İnsan dənizi — Azərbaycan yazıçısı Vaqif Sultanlının 1992-ci ildə yayınlanan sosial-psixoloji və fəlsəfi məzmunlu romanı
Süjet
Romanın süjeti yaşadığı ağır maddi və mənəvi-psixoloji səbəblərdən əsəblərini cilovlaya bilmədiyindən ağır qətl törətmiş Əkrəm adlı gəncin başına gələn hadisə və əhvalatlar fonunda qurulmuşdur. Əsərin qəhrəmanına törətdiyi cinayətə görə ölüm hökmü verilir. Lakin o qatarla həbs düşərgəsinə aparılarkən qaçaraq adı göstərilməyən yad bir şəhərə gəlir və burada səfil həyatı yaşayır. Biri-birini əvəz eləyən gərgin, dramatik olaylar fonunda baş qəhrəmanın daxili dünyasının gizlinlərinə işıq tutulur. Hadisələrin sonunda öz həyatından bezən, "insan dənizi" içərisində tənha yaşamağın mümkünsüzlüyünü anlayan qəhrəman milis bölməsinə gələrək cinayətini etiraf edir. Lakin ayağını itirmiş səfil bir insanın qətl törədə biləcəyinə inanmayan milis bölməsinin əməkdaşı onu ağılsız zənn edərək qovur. Hadisələrin ötən əsrin səksəninci illərində cərəyan etdiyi romanda cəmiyyətin əxlaqına və mənəviyyatına yoluxmuş özgələşmə problemi bədii həllini tapmışdır.
Romanın yayınlanması
"İnsan dənizi" romanı 1984-cü ildə yazılsa da, ilk dəfə 1992-ci ildə "Gənclik" nəşriyyatında yayınlanmışdır. Roman 2014-cü ildə Dr.Əhməd Sami El Aydinin ön sözü ilə Azərnəşr tərəfindən təkrar nəşr olunmuşdur. "İnsan dənizi" romanı 2023-cü ildə Təbrizdə "ANAS" nəşriyyatında əski əlifbada da yayınlanmışdır.
Romanın dünya dillərinə tərcüməsi
- The Human Sea (novel). London: Rossendale books, 2012, 204 p.
- The Human Sea (novel). Bloomington: Trafford publishing, 2012, 240 p.
- Tənhayi dər izdiham (roman). Tehran, 2014,330 s.
- İnsan dənizi (roman). Qahirə: Milli Tərcümə Mərkəzinin nəşri, 2014, 280 s.
- Tənhayi dər izdiham (roman). Zəncan, 2015,332 s.
- İnsan Denizi (roman).Türkiye türkçesine aktaran Parvana Bayram, İstanbul,Post Yayın, 2016, 224 s.
- Das Menschenmeer (roman). Leipzig, Winterwork, 2017, 240 s.
Ədəbiyyat
- Əhməd Sami Еl Aydi. Müstəqillik dövrü Azərbaycan romanına ümumi bir baxış, "Filologiya məsələləri", 2008, № 8, s.316–328 (Məqalədə еyni zamanda "İnsan dənizi" romanı təhlil olunur)
- Salidə Şərifova. Vaqif Sultanlının "İnsan dənizi" romanının problematikası və bədii üslub palitrası, "Sivilizasiya" dərgisi, 2015, № 9, s.26–31
- Əhməd Sami. Vaqif Sultanlının yaradıcılığında mühacirət və özgələşmə, "Əxbar əl ədəb" qəzeti (Qahirə, Misir), 13 noyabr 2016, sayı 1216
İstinadlar
Vagif Sultanly. The Human Sea — novel
"İnsan dənizi" romanı ingilis dilində