"Özünə nifrət edən yəhudi" və ya avtoantisemit (ivr. אוטואנטישמי, oto'antishémi; feminen forması – ivr. אוטואנטישמית, oto'antishémit) — hər hansı bir konkret məsələyə baxışı antisemitizm kimi qəbul edilən yəhudini təsvir etmək üçün istifadə edilən peyorativ termin. Bu termin XXI əsrdə xüsusilə sağçı baxışları olan insanlar tərəfindən solçu baxışları olan və ya öz siyasi baxışlarına zidd olaraq qəbul edilən digər yəhudilərə qarşı peyorativ şəkildə geniş şəkildə tətbiq edilmişdir.
Anlayışın tanınması olan filosof tərəfindən 1930-cu ildə "Der jüdische Selbsthaß" (hərf. Yəhudi özünə nifrəti) kitabı nəşr edildikdən sonra geniş vüsət almışdır. Lessinq burada yəhudi ziyalıları arasında iudaizm haqqında fikirlərini ifadə edərək antisemitizmi qızışdırmağa yönəlmiş bir meyli izah etməyə çalışmışdır. İndiki dövrdə daxilində özünə nifrətdən qaynaqlanan antisemitizm bəzi yəhudilərin Ərəb–İsrail münaqişəsini dərk etmələrinə görə öz kimliklərinə nifrət etmələri fonunda "Soyuq müharibə dövründə sionizmlə bağlı müzakirələrdə və ondan kənarda açar opprobrium termininin bir hissəsinə" çevrildiyi deyilir.
Tarixi
Ronald Hendelə görə, yəhudilərin əcdadları olan İsrail övladları əcdadlarının adət-ənənələrini "yad" və "təhlükəli" kimi təsvir edərək Kənan irsini adətən rədd edirdilər. Filip Bohstrom İsrailin əcdadı olan İbrahimin olduğuna inanır, lakin bu, sonradan amoreylərə qarşı Mesopotamiya qərəzlərini qəbul edən "Bibliya" müəllifləri tərəfindən anlaşılmaz hala gətirilmişdir.
Gili Kluger iddia edir ki, "Bibliya"da haqqında rəvayətlər İsrail xalqı arasında özünə nifrət hissini əks etdirir. Burada Amaleki özlərinin "xoş gəlməyən qardaşı", "rədd edilmiş oğlu" və İsrailin məxsusi günahlarına malik olan bir xalq kimi görürlər.
Xristianlığın mərkəzi olan "Əhdi-cədid"də Həvari Pavelin məktubları, onun yəhudi mənşəli olmasına baxmayaraq, bəzi alimlər tərəfindən yəhudilərə qarşı yunan-Roma paqan münasibətini əks etdirən "ağına-bozuna baxmayan antiyəhudi polemika" kimi təsvir edilir. Digərləri məktubların "Əhdi-ətiq" mövzuları ilə rezonans doğurduğunu iddia edirlər.
Oxşar terminlər
"Antisemit yəhudi" bu ifadənin sinonimi olaraq da istifadə edilə bilər. "Özünə nifrət edən yəhudi" eyni zamanda afroamerikalı icmasında istifadə edilən "" termini ilə də müqayisə edilmişdir. "Avtoantisemitizm" termini (ivr. אוטואנטישמיות, "autoantişemiut") ivrit dilində də bunasinonim olaraq istifadə olunur. "Haaretz"də dərc edilən köşə yazısında Uzi Zilber "Yəhudi qripi" ifadəsini yəhudilərin özünə nifrətinin sinonimi kimi istifadə etmişdir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Gilman, Sander. . Baltimore: Johns Hopkins University Press. 1986. səh. 361. ISBN 9780801840630.
- Paul Reitter (2008), "Zionism and the Rhetoric of Jewish Self-Hatred", The Germanic Review 83(4)
- Hendel, Ronald. . Oxford University Press. 2005. 3–30. ISBN 9780199784622.
- Bohstrom, Philippe. . Haaretz. February 6, 2017. January 26, 2024 tarixində .
- Kugler, Gili. . Journal of Genocide Research. 23 (1). 2020: 1–16. doi: – Taylor & Francis Online vasitəsilə.
- David Luckensmeyer. .
- Amy Karen Downey, Wipf and Stock Publishers, 2011 pp.61ff,66-7.
- Eugene Kane, " 2007-04-11 at the Wayback Machine", , December 10, 2002.
- Alan Snitow and Deborah Kaufman, 2024-01-11 at the Wayback Machine, 1998.
- Hendelsaltz, Michael. . Haaretz (ivrit). 2008-05-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-08-17.
- Dahan, Alon. . nfc (ivrit). 2006-12-07. 2016-03-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-08-17.
- Dahan, Alon. . nfc (ivrit). 2006-12-13. 2007-11-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-08-17.
- Zilber, Uzi. . Haaretz. 25 December 2009. 7 January 2010 tarixində . İstifadə tarixi: 25 December 2009.
Əlavə ədəbiyyat
- Henry Bean, The Believer: Confronting Jewish Self-Hatred, Thunder's Mouth Press, 2002. ISBN 1-56025-372-XISBN 1-56025-372-X.
- David Biale, "The Stars & Stripes of David", The Nation, May 4, 1998.
- John Murray Cuddihy, Ordeal of Civility: Freud, Marx, Levi-Strauss, and the Jewish Struggle With Modernity, Beacon Press, 1987. ISBN 0-8070-3609-9ISBN 0-8070-3609-9.
- Sander L. Gilman, Jewish Self-Hatred: Anti-Semitism and the Hidden Language of the Jews, Johns Hopkins University Press, 1990. ISBN 0-8018-4063-5ISBN 0-8018-4063-5.
- Theodor Lessing, "Jewish Self-Hatred", Nativ (Hebrew: translated from German), 17 (96), 1930/2004, pp. 49–54 (Der Jüdische Selbsthass, 1930).
- Kurt Lewin, "Self-Hatred Among Jews", Contemporary Jewish Record, June 1941. Reprinted in Kurt Lewin, Resolving Social Conflicts: Selected Papers on Group Dynamics, Harper & Row, 1948.
- David Mamet, The Wicked Son: Anti-Semitism, Self-hatred, and the Jews, Schocken Books, 2006. ISBN 0-8052-4207-4ISBN 0-8052-4207-4.
- Raphael Patai, The Jewish Mind, Wayne State University Press, 1996. ISBN 0-8143-2651-XISBN 0-8143-2651-X. Chapter 17, "Jewish Self-Hate".
Xarici keçidlər
- "", Moment, November/December 2009.
- Rabbi Michael Lerner, "", Los Angeles Times, April 28, 2002. Reprinted at Common Dreams NewsCenter.
- Daniel Levitas, "", Southern Poverty Law Center Intelligence Report, Winter 2002.
- Jacqueline Rose, ", The Guardian, February 8, 2007.
- Rabbi Jonathan Sacks, "", First Things, November 1997.
- Menachem Wecker, "", Jewish Currents, May 2007.
- Martine Gilson, , Nouvel observateur, 2003-10-09
- , 2003-11-01