004-cü il.

İnformatika 1950-ci illərin sonlarında kompüter istifadəçiləri arasında vaxt mübadiləsini və daha sonra geniş ərazi şəbəkələrində buna nail olmaq imkanlarını nəzərdən keçirən fəndir. universal şəbəkə ideyasını ABŞ Müdafiə Nazirliyinin (DoD) Qabaqcıl Tədqiqat Layihələri Agentliyinin (ARPA) (IPTO) işləyib hazırlamışdı. ""dan 1960-cı illərin əvvəllərində mesaj bloklarındakı məlumatlara əsaslanan paylanmış şəbəkə layihəsini təklif etmiş, 1965-ci ildə (NPL) Birləşmiş Krallıqda milli kommersiya məlumat şəbəkəsini irəli sürərək paket kommutasiyasını yaratmışdır.

ARPA 1969-cu ildə tərəfindən idarə olunan və tərəfindən idarə olunan layihəsinin inkişafı üçün müqavilələr bağlamışdır. ARPANET 1970-ci illərin əvvəllərində Los-Anceles Kaliforniya Universitetində Leonard Kleynrok tərəfindən riyazi iş ilə dəstəklənən Devis və Beran tərəfindən təklif olunan paket kommutasiya texnologiyasını qəbul etmişdir. Şəbəkə Bob Kan da daxil olduğu "" komandaları tərəfindən qurulmuşdur.

1970-ci illərdə verilənlər şəbəkəsini tədqiq edən və təmin edən bir neçə erkən paket kommutasiya şəbəkəsi meydana çıxmışdır. ARPA layihələri, beynəlxalq işçi qrupları və kommersiya təşəbbüsləri üçün müxtəlif standartların və protokolların işlənib hazırlanmasına səbəb olmuşdur. London Universitet Kollecində təcrübəyə öncülük etmişdi. Hazırda DARPA-da fəaliyyət göstərən Bob Kan və Stenford Universitetindən Vint Serf 1974-cü ildə dərc etdikləri tədqiqatlar sonradan internet protokol paketinin iki protokoluna – Transmissiya İdarəetmə Protokoluna (TCP) və İnternet Protokoluna (IP) çevrilmişdir. Dizaynda tərəfindən idarə olunan Fransanın layihəsinin konsepsiyaları var.

1970-ci illərin sonlarında dizaynına fəaliyyətini özündə ehtiva edən X.25 protokolu əsasında milli və beynəlxalq yaranmışdır. ABŞ-də (NSF) ölkənin bir neçə universitetində milli süperkompüter mərkəzlərini maliyyələşdirmiş və 1986-cı ildə layihəsi ilə qarşılıqlı əlaqəni təmin etmişdir. Beləliklə, ABŞ-də tədqiqat və akademik təşkilatlar üçün bu superkompüter saytlarına şəbəkə girişi yaranmışdı. İnternetin başlanğıcı NSFNET ilə beynəlxalq əlaqələr, "Domain Name System" kimi arxitekturanın yaranması və mövcud şəbəkələrdə TCP/IP-nin beynəlxalq səviyyədə qəbuluna təsadüf edir. Kommersiya tipli internet xidmət provayderləri (ISP) 1989-cu ildə ABŞ və Avstraliyada yaranmışdır. ARPANET 1990-cı ildə istismardan çıxarılmışdır. Rəsmi kommersiya qurumları tərəfindən internetin hissələrinə məhdud şəxsi bağlantılar 1989–1990-cı illərin axırlarında ABŞ-nin bir sıra şəhərlərində yaranmışdır. NSFNET-in optik magistralı 1995-ci ildə istismardan çıxarılmış, trafik "", və AT&T tərəfindən idarə olunan optik şəbəkələrə keçmişdir. Nəticədə kommersiya trafikini daşımaq üçün internetdən istifadə məsələsində son məhdudiyyətləri aradan qaldırılmışdır.

1989–1990-cı illərdə İngiltərə informatiki Tim Berners-Li tərəfindən İsveçrədə CERN-də aparılan tədqiqatlar ümumdünya hörümçək toru ilə nəticələnmişdir. Burada hipermətn sənədləri şəbəkənin istənilən əldə edilə bilən informasiya sisteminə birləşdirilmişdi. 1990-cı illərin ortalarında (WDM) və fiber-optik kabellərin yayılması ilə internetin tutumunun dramatik şəkildə genişlənməsi mədəniyyət, ticarət və texnologiyaya inqilabi təsir göstərmişdi. Bu, elektron poçt, ani mesajlaşma, IP telefoniya (VoIP) telefon zəngləri, videotelefoniya və müzakirə forumları, həmçinin bloqlar, sosial şəbəkə xidmətləri və saytlarına malik ümumdünya hörümçək toru vasitəsilə ani ünsiyyətin populyarlaşmasına səbəb olmuşdur. 2019-cu ilə qədər 1 Gbit/s, 10 Gbit/s və 800 Gbit/s sürətlə işləyən fiber-optik şəbəkələr vasitəsilə artan həcmdə məlumat daha yüksək və daha yüksək sürətlə ötürülür. İnternetin qlobal kommunikasiya landşaftını ələ keçirməsi sürətli şəkildə baş vermişdi. Bu, 1993-cü ildə ikitərəfli telekommunikasiya şəbəkələri vasitəsilə axan məlumatın yalnız 1%-ni, 2000-ci ilə qədər 51%-ni və 2007-ci ilə qədər 97%-dən çoxunu təşkil edirdi. İnternet getdikcə daha böyük həcmdə onlayn məlumat, ticarət, əyləncə və sosial şəbəkə xidmətləri sayəsində böyüməyə davam edir. Bununla belə, qlobal şəbəkənin gələcəyi regional fərqlərə görə formalaşır.

İstinadlar

  1. . SRI International. 27 October 2009. March 29, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 September 2017. But the ARPANET itself had now become an island, with no links to the other networks that had sprung up. By the early 1970s, researchers in France, the UK, and the U.S. began developing ways of connecting networks to each other, a process known as internetworking.
  2. by Vinton Cerf, as told to Bernard Aboba. . 1993. September 26, 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 September 2017. We began doing concurrent implementations at Stanford, BBN, and University College London. So effort at developing the Internet protocols was international from the beginning.
  3. Hauben, Ronda. . 1 May 2004. 1 February 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 25 September 2017.
  4. Kim, Byung-Keun. . Edward Elgar. 2005. 51–55. ISBN 978-1845426750.
  5. . Internet Hall of Fame. October 19, 2015. March 21, 2020 tarixində . İstifadə tarixi: April 3, 2020. many of the milestones that led to the development of the modern Internet are already familiar to many of us: the genesis of the ARPANET, the implementation of the standard network protocol TCP/IP, the growth of LANs (Large Area Networks), the invention of DNS (the Domain Name System), and the adoption of American legislation that funded U.S. Internet expansion—which helped fuel global network access—to name just a few.
  6. (PDF). Reid Technical Facilities Management LLP. 2014. 2023-03-06 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2023-08-31. As the network continued to grow, the model of central co-ordination by a contractor funded by the US government became unsustainable. Organisations were using IP-based networking even if they were not directly connected to the ARPAnet. They needed to get globally unique IP addresses. The nature of the ARPAnet was also changing as it was no longer limited to organisations working on ARPA-funded contracts. The US National Science Foundation set up a national IP-based backbone network, NSFnet, so that its grant-holders could be interconnected to supercomputer centres, universities and various national/regional academic/research networks, including ARPAnet. That resulting network of networks was the beginning of today's Internet.
  7. . www.nethistory.info. 2 May 2005. 3 September 2011 tarixində .
  8. Clarke, Roger. . 9 February 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 21 January 2014.
  9. Zakon, Robert. . IETF. November 1997. p. 8. doi:. İstifadə tarixi: 2 Dec 2020.
  10. . Indra.com. 1992-08-13. March 5, 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-17.
  11. Couldry, Nick. . London: Polity Press. 2012. səh. 2. ISBN 9780745639208. 2024-02-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-31.
  12. Nelson, Patrick. . Network World. March 20, 2019. May 21, 2023 tarixində . İstifadə tarixi: August 31, 2023.
  13. Hilbert, Martin; López, Priscila. . Science. American Association for the Advancement of Science (AAAS). 332 (6025). 2011: 60–65. Bibcode:. doi:. ISSN . PMID . 2023-08-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-08-31.
  14. The Editorial Board. . The New York Times. 15 October 2018. 2022-01-02 tarixində . İstifadə tarixi: 16 October 2018.

Əlavə ədəbiyyat

  • . . Cambridge, Massachusetts: MIT Press. 1999. ISBN 978-0262011723.
  • Cerf, Vinton. . 1993.
  • Gillies, James; Cailliau, Robert. . New York: Oxford University Press. 2000. ISBN 0-19-286207-3.
  • ; Lyon, Matthew. . New York: Touchstone. 1998 [1996]. ISBN 978-0-684-83267-8.
  • Rosenzweig, Roy. (PDF). The American Historical Review. 103 (5). 1998: 1530–1552. doi:. ISSN . JSTOR .
  • Russell, Andrew L. . Cambridge University Press. 2014. ISBN 978-1-139-91661-5.
  • Ryan, Johnny. . London, England: Reaktion Books. 2010. ISBN 978-1861897770.
  • Thomas Greene; Larry James Landweber; George Strawn. . National Science Foundation. 2003.

Xarici keçidlər

Vikianbarda İnternetin tarixi ilə əlaqəli mediafayllar var.
  • –
  • –
  • , a short animated film (2009)
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023