Nida işarəsi (!) yazı dilində istifadə olunan bir nöqtələmə işarəsidir. Bu işarə adətən yüksək duyğuların, xüsusilə də təəccüb, sevinc, həyəcan, qəzəb və ya təlaşın ifadəsi üçün istifadə olunur. O, həmçinin əmr cümlələrində vurğu yaratmaq üçün də istifadə edilə bilər.
|
!
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Nida işarəsi | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tarixi və mənşəyi
Nida işarəsinin mənşəyi latın dilinə dayanır. Qədim Romada, "Io" ifadəsi ilə başlayan cümlələrdə yüksək səslə çıxış etmək və ya kütləyə müraciət etmək məqsədi ilə istifadə olunurdu. Zamanla bu "Io" işarəsi "I" hərfinin üstünə "o" hərfi yazılaraq birləşdirildi və nəticədə nida işarəsi meydana gəldi.
İstifadəsi
Nida işarəsi bir çox dildə geniş istifadə edilir. Aşağıdakı hallarda tətbiq oluna bilər:
- Təəccüb və həyəcan: Nida işarəsi cümlənin sonunda təəccüb, heyrət və ya həyəcan ifadə etmək üçün istifadə olunur. Məsələn, "Bu nə gözəl mənzərədir!"
- Əmr cümlələri: Əmr cümlələrində vurğunu artırmaq üçün nida işarəsi istifadə olunur. Məsələn, "Dayan!"
- Çağırışlar və xitablar: Çağırışlar və ya xitab cümlələrində nida işarəsi geniş yayılmışdır. Məsələn, "Ey, dostlar!"
Qrammatik Qaydalar
Nida işarəsi cümlənin sonunda və ya müəyyən bir sözün ardınca yerləşdirilir. Əgər nida işarəsi cümlənin sonunda gəlirsə, cümlə sonuna nöqtə qoyulmur. Lakin nida işarəsi sözün sonunda olub, cümlə davam edərsə, növbəti cümlə nöqtə ilə tamamlanmalıdır.
Müasir İstifadə
Nida işarəsi yazılı mətbuat, ədəbiyyat, elmi əsərlər və internet ünsiyyətində geniş istifadə olunur. Xüsusilə sosial media platformalarında, mesajlarda və elektron poçtlarda duyğuların vurğulanması üçün istifadə olunur. Həmçinin bəzi dillərdə ikiqat və ya üçqat nida işarələri (!, !!, !!!) daha güclü vurğu yaratmaq üçün istifadə edilir.
Nəticə
Nida işarəsi (!) yazı dilində duyğuların və vurğunun ifadəsi üçün əsas vasitələrdən biridir. Onun düzgün və yerində istifadəsi mətnin mənasını və duyğusal təsirini gücləndirir.
İstinad
- Trask, R. L. Penguin Books, 1997. Bu kitabda nida işarəsinin və digər nöqtələmə işarələrinin istifadəsi ilə bağlı ətraflı məlumatlar mövcuddur.
- Crystal, David. . St. Martin's Press, 2015. David Crystal-in bu əsəri ingilis dilindəki nöqtələmə işarələrinin tarixi və istifadəsi haqqında məlumat verir.
- OED-də nida işarəsinin tarixi və mənşəyi ilə bağlı ətraflı məlumatlar yer alır.
- TDK-nın rəsmi saytında və qrammatika kitablarında Türk dilində nida işarəsinin istifadəsi və qaydaları haqqında məlumatlar mövcuddur.
- Azərbaycanda durğu işarələrinin istifadəsi.
- Internet Archive. . 1997-01-01. Bu kitabda nida işarəsinin və digər nöqtələmə işarələrinin istifadəsi ilə bağlı ətraflı məlumatlar mövcuddur.
- Crystal, David. (ingilis). Profile. 2015-09-17. ISBN 978-1-78283-108-2. 2024-09-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-03. David Crystal-in bu əsəri ingilis dilindəki nöqtələmə işarələrinin tarixi və istifadəsi haqqında məlumat verir.
- . Oxford : Clarendon Press ; Oxford ; New York : Oxford University Press. 1989. ISBN 978-0-19-861186-8. OED-də nida işarəsinin tarixi və mənşəyi ilə bağlı ətraflı məlumatlar yer alır.
- . sozluk.gov.tr (türk). İstifadə tarixi: 2024-09-03. TDK-nın rəsmi saytında və qrammatika kitablarında Türk dilində nida işarəsinin istifadəsi və qaydaları haqqında məlumatlar mövcuddur.
- Nakhiyev, Toghrul Nasirli, Alakhber. . science.gov.az (az.). 2022-01-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2024-09-03. Azərbaycanda durğu işarələrinin istifadəsi.