Çayönü (türk. Çayönü) — e.ə. 7250–6600-cü illərdə Türkiyənin cənub-şərqindəki Neolitik yaşayış məskəni. ətəklərində, Erqani ila (vilayət) Diyarbəkir bölgəsində; lil mərkəzindən — Diyarbəkir şəhərindən 40 km şimal-qərbdə yerləşir.
| Çayönü | |
|---|---|
 | |
| 38°12′57″ şm. e. 39°43′30″ ş. u. | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
|
| |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Genetik əlaqələr
Çayönü qəsəbəsi Göbekli Təpə məbəd kompleksi ilə əlaqələndirildi. Onlardan əvvəl Neolit dövrünə aid Hallan-Çemi yaşayış məskəni gəlmişdir. Balkan Neolitikasının "köprüsü" olan Çafer Hoyuk, , , və Hacılar da genetik olaraq Çayönü ilə əlaqəli idilər. Çayönü mədəniyyətinin sonrakı Sesklo (materik Yunanıstan) və Xalaf (Orta Şərq) mədəniyyətləri ilə ardıcıl əlaqələri izlənilir.
Arxeologiya
Çayönüda ilk qazıntılar 1964–1978-ci illərdə Robert Breydvud tərəfindən həyata keçirilmişdir. Qazıntılar 1985–1991-ci illərdə davam etdirildi.
Yaxın Şərq arxeologiyasında qəbul edilmiş dövrləşdirməyə uyğun olaraq, qazıntıların ilkin mərhələsinin nəticələri Chaionu yaşayış yerinin keramika öncəsi Neolit dövrünə aid edilməsinə imkan verdi. Bu qazıntılar zamanı e.ə 7250–6750-ci illərdən qalma 5 arxeoloji təbəqəni və buna görə yaşayış yerinin inkişaf mərhələlərini müəyyən etmək mümkün olmuşdur. Qazıntıların nəticələri geniş tanıdı və beş qatlı Chaionu-Tepesi yaşayış məskəni Qərbi Asiyanın ilk əkinçilik mədəniyyətinin klassik abidəsi kimi qəbul edilməyə başladı.
Sonrakı qazıntılar zamanı Dulusçuluqdan əvvəlki neolit A və Seramik Neolitik ilə əlaqəli təbəqələr də aşkar edilmişdir.
İstinadlar
- Braidwood R. J., , Lawrence B., Redman C. L., Stewart R. B. . (PDF) // Proc. Nat. Acad. Sci. USA, 1974, 71 (2). — P. 568–572.
- Braidwood R. J., Cambel H., Lawrence B., Redman C. L., Stewart R. B. . (PDF) // Proc. Nat. Acad. Sci. USA, 1974, 71 (2). — P. 568–572.
- Мартынов А. И. . Археология. М.: Высшая школа. 1996. ISBN 5-06-002825-5. — С. 86–87.
Ədəbiyyat
- Матюшин Г. Н. . Археологический словарь. М.: Просвещение. 1996. ISBN 5-09-004958-0.
- Ламберг-Карловски К., Саблов Дж. . Древние цивилизации. Ближний Восток и Мезоамерика. М.: Наука. 1992. ISBN 5-02-017104-2.
Xarici keçidlər
- from About.com
- from Ancient Near East