Çin–Türkmənistan münasibətləri — Çin Xalq Respublikası və Türkmənistan arasındakı iki tərəfli diplomatik münasibətlər. Türkmənistan və Çin Xalq Respublikası arasında ilk diplomatik əlaqələr 6 yanvar 1992-ci ildə qurulmuşdur. 2013-cü ili sentyabrında iki ölkə arasında əlaqələr strateji əməkdaşlıq səviyyəsinə qalxdığı bəyan edilmişdir. 2014-cü ilin mayında Çin və Türkmənistan dostluq və əməkdaşlıq sahəsində müqavilə imzalamışlar.
| Çin–Türkmənistan münasibətləri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
|
|||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Türkmənistan səfirliyi
Türkmənistanın Çin Xaıq Respublikasında səfirliyi (Pekin) Türkmənistan Respublikası Prezidentinin əmrinə əsasən 6 sentyabr 1993-cü ildə açılmışdır.
17 sentyabr 2013-cü ildən Türkmənistanın Çin Xalq Respublikasındakı Fövqəladə və Səlahiyyətli səfiri Çinar Rüstəmovdur.
Səfirlər
Amangəldi Rəhmanov (28.03.1995 — 09.03.2001)
Boris Şixmuradov (11.03.2001 — 30.10.2001)
Qurbanməhəmməd Qasımov (30.10.2001 — 20.03.2008)
Murad Nəzərov (05.01.2009 — 17.12.2010)
Qurbannəzər Nəzərov (22.02.2011 — 17.09.2013)
Çinar Rüstəmov (17.09.2013 — h.h.)
Çin səfirliyi
Səfirlər
Lu Quyçen (sentyabr 2003—sentyabr 2008)
U Xunbin (sentyabr 2008—mart 2011);
Syo Sinxua (may 2011—avqust 2016);
Sun Beydun (oktyabr 2016);
İqtisadi əməkdaşlıq
türkmənistan ümçün Çin ən böyük iqtisadi tərəfdaşdır. В 2017 году объём товарооборота между странами достиг 10 миллиардов долларов (в 1992 году он составлял 4,4 миллиона долларов). Türkmənistandan Çinə idxal edilən əsas məhsul təbii qazdır. 2017-ci il məlumatına görə Türkmənistandan Çinə 30 mlrd m³ qaz ixrac edilmişdir. 2009-cu ildən Çin Türkmənistan qazının ən böyük alıcısıdır.
Qaz əsasən Türkmənistan-Çin qaz kəməri vastəsi ilə çinə daşınır. Kəmərin uzunluğu 1833 kilometrdir. Qaz Türkmənistanın Qalkınış yatağından Özbəkistan və Qazaxıstandan keçməklə Çinə çatdırlacaqdır.
Çin Türkmənistanla enerji daşıyıcılarının diversikasiyası siyasətini yeridir. Bu isə nəyin ki, iqtisadi həm də siyasi cəhətdən ölkələrin Rusiyadan asıllığını azaldır. Bununla yanaşı Çin Türkmənistanın yeritdiyi neytrallıq siyasətini dəstəkləyir.
Nəqliyyat və loqistika
Türkmənistan Çin üçün Yeni İpək yolunun gerçəkləşdirilməsində əsas fiqurlardan hesab edilir. Artıq Çin-Qazaxıstan-Türkmənistan-İran dəmir yolu fəaliyyət göstərir. Bu Çin mallarının İrana daşınmasında yarıbayarıya azaltmışdır.
Hər gün Aşqabaddan Çinin Urumçi və Prkin şəhərlərinə uçuşlar həyata keçirilir.
Təhsil
2.000-dən artıq türkmən Çinin ali məktəblərində təhsil alır. Onlar əsdasən Çinin Tibb Universitetlərinə üz tuturlar. Universitet müəllimləri arasında təcrübə mübadiləsi də həyata keçirilir.
Türkmənistan məktəb və universitetlərində çin dili tədris edilir.
Terrorizmə qarşı mübarizə
Çin Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonunda beynəlxalq teror təşkilatçılarının və separatçı fəaliyyətlər ilə mübarizədə Türkmənistanın köməyinə inanır. İki ölkənin əməkdaşlığı bu hərəkatın Mərkəzi Asiyada tərəfdarları ilə mübarizəyə yönəldilə bilərК.
İstinadlar
- ↑ Ирина Имамкулиева. . Информационный портал "Золотой век" (rus). 2017-01-06. 2018-02-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-11.
- ↑ . Информационное агентство "Национальные интересы". 2017-04-03. 2018-02-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-02-12.
- . Интернет-газета Turkmenistan.Ru (rus). 2003-09-27. 2018-02-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-02-13.
- . Интернет-газета "Turkmenistan". 2008-09-05. 2018-02-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-02-13.
- . "ТУРКМЕНинформ". 2011-03-11. 2018-02-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-02-13.
- . "ТУРКМЕНинформ". 2011-05-04. 2018-02-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-02-13.
- ↑ . "ТУРКМЕНинформ". 2016-10-25. 2018-02-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-02-12.
- Огульгозель Реджепова. . Информационный портал "Золотой век" (rus). 2014-05-12. 2018-02-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-11.
- ↑ . "СНГ СЕГОДНЯ". 2018-02-10. 2018-02-12 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-02-11.
- . Информационный портал Туркменистана "Turkmenportal" (rus). 2013-10-25. 2018-02-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-02-12.
- ↑ . Информационный портал "STAN RADAR". 2013-09-10. 2018-02-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-02-12.
- . Информационный портал Туркменистана "TURKMENPORTAL" (rus). 2016-10-14. 2018-02-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-02-19.
- . Сетевое издание "СНГ СЕГОДНЯ". 2017-07-20. 2018-02-20 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-02-19.