Çjao Szıyan

Çjao Szıyan (çin. 赵紫阳; 17 oktyabr 1919[…] – 17 yanvar 2005[…], Pekin) – Çin partiya və dövlət xadimi.

Çjao Szıyan
çin. 赵紫阳
Çin Kommunist Partiyasının baş katibi[d]
1 noyabr 1987 – 23 iyun 1989
Əvvəlki Hu Yaoban[d]
Sonrakı Tsyan Tsemin
Şəxsi məlumatlar
Doğum adı 趙修業
Doğum tarixi 17 oktyabr 1919(1919-10-17)[…]
Vəfat tarixi 17 yanvar 2005(2005-01-17)[…](85 yaşında)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi insult
Partiya
Fəaliyyəti siyasətçi
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

O, aparıcı islahatçı idi, Çinə bazar iqtisadiyyatını təqdim etmiş, korrupsiya ilə mübarizə aparmışdır.

Həyatı və fəaliyyəti

17 oktyabr 1919-cu ildə Xenan əyaləti, Xuasyan qəzasında böyük bir torpaq sahibinin ailəsində anadan olmuşdur. Atası 1930-cu illərdə öldürülmüşdür.

1938-ci ildən Çin Kommunist Partiyasının üzvü olmuşdur. 1937–1945-ci illərdə yapon işğalçılarına qarşı aparılmış milli azadlıq müharibəsində və 1946–1949-cu illərdəki xalq azadlıq müharibəsində Xebey, Şandun və Xenan əyalətlərində rəhbər partiya vəzifələrində olmuşdur. 1951-ci ildə aqrar islahatın keçirilməsinə rəhbərlik etmək üçün Quandun əyalətinə göndərilmiş, əvvəlcə ÇKP MK cənub yarımbürosunun katib müavini, sonra isə ÇKP Quandun əyalət komitəsinin birinci katibi vəzifəsinə seçilmişdir.

1967-ci ilin aprel ayında bütün vəzifələrdən kənarlaşdırılmışdır. 1971-ci ildə bəraət almışdır.

Bundan sonra 1971–1972-ci illərdə ÇKP Daxili Monqolustan muxtar rayonu komitəsinin katibi, 1972–1975-ci illərdə ÇKP Quandun əyalət komitəsinin katibi və birinci katibi, 1975–1980-ci illərdə ÇKP Sıçuan əyalət komitəsinin birinci katibi, Çendu qoşunlarının birinci komissarı olmuşdur. 1978-ci ildən Çin Xalq Siyasi Məsləhət Şurası Ümumçin Komitəsi sədrinin müavini idi. 1979-cu ildən ÇKP MK Siyasi Bürosunun, 1980-ci ildən ÇKP MK Siyasi Bürosu Daimi Komitəsinin üzvü idi. 1980 ilin sentyabrında baş nazir vəzifəsinə təyin edilmişdir. 1987-ci ilin yanvarında ÇKP MK-nın Baş katibi vəzifəsinə seçilmişdir.

Ev həbsi

1989-cu ilin iyun ayında keçirilən ÇKP MK-nın 4-cü plenumu Çjao Szıyanı ÇKP MK-nın baş katibi vəzifəsindən azad etmişdir. Belə ki, ÇKP MK-nın 1989-cu ilin 23–24 iyun tarixlərində keçirilmiş XIII çağırış 4-cü pleumu Li Penin "Antipartiya və antisosializm çıxışları və iğtişaşları zamanı yoldaş Çjao Szıyanın səhvləri haqqında" məruzəsini müzakirəyə çıxartmışdır. Müzakirə nəticəsində plenum Çjao Szıyanı ÇKP MK-nin baş katibi vəzifəsindən azad edərək, bu vəzifəyə ÇKP-nin Şanxay şəhər komitəsinin katibi Szyan Szemini seçmişdir. Bundan sonra Çjao Szıyan ömrünün sonunadək ev dustağı qalmışdır.

17 yanvar 2005-ci ildə Pekindəki xəstəxanaların birində vəfat etmişdir.

Ailəsi

Lyan Botsi ilə evli olmuşdur. Onbu evlilikdən 6 övladları - 5 oğlan və 1 qız övladları dünyaya gəlmişdir. Lyan Botsi 2013-cü ilin dekabr ayında Pekində vəfat etmişdir.

İstinadlar

  1. ↑ , (not translated to zh-hant), 鮑彤, 馬若德 改革歷程 (çin.): 完整錄音 還原歷史. / red. (not translated to zh-hant), tər. (not translated to zh-hant) 1 新世紀出版社, 2009. S. 311. 384 s. ISBN 978-988-17202-7-6
  2. ↑ (not translated to en-gb)  (brit. ing.). The Guardian, 2005.
  3. ↑ , (not translated to zh-hant), 鮑彤, 馬若德 改革歷程 (çin.): 完整錄音 還原歷史. / red. (not translated to zh-hant), tər. (not translated to zh-hant) 1 新世紀出版社, 2009. S. 316. 384 s. ISBN 978-988-17202-7-6
  4. ↑ Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 6-cı cild: Çin – Dərk (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2015. səh. 120. ISBN 978-9952-441-11-6.
  5. ↑ Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 6-cı cild: Çin – Dərk (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2015. səh. 121. ISBN 978-9952-441-11-6.
  6. ↑ Çin // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 6-cı cild: Çin – Dərk (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2015. səh. 46. ISBN 978-9952-441-11-6.
  7. (rus). Русская служба Би-би-си (BBC Russian.com). 2021-09-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-11-30.

Xarici keçidlər

  • Zhao Ziyang. . Trans & Ed. Bao Pu, Renee Chiang, and Adi Ignatius. New York: Simon and Schuster. 2009. ISBN 1-4391-4938-0.
  • (Radio France Internationale in English)
  • (profile by the democracy movement alliance; in Chinese)
  • ()
  • , (official Chinese news agency, )
  • ()
  • (BBC)
  • (BBC)
  • (BBC)
  • 2008-07-26 at the Wayback Machine (TIME)
  • (The New York Times)
  • (The New York Times)
  • (The Washington Post)
  • (The Washington Post)
  • (The Economist)
  • 2006-01-12 at the Wayback Machine ()
  • (The Times)
  • (The Epoch Times)
Mənbə — ""

Informasiya Melumat Axtar

Anarim.Az

Sayt Rehberliyi ile Elaqe

Saytdan Istifade Qaydalari

Anarim.Az 2004-2023