Çalmers Texnologiya Universiteti informasiya texnologiya, təbiət elmləri və memarlıq sahəsində ixtisaslaşmış bir ali təhsil müəssisəsidir. İsveçin Göteborq şəhərində yerləşən universitet Avropanın ən yaxşı araşdırma mərkəzlərindən hesab olunur. "Swedish East İndia Company"nin sahibi ianəsi ilə 1829-cu ildə yaradılıb. 1937-ci ilə qədər özəl universitet statusu ilə fəaliyyət göstərib, 1994-cü ilə qədər dövlət, daha sonra isə özəl ali təhsil ocağı kimi fəaliyyətini davam etdirib. Çalmers İsveçdə şəxs adını daşıyan yeganə universitetdir.

Ali təhsil ocağı 1937-ci ildə Gibraltar (Johannaberg) kampusuna köçürülüb, 1990-cı illərin əvvəllərində Hisingen adasında universitetin yeni Lindholmen kampusu tikilib.

İsveçdə mühəndislik və memarlıq sahəsində çalışanların təqribən 40%-i Çalmers Texnologiya Universitetinin məzunlarıdır. Universitet bu günə qədər 30-a yaxın proqram üzrə təhsil prosesini həyata keçirib. Ali məktəb riyazi modelləşdirmə, ətraf mühit elmlər və nəqliyyat təhlükəsizliyi kimi 6 beynəlxalq araşdırma bölümünə ev sahibliyi edir.

Hazırda tələbələrin 10%-i əcnəbilərdən ibarətdir, əksəriyyəti ingilis dilində magistratura və doktorantura proqramları üzrə təhsil alırlar. Çalmers Texnologiya Universiteti Amerikanın və Avropanın bir sıra nüfuzlu universitetləri ilə əməkdaşlıq edir, o cümlədən, Göteborq Universiteti ilə birgə gerçəkləşdirdiyi "İT Universiteti" layihəsi çərçivəsində tələbə mübadiləsi həyata keçirilir.

Departamentlər: Tətbiqi informasiya texnologiyaları, tətbiqi mexanika, tətbiqi fizika, memarlıq, kimya və biologiya mühəndisliyi, kompüter elmləri və mühəndisliyi, enerji və ətraf mühit, fundamental fizika, material və istehsal texnologiyası, riyazi elmlər, mikrotexnologiya və nanoelm, məhsul və istehsalat inkişafı, radio və kosmik elm, gəmi və dəniz texnologiyası, siqnallar və sistemlər, texnoloji idarəetmə və iqtisadiyyat. Həmçinin, "Chalmers Lindholmen University College" universitetin tərkibində fəaliyyət göstərir.

Kompüter elmləri və mühəndislik departamenti 76 fakültədən ibarətdir. Dünyanın təxminən 30 ölkəsindən olan tələbələr burada təhsil alır. Departament BSc, MSc və PhD təhsil səviyyələri üzrə tədris prosesi təklif edir. Burada alqoritmlər, kompüter təhlükəsizliyi, dil texnologiyası, məntiq, şəbəkə və proqram təminatı mühəndisliyi, kompüter sistemlərinin mühafizəsi və s. ixtisaslar vardır. Departament "Volvo", "Saab", "" və "" şirkətləri ilə İT sahəsində əməkdaşlıq edir.

Tətbiqi informasiya texnologiyaları departamenti bu sahədə təhsil və informasiya texnologiyalarının müxtəlif istiqamətləri üzrə tədqiqat təklif edir. Departamentin əsası 2004-cü ildə qoyulsa da bu istiqamətdə işlər aktiv şəkildə 2001-ci ildən etibarən aparılmağa başlanıb. Burada proqram təminatı mühəndisliyi, informasiya texnologiyaları menecmentliyi, informasiya sistemləri və digər sahələr üzrə fakültələr fəaliyyət göstərir. Hazırda departament 50 tədqiqatçı və müəllimin, həmçinin doktorantura pilləsi üzrə təhsil alanların fəaliyyət məkanıdır.

Kompüter elmləri və mühəndisliyi və tətbiqi informasiya texnologiyaları departamentləri Çalmers Texnologiya Universiteti ilə müştərək layihəsinin məhsuludur. Bu departamentlərdə təhsil yalnız ingilis dilindədir.

Çalmers Texnologiya Universitetində tədris ili hər ilin avqust ayında başlanır, qarşıdakı ilin iyun ayında yekunlaşır. Tədris ili iki semestrdən ibarətdir: payız (avqust-dekabr) və yaz (yanvar-iyun). Hər semestr iki tədris mərhələsi olmaqla 7 həftədən (imtahanlara bir həftə qalmışa qədər) ibarətdir. Universitetdə əsasən yazılı imtahan formasından istifadə olunur, lakin şifahi imtahan, layihə işləri və s. formalar da tətbiq olunur.

Təbiət elmləri və texniki fənlər üzrə təhsil alanlar laboratoriya sessiyalarında iştirak edirlər. Əsasını qrup və ya fərdi şəkildə praktiki təcrübələr təşkil edən laboratoriya sessiyaları keçirilən mühazirələr əsasında aparılır. Bir qayda olaraq, bu sessiyalarda yazılı şəkildə hesabatlar hazırlanır.

Çalmers Texnologiya Universitetində bakalavr pilləsi üzrə proqramlar və kurslar isveç dilində keçirilir. Universitetdə bakalavr təhsili almaq üçün ilk növbədə tam orta təhsili müvəffəqiyyətlə bitirmək və TOEFL, İELTS kimi test proqramlarını lazımi səviyyədə mənimsəmək lazımdır. Burada proqramların çoxu yüksək səviyyəli riyaziyyat, fizika və kimya elmlərinin üzərində qurulduğundan bu fənləri də bilmək tələb olunur.

Ali təhsil ocağı müxtəlif magistratura proqramları təklif edir. Bütün proqramlar 2 il müddətini əhatə edir və ingilis dilində tədris olunur. Bu master proqramlarda tələbələr yerli və əcnəbi müəllimlərin tədqiqat qruplarında iştirak edə və faydalana bilərlər.

Doktorantura üzrə təhsil almaq istəyənlər məsləhətçilərin köməyi ilə sahələrinə və maraqlarına uyğun istiqamətləri seçirlər. Doktorantların əksəriyyəti Çalmersdə tədris prosesi ilə məşğul olurlar, az qismi isə praktiki fəaliyyət göstərirlər. Onların müxtəlif beynəlxalq elmi jurnallarda məqalələri dərc olunur. Onların dissertasiya müdafiələri ictimaiyyətə açıq şəkildə təşkil olunur.

Ali təhsil ocağında 3 akademiya fəaliyyət göstərir:

• İKT Akademiyası;
• Enerji Akademiyası;
• Avtomobil və Nəqliyyat Akademiyası.

Bu akademiyaların hər biri ixtisaslaşdığı müəyyən sahə üzrə informasiyanın, biliyin və ideyaların qarşılıqlı mübadiləsini təmin edir.

Universitetdə elm və texnologiya üzrə ixtisaslaşan zəngin kitabxana resursları fəaliyyət göstərir. 1829-cu ildə yaradılmış kitabxana əsasən universitetin tələbələri, müəllimləri və tədqiqatçıları üçün nəzərdə tutulub. Bundan əlavə, ali məktəbdə digər şəxslərin istifadəsi üçün yaradılan ictimai tədqiqat kitabxanası mövcuddur. Kitabxana sistemi 3 korpusdan ibarətdir: əsas və memarlıq kitabxanaları Johanneberg kampusunda, Lindholmen kitabxanası isə Lindholmen kampusunda yerləşir.

• Cahangir Atakişiyev. . (az.)

1. .