Özbəklər - Haqqinda Melumat

Özbəklər
özb. Oʻzbeklar
Ümumi sayı
	30-35 milyon
Yaşadığı ərazilər
Dili
	Özbək dili
Dini
	İslam
Qohum xalqlar
	Türk xalqları

Özbəklər – Türk xalqlarından biri. Özbəklər Özbəkistanda əhalinin 80%-dən çoxunu təşkil edir , həmçinin kompakt halda Əfqanıstanda , Tacikistanda , Qazaxıstanda , Qırğızıstanda , Türkmənistanda və Pakistanın Kəraçi şəhərində , dağınıq halda isə dünyanın bir çox ölkəsində yaşayırlar. Özbəklər türk xalqlarının uyğur qrupuna aiddir.

Adın mənşəyi

Men Oʻzbekman oʻzimga bekman – mən Özbəyəm özümə bəyəm. Yəni, mən müstəqiləm deməkdir.

Məskunlaşma arealı

Əfqanıstan

Özbəklər Əfaqanıstanda Puştunlardan, Taciklərdən və Həzaralardan sonra ölkə əhalisinin 4-cü ən böyük etnik qrupudurlar. Əksər təxminlərə əsasən onlar ölkə əhalisinin 9%-ini təşkil edirlər.

Özbəklərin Əfqanıstanda məskunlaşdıqları vilayətlər :

Fəryab vilayəti – 53.5%-i özbəklərdir .
Cövzcan vilayəti – 39.5%-i özbəklərdir .
Səməngan vilayəti – 22.1%-i özbəklərdir .
Səri-Pul vilayəti – 19%-i özbəklərdir .
Bəğlan vilayəti – 12%-i özbəklərdir .
Bədəxşan vilayəti – 12%-i özbəklərdir .
Bəlx vilayəti – 10.7%-i özbəklərdir .
Badğis vilayəti – 5%-i özbəklərdir .
Təxar vilayəti
Pərvan vilayəti
Herat vilayəti
Nimruz vilayəti
Qövr vilayəti
Pəktika vilayəti
Qəzni vilayəti – 0.1%-i özbəklərdir .
Künduz vilayəti
Kabil vilayəti

Tacikistan

2000-ci ildə Tacikistanda aparılmış rəsmi siyahıya almaya əsasən özbəklər ölkə əhalisinin 15.3%-ni təşkil edirlər. Özbəklər Soğd vilayətinin əhalisinin 19.1%-ni, Xatlon vilayətinin əhalisinin 15.6%-ni təşkil edirlər.

Məşhur özbəklər

Əl-Xarəzmi – Alim.
Əbunəsr Fərabi – filosof.
Əl-Biruni – Alim.
İbn Sina – təbib.
Sultan Mahmud Qəznəli – sərkərdə.
Əmir Teymur – sərkərdə.
Uluqbəy – Alim.
Əlişir Nəvai – şairi.
Sultan Babur – şairi.
Həmzə Həkimzadə Niyazi – şairi.
İslam Kərimov – Özbətistan Respublikasının prezidenti.
Şahzoda – müğənni.
Yulduz Usmanova – müğənni.
Zülfiyyə – şairi.

Xarici keçidlər

BMT – nin 2005-ci ilə olan məlumatlarına əsasən Özbəkistan əhalisinin 80%-ni Özbəklər təşkil edir
2012-02-10 at the Wayback Machine

İstinadlar

2015-02-12 at the Wayback Machine nin rəsmi məlumatlarına əsasən Özbəkistan əhalisnin 2011-02-06 at the Wayback Machine-ni özbəklər təşkil edir və 1 yanvar 2014-cü il tarixinə Özbəkistan əhalisnin sayı 2014-05-25 at the Wayback Machine nəfərdir. Bu məlumatlara nəzərə alınaraq Özbəkistanda təxminən 24 milyon 912 min 600 nəfər özbəyin yaşadığı ehtimal edilir.
. Central Intelligence Agency (CIA). The World Factbook. 29 April 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 April 2019.
. Central Intelligence Agency (CIA). The World Factbook. 2001-03-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-06-10.
. 2018-04-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-08-20.
. Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан. 2020-05-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-04-27.
Asgabat.net-городской социально-информационный портал : 2016-03-10 at the Wayback Machine
Population census of Turkmenistan 1995, Vol. 1, State Statistical Committee of Turkmenistan, Ashgabat, 1996
Портал "Всероссийская перепись населения 2010 года" - Окончательные итоги Всероссийской переписи населения 2010 года: 2013-12-04 at the Wayback Machine
. 2014-07-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-03-16.
Rhoda Margesson (January 26, 2007). 2021-01-12 at the Wayback Machine. Report RL33851, .
. 2011-11-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-07-25.
. 2016-04-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-08-20.
Population statistics of Eastern Europe: 2012-05-26 at Archive.today
中华人民共和国国家统计局: 2015-09-24 at the Wayback Machine
Монгол Улсын хүн ам, орон сууцны 2010 оны тооллого : 2013-10-25 at the Wayback Machine
. 2009-08-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-17.
. 2016-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-17.
. 2011-09-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-17.
(PDF). 2009-07-03 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2009-07-03.
(PDF). 2009-07-03 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2009-07-03.
(PDF). 2011-05-31 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-05-31.
(PDF). 2009-07-03 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2009-07-03.
. 2015-07-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-07-29.
(PDF). 2009-07-03 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2009-07-03.
(PDF). 2009-07-03 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2009-07-03.
(PDF). 2014-06-30 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2010-07-29.
(PDF). 2009-07-03 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-07-03.

[1] 2015-02-12 at the Wayback Machine nin rəsmi məlumatlarına əsasən Özbəkistan əhalisnin 2011-02-06 at the Wayback Machine-ni özbəklər təşkil edir və 1 yanvar 2014-cü il tarixinə Özbəkistan əhalisnin sayı 2014-05-25 at the Wayback Machine nəfərdir. Bu məlumatlara nəzərə alınaraq Özbəkistanda təxminən 24 milyon 912 min 600 nəfər özbəyin yaşadığı ehtimal edilir.

[CIA-Afghanistan-2] . Central Intelligence Agency (CIA). The World Factbook. 29 April 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 April 2019.

[CIA-Tajikistan-3] . Central Intelligence Agency (CIA). The World Factbook. 2001-03-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-06-10.

[автоссылка1-4] . 2018-04-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-08-20.

[etno2020-5] . Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан. 2020-05-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-04-27.

[6] Asgabat.net-городской социально-информационный портал : 2016-03-10 at the Wayback Machine

[7] Population census of Turkmenistan 1995, Vol. 1, State Statistical Committee of Turkmenistan, Ashgabat, 1996

[Национальный_состав_населения_Российской_Федерации-8] Портал "Всероссийская перепись населения 2010 года" - Окончательные итоги Всероссийской переписи населения 2010 года: 2013-12-04 at the Wayback Machine

[9] . 2014-07-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-03-16.

[10] Rhoda Margesson (January 26, 2007). 2021-01-12 at the Wayback Machine. Report RL33851, .

[11] . 2011-11-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-07-25.

[12] . 2016-04-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-08-20.

[13] Population statistics of Eastern Europe: 2012-05-26 at Archive.today

[14] 中华人民共和国国家统计局: 2015-09-24 at the Wayback Machine

[Хүн_ам,_орон_сууцны_2010_оны_толлого_тооллогын_үр_дүн-15] Монгол Улсын хүн ам, орон сууцны 2010 оны тооллого : 2013-10-25 at the Wayback Machine

[16] . 2009-08-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-17.

[17] . 2016-07-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-17.

[18] . 2011-09-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-07-17.

[19] (PDF). 2009-07-03 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2009-07-03.

[20] (PDF). 2009-07-03 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2009-07-03.

[21] (PDF). 2011-05-31 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-05-31.

[22] (PDF). 2009-07-03 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2009-07-03.

[23] . 2015-07-19 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-07-29.

[24] (PDF). 2009-07-03 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2009-07-03.

[25] (PDF). 2009-07-03 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2009-07-03.

[26] (PDF). 2014-06-30 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2010-07-29.

[27] (PDF). 2009-07-03 tarixində (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-07-03.